به گزارش خبرنگار تئاتر ایرنا؛ نمایش‌درمانی؛ درمانی کمکی؛ غیر دارویی؛ بازی محور و گروهی است. انجمن بین‌المللی دراماتراپی ایران (DTCI) شاخه‌ای از هنر درمانی است. دراماتراپی یا نمایش‌درمانی، بهره‌گیری از جنبه‌های دراماتیک و زیبایی شناسانهٔ هنر نمایش، جهت تأثیرگذاری بر شخصیت افراد است که بـیـش از آنکه یک فعالیت فـردی باشـد بنا به ذات وجـودی نمایش، یک فعالیت گروهی اسـت.
این شیوه درمانی به‌طور مشخص نخستین بارتوسط روانپزشک و نظریه پرداز رومانیایی اصل جاکوب مورنو و از مشاهده، مطالعه و تحلیل بازی‌های کودکان شکل گرفت. او به همراه تعدادی از پزشکان یک گروه درمانی کوچک به نام «یاری به خود» را تأسیس کرد که بعدها به «اولین مرکز رسمی تئاتردرمانی» در حومهٔ نیویورک تبدیـل شـد.
مورنو، نقش مهمی در انسجام اصول نمایش‌درمانی داشت و در کتابی که به سال ۱۹۴۷ با عنوان «تئاتر خودجوش» نوشت؛ اساس و شیوهٔ نمایش درمانی را تعریف و تبیین کرد.
روان تماشا (سایکودراما) به افراد جازه می‌دهد تا از قوه تخیل و توان انگاره‌زایی خود به عنوان پایه و اساس اجرای نمایش‌بهره ببرند. استفاده از این قوه و توانایی به‌بهترین شکل، ظرفیت فرد را برای حضور در دنیایی که بزرگتر از زندگی است اثبات‌می‌کند
در کشورمان نیز انجمن بین‌المللی دراماتراپی ایران که یکی از اعضای بنیانگذار انجمن جهانی دراماتراپی به شمار می‌رود هر ساله هفته نمایش‌درمانی را در ایران همسو با دیگر کشورهای جهان با برگزاری برنامه‌های مختلف گرامی می‌دارد. در سال ۱۴۰۱ هفته جهانی دراماتراپی از ۳ تا ۱۰ آبان برگزار می‌شود.
نمایش‌درمانی در صورت عمومی شدن به صلح و دوستی انسان‌ها کمک می‌کند
کاظم نظری مدیرکل اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیاتم خود به مناسبت هفته دراماتراپی آورده است: آدمی گاه به‌گاه خود را به‌جای دیگران می‌گذارد و از چشم آنان به جهان می‌نگرد و نقش آنان را ایفا می‌کند و این به جای دیگری نقش آفریدن یا «خصلت نمایشگری» به جهات مختلف از جمله «تخلیه روانی» در زندگی اجتماعی انسان از اهمیت فراوانی برخوردار است.
نظری در ادامه این پیام آورده است: «آدم به‌هنجارِ متعادل» معمولاً از اینکه پیوسته با دید محدود شخصی خویشتن عالم خارج را تماشا کند، خسته می‌شود و احساس احتیاج می‌کند به اینکه از چشم دیگران به تماشای جهان بپردازد و چه بسا که بدین‌وسیله به اصلاح اشتباهات خود نیز می‌پردازد که ما به آن «نمایش‌درمانی» یا (دراماتراپی) یا روان‌نمایشگری می‌گوییم.
نمایش درمانی با ایفای نقش دیگران روش مناسبی است برای اجتماعی شدن فرد و اصلاح رفتارهای اجتماعی او
این مدرس دانشگاه در این پیام خاطرنشان کرده است: جاکوب مورنو یکی از پیشگامان این عرصه اعتقاد دارد که اگر این عمل قدری عمومیت پیدا کند، گامی بزرگ در راه برقراری تفاهم و صلح و صفا در عالم برداشته می‌شود. آزمایش‌های فراوان وی نخست با فرزند دوساله خود و بعدها با روش‌های «روان‌نمایشگری» و «گروه‌درمانی» به او اجازه داد تا درباره ایفای نقش و تاثیرات درمانی آن تئوری‌های خود را جهانی کند و از آن پس فرضیه‌های متعددی به میان آمد تا تاثیر درمانی نمایش بر جهانیان آشکارتر گردد.
نظری در ادامه این پیام تصریح کرده است: برای اثبات تاثیر نمایش درمانی کافی است به رفتارهای کودکان در ایفای نقش دیگران از جمله والدین آن‌ها دقت شود تا دربیابیم این «من کمکی» تجربه‌های نیاموخته را در قالبی بازی‌محور چه زیبا به انسان می‌آموزد. نمایش درمانی علاوه بر تخلیه روانی به انسان کمک می‌کند تا وابستگی‌های مضر خود را کاهش دهد و در مسیر استقلال گام بردارد.
مدیرکل اداره هنرهای نمایشی در پایان این پیام یادآور شده: نمایش درمانی با ایفای نقش دیگران روش مناسبی است برای اجتماعی شدن فرد و اصلاح رفتارهای اجتماعی او. بر این اساس بر خود لازم می‌دانم تا ضمن تبریک هفته جهانی دراماتراپی از همه فعالان این عرصه تشکر و قدردانی کنم و آرزوی موفقیت روزافزون همه اساتید، دانشجویان و فراگیران نمایش‌درمانی را از خدای منان خواستارم. مرکز هنرهای نمایشی کمافی‌السابق حمایت‌های خود را از انجمن بین‌المللی دراماتراپی ایران (DTCI) اعلام می‌دارد و موفقیت روزافزون آن‌ها را از خداوند منان خواستار است.
دراماتراپی راه برون رفت از بن بست‌هاست
مجید امرایی دبیرکل انجمن بین‌المللی دراماتراپی ایران و عضو موسس اتحادیه جهانی دراماتراپی به مناسبت هفته جهانی دراماتراپی پیامی منتشر کرد.
دراماتراپی مسئولیت پذیری است، برنامه‌ریزی برای کمک به خود و دیگران است، دوری از تظاهر و تناقض است، ثبات قدم در آموختن و حرکت در مسیر مهارت‌آموزی و توانمندسازی است
در متن این پیام آمده است: دراماتراپی پیش از تئاتر اتفاق می‌افتد و این زمانی است که فرد در ارائه نقش اولیه و فردی خود دچار مسئله است. دراماتراپی به ما کمک می‌کند تا پیش از هر چیز درمانگر خود باشیم و مسائل نقش‌های پایه‌ای خود را مرتفع سازیم و تا این مسئله را رفع نکنیم در ارائه نقش‌های اجتماعی خود موفق نخواهیم بود.
امرایی در ادامه این پیام آورده است: دراماتراپی بازآفرینی خود است، رفع نگرانی است، راه برون رفت از بن بست‌ها، تاباندن نور و روشنایی در ظلمات روابط معیوب شده است. دراماتراپی مسئولیت پذیری است، برنامه‌ریزی برای کمک به خود و دیگران است، دوری از تظاهر و تناقض است، ثبات قدم در آموختن و حرکت در مسیر مهارت‌آموزی و توانمندسازی است. دراماتراپی یافتن راه حل‌های رفع مسئله است، مهارت برنامه‌ریزی و دست‌یابی به الگوهای رفتاری و در نهایت تجربه انسان بودن است.
دبیرکل انجمن بین‌المللی دراماتراپی ایران در ادامه این پیام تصریح کرده است: در این مسیر توجه به نشانه‌های رفتاری نقش، مهم‌ترین عنصری است که از نگاه دراماتراپیست‌ها با مفهومی به نام «تئوری تغییر و ترمیم نقش» مطرح می‌شود و فرد را تا مرز تخلیه روانی و درمان پیش می‌برد. عنصری که امروزه در دراماتراپی نوین به عنوان یکی از اصول تغییر رفتاری نقش با «رویکرد رفتاری شناختی» و در قالب تئوری « فردیت در دل شخصیت» مورد توجه قرار می‌گیرد.
دراماتراپی تغییر «نشانه‌های رفتاری نقش» و عنصری حیاتی است که مبتنی بر پروتکلی درمانی اجرا می‌شود، عنصری که امروزه در «دراماتراپی نوین» به عنوان یکی از اصول تغییر رفتاری نقش افراد دچار مسئله مدنظر گردانندگان آن است.
امرایی پیام خود را اینگونه به پایان برده است: دوستان بیایید در تغییر نقش‌های آلوده، مسموم و نازیبا پیشگام و ایده‌پرداز باشیم، بیایید دنیایی الوان و نقش‌های رنگین برای خود و دیگران ترسیم کنیم، بیایید از نفاق، دورویی، تظاهر و تجاهل دوری کنیم، بیایید در ترسیم نقش‌های جمعی و روابط نقشی‌مان روح معنویت را بار دیگر جاری سازیم، بیایید از ریاکاری، فساد و تزویر دوری کنیم، بیایید انسان بودن را بار دیگر در خود و با خود ترسیم کنیم، دنیای امروز ما انسان کم دارد. ما نقش‌های فردی و جمعی خود را گم کرده‌ایم و در این تنهایی و ظلمت، یافتن «من» و رسیدن به «ما» راه رستگاری و برون رفت از بن‌بست مایوس‌کننده امروزی است. با دلی محزون اما امیدوار هفته جهانی دراماتراپی را به همه شما تبریک می‌گویم و آرزو می‌کنم همه زنان و مردان به‌طور مساوی در سایه‌سار لطف پروردگار راه نجات و رستگاری بیابند.
هفته جهانی دراماتراپی از ۲۸ مهر لغایت ۳ آبان ۱۴۰۱ برابر با ۱۷ تا ۲۳ اکتبر ۲۰۲۲ در ایران و ۱۰۴ کشور جهان برگزار می‌شود.
نظر شما