به گزارش ایرنا،تغییر رویه از کشاورزی سنتی به مدرن با در نظر گرفتن تغییرات اقلیمی ، خشکسالی‌های پیاپی و ته کشیدن ذخایر آبی به یک امر اجتناب ناپذیر برای استان پهناور فارس که غالب مشاغل آن از دیرباز با کشاورزی ارتباط داشته تبدیل شده است.
رشد جمعیت،کشت‌های بی رویه و غیرمعقول، تغییرات اقلیمی، توسعه ارتباطات و ... طی دهه‌های گذشته اکنون لزوم توجه به الگوی کشت و نیاز به تغییر رویه کشاورزی سنتی را به موضوعی مهم تبدیل کرده زیرا از طرفی تغییرات اقلیمی به وجود آمده و از طرفی دیگر یکی از مهمترین چالش‌های این قرن تهدید امنیت غذایی است لذا همه کشورها به دنبال اجرای طرح‌های موثری در راستای افزایش تولید با حفظ منابع آب و خاک هستند.
بعد از ۱۳ سال با ابلاغ سند الگوی کشت در ابتدای سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ روز تاریخی برای کشاورزان کشور رقم زد.
سند الگوی کشت ۱۸ مهر ماه امسال به عنوان یک سند راهبردی بخش کشاورزی با حضور مسوولان کشوری و در دومین جلسه شورای عالی آب دولت سیزدهم رونمایی شد.
با اجرای سند الگوی کشت که بنظر حدود ۳ سال آینده بصورت کامل اجرایی خواهد شد قیمت محصولات کشاورزی به یکباره بالا و پایین نخواهد شد که کشاورز یا مصرف کننده زیان کند و براساس این طرح به کشاورزان گفته می‌شود چه محصولی را به چه میزان و در کجا و چه زمانی کشت کنند تا هم منابع آب و خاک حفظ شود و هم درآمد بیشتری برای این قشر حاصل و از همه مهمتر امنیت غذایی کشور نیز تامین شود.
در طرح الگوی کشت پیش بینی شده با ایجاد مشوق برای محصولات استراتژیک و مشخص شدن تعرفه‌ها برای محصولات جالیزی و سبزی و صیفی تعادل بخشی در این حوزه ایجاد شود.
براساس آنچه که تاکنون درباره این سند اعلام شده در فاز نخست اجرا به محصولات زراعی اختصاص دارد، سال آینده محصولات باغی و سال های بعد هم به ترتیب شیلات و دیگر محصولات بخش کشاورزی به آن افزوده می‌شود.
کاهش کشت محصولات پرآب بر و کشت براساس نیاز واقعی جامعه و همچنین مشارکت وزارت خانه هایی ازجمله وزارت کشور، سازمان مدیریت برنامه ریزی و وزارت نیرو در کنار جهاد کشاورزی سه شاخصه اصلی سند الگو کشت کشور است.
براساس آمارهای رسمی حدود ۹۰ درصد منابع آبی مصرف شده کشور در حوزه کشاورزی است و از این منظر اجرای درست سند الگو کشت می تواند به احیاء منابع آبی و خاکی منجر شود.
رئیس جمهور نیز در خصوص اهمیت این مساله در دومین جلسه شورای‌عالی آب در دولت سیزدهم،بر اصلاح روش‌های مصرف آب و الگوی کشت تأکید و آن را از مهمترین و محوری‌ترین مسائل کشور دانست.
آیت‌الله رئیسی اصلاح الگوی کشت با ایجاد مشوق‌ها و جذابیت‌ها برای کشاورزان را بسیار مهم دانست و بیان کرد که اگر عوارض کشت سُنّتی و فواید اصلاح الگوی کشت برای کشاورزان تبیین شود، حتماً این طرح از سوی این قشر پذیرفته خواهد شد.
سند الگوی کشت، جذابیت‌ها و ۱۵ محصول استراتژیک
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: رویکرد اصلی در موضوع الگو کشت این است که بتوان جذابیتی برای کشاورزان این استان ایجاد کرد.
مجتبی دهقان پور با بیان اینکه چندین مولفه در خصوص اجرای الگو کشت باید بصورت همزمان مدنظر باشد،افزود: مساله توجیه اقتصادی و پذیرش طرح الگو کشت توسط کشاورز امر مهمی است و باید کشتی توصیه شود که با اقلیم مبتنی باشد که براین اساس سند الگو کشت توسط وزارت جهاد کشاورزی تدوین و ۱۵ محصول اساسی را در گام اول در برگرفته است.
وی ادامه داد: سهم استان‌ها از اجرای طرح الگو کشت مشخص شده که متناسب با اقلیم، منابع آبی و خاکی و مزیت نسبی تولید است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس افزود: براساس سند الگو کشت برای استان فارس محصولات کشاورزی از نوع غلات، گندم،جو و نباتات علوفه‌ای پیش بینی شده است و همچنین باید فصل کشت و زمانی که محصول به آب نیاز دارد این کار با استفاده از منابع سبز آبی و آب باران باشد.
وی از چغندر قند پائیزه و حبوبات بعنوان محصولات توصیه شده برای فارس در سند الگو کشت نام برد و گفت: باید در نقاطی که مزیت نسبی کشت حبوبات در سطح استان وجود دارد از آن بهره برد.
دانش و پذیرش سند الگو کشت در کشور و فارس وجود دارد
دهقان پور در ادامه خاطرنشان کرد: دانش و پذیرش اجرای سند الگو کشت در سطح کشور و استان وجود دارد اما مهمترین مولفه آن الزامات و سیاست‌های بازدارنده و تشویقی است و باید تمام نهادهای مرتبط ائم از وزارت کشور، نیرو، صمت، دستگاه قضایی و ... در اجرای سند الگو کشت مشارکت داشته و پای کار بوده و در اجرای این سند نقش آفرین باشند.
الگو کشت و لزوم ایجاد توازن در سود و زیان کشاورز
وی توضیح داد: زمانی که به کشاورز ابلاغ می‌شود که چه نوع کشتی را باید انجام دهد اگر بنا باشد درآمد کشاورز کاهش پیدا کند باید سیاست‌های حمایتی در پیش گرفته تا زیان احتمالی نیز جبران شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس افزود: اگر کشاورزی از اجرای الگو کشت امتناع کرد باید سیاست‌های بازدارنده کارایی وجود داشته باشد که در این مسیر کمک دستگاه قضایی نیز کارساز خواهد بود.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا در خصوص اینکه سند الگو کشت برای اجرا در سطح استان فارس جامعیت دارد؟ گفت: بله در این سند تلاش شده که مولفه‌هایی نظیر محدودیت منابع آب و خاک در نظر گرفته و مزیت نسبی تولید و کشت محصولات استرتژیک را نیز در برگیرد.
دهقان پور عنوان کرد: در گام اول اجرای سند الگو کشت محصولات زراعی را در بر می‌گیرد و در گام‌های بعدی سایر بخش‌ها اجرایی خواهد شد.
سرزمین خشک سال‌ها در انتظار الگوی کشت
استاد بخش اقتصاد دانشگاه شیراز به خبرنگار ایرنا گفت: سالهای سال بحث عدم تولید محصولات آب بر در مناطق خشک ایران و صادرات آن که با قیمتی بسیار پایین انجام می شد مطرح بود تا اینکه بالاخره اکنون بعد دهها سال سندی برای الگو کشت ابلاغ شده است.
محمدعلی مرزبان افزود: از سال ۱۳۵۰ تاکنون بحث‌های مرتبط با الگوی کشت در کشور وجود داشته و سند تهیه شده در این خصوص یک الگوی کشت به روز شده و بر اساس دانشی است که تا به امروز وجود داشته است.
وی ادامه داد: در سالهای اخیر مناطق مرکزی کشور که استان فارس را نیز در بر می گیرد با ۸۰ درصد کاهش بارندگی مواجه بوده که با این روند کشت محصولات کشاورزی منطقی و اقتصادی نبود و باید الگویی منطقی برای کشاورزی و احیاء منابع آبی در پیش گرفته می شد.
وی با اشاره به اینکه محصولات پر آب بر از زمان کشت تا برداشت در مناطق مختلف کشور به میزان زیادی آب نیاز دارد،بیان کرد: مصرف این میزان آب برای تولید محصولی خاص و یا صادر کردن آن با بهایی ناچیز به هیچ وجه به صرفه نیست و تداوم رویه گذشته به نابودی کامل ته مانده منابع آبی کشور منجر خواهد شد.
استاد دانشگاه شیراز اضافه کرد: ایران یکی از چند کشور دنیا به لحاظ تهدید کم آبی است و لازم بود هرچه زودتر تولید محصولات کشاورزی متناسب با مناطق نیمه خشک را جایگزین کشت های پر آب بر کرد.
وی گفت: مطالعات سازمان ملل متحد نیز حکایت از این دارد که تا سال ۲۰۲۵موضوع جنگ در خاورمیانه بر سر آب خواهد بود و ایران نیز از بین ۳۰ کشور رو به خشکسالی وضعیت بحرانی تری را دارد.
کشت فراسرزمینی را توسعه دهید
یکی دیگر از استادان بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز ،کشت فراسرزمینی را یکی از طرح هایی دانست که در دراز مدت باعث بازآفرینی منابع خاکی و آبی استان فارس و ایران می شود.
محمد بخشوده ادامه داد: کشت فراسرزمینی طرحی است که در قالب آن محصولات کشاورزی مورد نیاز و آب بر به دلیل کمبود منابع آبی توسط زارعین ایرانی در زمین های اجاره ای کشورهای دیگر کشت می شود و محصول پس از برداشت به داخل کشور منتقل می شود.
وی ادامه داد: اجرای سند الگو کشت و استفاده از مدل‌های دیگر مانند کشت فراسرزمینی می‌تواند منابع عظیم آبی و خاکی که به واسطه روش‌های سنتی در دهه‌های اخیر به فنا رفته را احیاء کند.
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: لازم است برای کشاورزانی که ممکن است در اجرای الگو کشت متضرر شوند حرفه ای جایگزین خصوصا در زمینه صنایع تبدیلی در نظر گرفته شود و اگر از آنها حمایت و حتی مستمری نیز داده شود به لحاظ اقتصادی بهتر و برای کشور و استان فارس به صرفه تر است.
بخشوده کشت جایگزین را در شرایط فعلی راهکاری برای برون رفت از وضعیت نامناسب آبی دانست و اظهار کرد: کشاورزان به حق به دنبال کسب درآمد بیشتر هستند و در این بین مسئولان امر باید برنامه ریزی کنند و آگاهی بخشی به کشاورزان را به نحوی انجام دهند که بتوان منابع عظیمی که در طول سالهای گذشته تلف شده، بازآفرینی شود.
نظر شما