به گزارش خبرنگار ایرنا ؛رهبر معظم انقلاب سیاست‌های کلی برنامه هفتم را با اولویت اصلی " پیشرفت اقتصادی توام با عدالت" را در ۷ سرفصل ابلاغ کردند و در سیاست‌های کلی برنامه هفتم، رشد اقتصادی ۸ درصدی و تورم تک رقمی پیش‌بینی شده است. همسو با این برنامه؛وزارت جهاد کشاورزی به ویژه موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی راهبردهایی ملی پیشنهادی اولیه مرتبط با حوزه تولیدات کشاورزی را منطبق با تغییرات اقلیمی مورد توجه قرار داده است.
معاونان وزیر جهاد کشاورزی ،معاونان بهبود تولیدات گیاهی و باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان های کشور در گردهمایی که در بابلسر برگزار شد؛ واقعیت های مخاطرات تغییرات اقلیمی علیه گونه و محصولات مختلف کشاورزی را بر اساس آمار و ارقام عنوان کردند.
مدیران وزارت جهاد کشاورزی نسبت به تغییرات اقلیمی و اثرات منفی آن برپایداری تولیدات کشاورزی هشدار دادند وگفتند:نوسانات شدیدکاهش وافزایش دمای هوا،کاهش و شدت بارندگی ها در زمان کم،کاهش سطح تولیدو وقوع خشکسالی ؛ضرورت تصمیم گیری و برنامه‌ریزی را طبق تغییرات اقلیمی دربرنامه هفتم توسعه دوچندان می کند.
محققان و کارشناسان بخش کشاورزی می گویند ؛تغییر اقلیم سبب شد تا بسیاری از اطلاعات و داده های کشاورزی زراعی و باغی که در زمان های گذشته مورد استفاده قرار می گرفت، دیگر کارایی لازم را نداشته و باید باز طراحی شوند.
آنان معتقدند؛با توجه به تغییر اقلیم ناشی از افزایش دما و کم بارشی، شاخص های مهم الگوی کشت، تاریخ کشت و برداشت، دوره آبیاری، زمان استفاده از سموم و نوع کود نیاز به تغییر دارند.
شاخص های اقلیمی کشاورزی، اثر عوامل اقلیمی موثر بر رشد گیاهان را با استفاده از پارامترهای هواشناسی محاسبه و تصویری از وضعیت رشد، نمو و تولید محصولات زراعی در شرایط مختلف آب و هوایی ارائه می دهد.بر این اساس، در شرایط تغییر اقلیم شاخص های اقلیمی کشاورزی نیز دستخوش تغییر شده که با ارزیابی تغییر این شاخص ها امکان بررسی واکنش گیاهان زراعی به شرایط اقلیمی آینده میسر خواهد بود.
کارشناسان کشاورزی معتقدند که اثر تغییر اقلیم بر همه محصولات الزاماً منفی نیست و می توان به جنبه های مثبت تغییر اقلیم نیز توجه داشت و از آن در جهت بهره برداری بهینه از منابع و امکانات منطقه استفاده کرد.
آمار و ارقام در کشور نشان می دهد که خشکی ،خشکسالی و کمبود آب محدودیت جدی را برای کشاورزی روستاییان بوجود آورده است. این که در سه سال اخیر البته طبق آمار ۱۰ میلیون نفر جابجایی جمعیت روستایی و کوچ تدریجی به نواحی غربی و شمالی را شاهد باشیم ،هشدار جدی برای کشاورزی کشور است.
مدیران جهاد کشاورزی استان های کشور هر یک نمونه های مختلفی از اثرات تغییرات اقلیمی طی یک دهه گذشته از جمله بر کاربری های زمین ، کاهش تولید ،کم شدن درآمد کشاورزان ، افزایش ضایعات و هزنیه های تولید عنوان می کنند.این که باغداران مازندران در نیمه فصل پاییز که اوج رسیدن میوه مرکبات محسوب می شود مانند سال ۹۵ شاهد بارش سنگین برف و کاهش دمای هوا تا ۱۰ درجه زیر صفر باشند و یا برنجکاران در ماه خرداد و اوایل تیر که زمان رسیدن شالی است با افزایش دمای هوا و رسیدن آن به بالای ۴۰ درجه مواجه شوند، واقعیتی گویا از مخاطرات تغییرات اقلیمی علیه گونه های کشاورزی است.
تغییرات اقلیمی ،کشاورزی مازندران را تحت تاثیر جدی برای تداوم تولید قرار داده است
رییس سازمان جهاد کشاورزی مازندران بر لزوم اصلاح و تجدید نظر ارقام زراعی و باغی نتکید کرد و گفت: بخش خصوصی و تحقیقات باید برای تنوع ارقام کارهای جدی تری انجام بدهند ، امروز بسیاری از ارقام باغی ظرفیت صنایع تبدیلی ندارد و متناسب با ظرفیت و ذائقه بازار نیست.
حسن عنایتی با اظهار این که کشاورزی مازندران با مزیت ویژه در تامین و امنیت نیازهای غذایی کشور ، همواره نیاز به حمایت و نگاه ویژه ملی دارد ، افزود: امروز به لحاظ تغییرات اقلیمی ،کشاورزی مازندران تحت تاثیر جدی برای تداوم تولید قرار گرفته است و روش های نوین تولید با الگوی کشت جدید ضروری است.
وی با اظهار این که مزیت محصولات زراعی و باغبانی مازندران در حد کفایت به آن توجه نشده است، تصریح کرد: همچنان شکاف تولید در تولیدات باغی و زراعی استان زیاد است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی مازندران تاکید کرد که بذر و نهال به عنوان هسته نخست تولید با مشکل مواجه است، بذر با اصالت گواهی شده و با تنوع ارقام نیاز داریم، با توجه به تغییر اقلیم باید این نیاز مورد توجه جدی قرار بگیرد.
عنایتی ادامه داد: در اصلاح ارقام در بخش باغبانی مازندران باید تجدید نظر شود ، بخش خصوصی و تحقیقات باید برای تنوع ارقام کارهای جدی تری انجام بدهند ، امروز بسیاری از ارقام باغی ظرفیت صنایع تبدیلی ندارد و متناسب با ظرفیت و ذائقه بازار نیست.
تغییرات اقلیمی و کاهش ۱۰ هکتاری باغ پسته
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان کرمان با بیان این که تغییرات اقلیمی سبب شد تا شاهد کاهش حدود ۱۰ هزار هکتار باغ پسته طی چند سال اخیر در این استان باشیم ، گفت که به دلیل تغییرات اقلیمی یعنی با کاهش و افزایش دما در بازه زمانی کوتاه به شکوفه و میوه پسته نیز آسیب جدی وارد می شود.
عباس خاصه سیرجانی با اظهار این که مدیریت باغبانی در کرمان به دلیل شرایط آب و هوایی بسیار سخت شده است ، بیان داشت: اراضی شیب دار نیاز به بازسازی و الگوی کشت دارد، این که بارندگی ها سیل آسا شده است و نوسانات دمایی هوا در حال تداوم است ، باید رقم های متناسب با تغییراقلیم را تولید کنیم.
وی با اشاره به این نکته که تغییر اقلیم به لحاظ بارندگی ها و نوسانات دمایی در حال پایدار شدن است و مراکز تحقیقاتی باید طبق وضعیت موجود با انجام کار کارشناسی الگوی کشت را ترسیم و معرفی کند،گفت:الگوی کشت باید تغییر کند، چراکه نگاه اقتصادی کشاورزان به تولید کاملا درست است و اگر به درآمد آنان لطمه وارد شود، زمین و تولید را ازدست می دهیم.
وی با ذکر این آمار وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر این که در چند سال اخیر به دلیل تغییرات و شرایط اقلیمی ۲۰۰هزارهکتار اراضی زراعی کشور تبدیل به باغ شد ،ادامه داد: اگر بهره وری درباغبانی را طبق الگوی کشت متناسب با تغییرات آب و هوایی نداشته باشیم ، شاهد از دست دادن زمین کشاورزی خواهیم شد.
لزوم تدوین الگوی کشت و نقشه راه طبق شرایط فعلی آب و هوایی
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی نیز با اظهار این که موسسات تحقیقات کشاورزی باید بر اساس تغییر اقلیم رقم های مختلف محصولات کشاورزی مقاوم به گرما و کم آب بر را بر اساس شرایط اقلیمی جدید تهیه کند ، گفت: بحران و خشکسالی طی سال های اخیر بیداد می کند ، سامانه آبیاری قطره ای را باید به صورت جدی در همه کشاورزی زراعی و باغی عملیاتی کنیم.
علی جعفری با اظهار این که ۴۳درصد درآمد کشاورزان خراسان رضوی از محل تولیدات محصولات باغی است، افزود:الگوی کشت و نقشه راه طبق شرایط فعلی آب و هوایی ضروری است.
وی با توضیح این که در حوزه باغبانی تسهیلات زیادی نیاز است تا عملکرد تولید را با توجیه اقتصادی همراه کنیم، ادامه داد: صادرات محصولات نیز بسیار مهم است این که بتوانیم صادرات محصولات کشاورزی را با نهاده های دامی تهاتر کنیم ،راهکار امروز توجه به درآمد کشاورزان است. معتقدم با درآمد ارزی محصولات باغبانی می توان کمبود های تکنولوژی ، انواع نهاده ها شامل بذر ، نهال و سموم را جبران کرد.
سیاست گذاری درست باغبانی کشور نیاز جدی توجه در برنامه توسعه هفتم کشاورزی
معاون باغبانی وزیر جهاد کشاورزی با اظهار این که تغییرات اقلیمی؛ خشکسالی و کمبود آب به شدت فعالیت کشاورزی و درآمد روستاییان را تحت تاثیر قرار داده است، گفت که این امر سبب افزایش کوچ روستاییان به مناطق دیگر کشور شده است.
محمد مهدی برومندی به شرایط اقلیمی کشور و مشکلات امروز بازار محصولات مازاد بر مصرف تولیدات کشاورزی اشاره کرد و بیان داشت : آمار اعداد و ارقام در کشور نشان می دهد که خشکی ،خشکسالی و کمبود آب محدودیت جدی را برای کشاورزی روستاییان بوجود آورده است. این که در سه سال اخیر البته طبق آمار غیر رسمی ۱۰ میلیون نفر جابجایی جمعیت روستایی و کوچ تدریجی به نواحی غربی و شمالی را شاهد باشیم هشدار جدی برای کشاورزی کشور است.
وی ادامه داد: پدیده خشکی در جنوب غربی کشور بسیار جدی است.به عنوان نمونه و بر اساس بازدید میدانی بسیاری از رودخانه های لرستان و خوزستان خشک شده اند و با اقدامات ویژه بخشی از باغ های کشور زنده نگه داشته می شود.
معاون باغبانی وزیر جهاد کشاورزی گفت :باغبانی در حالی که با چالش خرد بودن مواجه است که درآمد اصلی بیشتر روستاییان کشور است و در این شرایط با ضایعات محصولات باغی نیز مواجه هستیم،اگر مسایل را حل نکنیم به بحران فاجعه کشاورزی و در نتیجه امنیت غذایی می رسیم.
وی با تاکید بر این که یکی از راهبردها باغبانی مدرن و به روز بر پایه دانش است ؛تصریح کرد که نیازمند برنامه تحولی داریم ،سیاست گذاری درست باغبانی کشور نیاز جدی است اگر درست برنامه ریزی نشود شرایط سخت را تجربه خواهیم کرد .برای سیاست گذاری درست باید از بخش خصوصی و دولتی به درستی بهره بگیریم.
معاون وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: در برنامه تحولی نیازمند هم اندیشی و همفکری همه متخصصان و کارشناسان کشاورزی هستیم ؛ این که در وزارت خانه فقط بخشنامه شود را قبول نداریم از کارشناسان بخش دولتی و خصوصی همه استانهای کشور استفاده می کنیم.
وی گفت که طبق قانون بودجه کشور امسال ۶هزار ۶۷۵ میلیارد تومان برای اصلاح ؛نوسازی و توسعه باغ های دیم در اراضی شیب دار و توسعه زیر ساخت های گلخانه ای و دارویی اعتبار مصوب شد.
توسعه گلخانه ماموریت مهم برای مقابله با خشکسالی
برومندی با اشاره به این که توسعه گلخانه های کشور بالغ بر سه هزارو ۵۷۶هکتار از مهمترین برنامه وزارتخانه است گفت که اصلاح و بازسازی گلخانه های کشور در سطح یکهزار و ۲۳۳ هکتار نیز از طرح های ملی دولت سیزدهم است.
وی با بیان این که طرح توسعه باغ های دیم در اراضی شیبدار در سطح ۱۹هزارو ۴۴۹هکتار و اصلاح و نوسازی باغ های کشور در سطح ۲۳۰هزار هکتار از برنامه های وزارتخانه جهاد کشاورزی است ؛ ادامه داد: اصلاح و توسعه باغ های زیتون به میزان ۱۶هزارو ۱۰۰ هکتار نیز در دستور کار است.
وی باذکر این نکته ایران در بخش تولید زعفران ؛گل محمدی و زرشک رتبه اول باغبانی جهان و در تولید پسته رتبه دوم را دارد :گفت که در تولید سیب؛ گردو؛ گیلاس؛ کشمش؛ انار؛ زیره سبز؛ خرما ؛زرد آلو ؛هلو و شلیل رتبه سوم باغبانی جهان را دارد گفت که در تولید کیوی و سیاهدانه رتبه چهارم را داریم.
برومندی سطح زیر کشت باغ های بارور و غیر بارور را سه میلیون هکتار معادل ۱۷ذرصد کشاورزی کشور دانست و گفت که سالانه ۲۵میلیون و ۷۰۰هزار تن آن معادل ۲۰درصد از کل تولیدات بخش کشاورزی را محصولات باغی تشکیل می دهد.
معاون جهاد کشاورزی مازندران تصریح کرد :طبق آمار متوسط ارزش کل صادرات معادل حدود ۴.۶ میلیارد دلار طی یک دهه گذشته مربوط به تولیدات محصولات باغبانی کشور است.
به گفته برومندی ۳۷درصد اشتغال کشاورزی کشور در بخش باغبانی است که با بازنگری و تدوین دستورالعمل های و منطبق با زیر ساخت ها موجود و حداقل سرمایه گذاری ؛ بهبود ۵۰درصدی وضعیت موجود دور از دسترس نیست.
راهبردهای ملی پیشنهادی اولیه مرتبط با حوزه کشاورزی برای برنامه هفتم توسعه
رئیس موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی به تغییرات الگوی مصرف انواع محصولات غذایی اشاره کرد و گفت : در حالی که در بیشتر کشورهای جهان مصرف انواع میوه به عنوان غذای اصلی محسوب می شود،اما به رغم این که محصولات باغی در کشور همواره ظرفیت بسیار بالایی برای تولید به نسبت محصولات زراعی دارد ، کمتر در ذائقه مردم ایران مورد توجه است.
علی کیانی راد با بیان این که سرانه مصرف میوه در ایران اکنون ۷۷کیلوگرم است که در برنامه هفتم توسعه باید به ۱۰۲ کیلو گرم برسد، ادامه داد: سرانه مصرف سبزیجات و صیفی نیز باید از ۸۳کیلوگرم فعلی به به ۱۰۹ کیلو گرم برسد.
وی سرانه مصرف آرد را اکنون ۱۲۶ کیلو گرم دانست و گفت: این مقدار مصرف در برنامه توسعه هفتم کشاورزی باید به ۱۲۲کیلو گرم کاهش بیابد ، سرانه برنج نیز باید با ۱۱کیلو کاهش یعنی از ۳۶کیلو گرم به ۲۵کیلو گرم برسد و مصرف حبوبات باید با افزایش حدود ۴کیلو گرمی از ۶ کیلو گرم به حدد ۱۰ کیلو گرم برسد.
وی به وابستگی الگوی غذایی ایران به کشورهای غربی اشاره کرد و توضیح داد: مصرف مرغ گوشت گوساله و برنج در حالی غذای اصلی مردم پیش از انقلاب نبوده است ،اما اکنون به عنوان غذای اصلی محسوب می شود ، از طرفی مصرف انواع میوه ها باید غذای اصلی محسوب شود، اکنون کشور سالانه هزینه سنگینی را برای واردات و یا تولید روغن و شکر متقبل می شود ، مقوله ای مهم که با توجه به تغییرات اقلیمی باید در کاهش و مصرف بهینه آن در برنامه هفتم توسعه کشاورزی مورد توجه قرار بگیرد.
رئیس موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی بر لزوم توجه ویژه نهایی شدن برنامه توسعه هفتم طبق تغییرات اقلیمی تاکید کرد و گفت: امروز حکمرانی غذایی درکشورهای مختلف دنیا مهمتر از دیگر ابزار قدرت شده است ، به همین دلیل برای حفظ ، پایداری و بهره وری تولیدات کشاورزی باید شرایط تغییرات اقلیمی را بسیار ویژه مورد توجه قرار بدهیم.
علی کیانی راد با بیان این که سازگاری با پدیده تغییر اقلیم و کاهش آثار آن بر مدیریت حوادث غیر مترقبه و شکل گیری ، تکمیل و زنجیره ارزش محصولات کشاورزی مهم است، ادامه داد: اصلاح الگوی مصرف غذا ، کاشه سوء تغذیه افزایش سواد و تنوع غذایی ، ارتقا شاخص های کیفیت و سلامت غذا در طول زنجیره ارزش از دیگر راهبردهای حوزه کشاورزی است.
وی حکمرانی خوب آب ،تعادل بخشی سفره های آب زیر زمینی ،ساماندهی چاه های غیر مجاز ، ارتقای راندمان و بهره وری آب ، استفاده از منابع نامتعارف آب و توسعه عملیات آبخیزداری و آبخوان داری ،جلوگیری از تغییرکاربری خاک های کلاس یک ، ۲ و سه ،ارتقاء ماده آلی و بهبود حاصلخیزی و کاهش فرسایش خاک از دیگر راهبردها عنوان کرد و ادامه داد: خودکفایی در حوزه نهاده های مورد نیاز به یز] بذر ، نهال ، کود و آفت کش ها ، کاهش تلفات و ضایعات و ایجاد ارزش افزوده بالاتر از بقایای محصولات کشاورزی ، توسعه نظام فرآوری با صنایع تبدیلی و تکمیلی و ارتقای ضریب مکانیزاسیون از دیگر راهبردهای پیشنهادی است.
نظر شما