به گزارش خبرنگار ایرنا، در میان مصاحبه‌هایی که با کتابداران موفق و مسئول کتابخانه برتر استان بوشهر داشتیم فعال کردن بخش کودک و نوجوان اقدامی پررنگ بود؛ علاوه بر فعالیت‌های سنتی کتابخانه‌ای، برپایی پرشور نشست‌های کتابخوانی، کلاس‌های آموزشی و اجرای خودجوش طرح‌های ترویجی کتابخوانی در این کتابخانه‌ها، علاوه بر افزایش اعضای فعال این بخش، اثر معناداری نیز بر افزایش امانت و عضویت بزرگسالان داشته است.
میزان عضویت و امانت کتاب ۲ شاخص کتابخانه‌ای مهم در ارزیابی فعالیت کتابخانه‌های عمومی است که هر کدام مستقیم و غیر مستقیم از میزان رفت و آمد کودکان و نوجوانان به این مرکز فرهنگی اثر می‌پذیرد.
هر چند میزان منابع کتابخانه‌های عمومی استان بوشهر در بخش‌های کودک و نوجوان متناسب با نیاز اعضای این بخش نیست، اما رفت و آمد بالای اعضا در این بخش، کلیدی برای فعال شدن دیگر بخش‌ها نیز هست.
به گفته مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان بوشهر بخش کودک و نوجوان در همه ۶۶ کتابخانه عمومی این استان راه اندازی شده و ۱۸۳ هزار و ۴۵۴ جلد کتاب دارد که به ۲۴ هزار و ۹۹۱ عضو فعال ارائه می‌شود.
بر این اساس ۶۰ درصد از اعضای کتابخانه‌های استان بوشهر که جمعیتشان به حدود ۴۰ هزار نفر می‌رسد را کودکان و نوجوان تشکیل می‌دهند اما از نزدیک به یک میلیون و ۲۰۰ کتاب این کتابخانه‌ها ۱۸۳ هزار جلد یعنی کمی بیش از ۱۵ درصد از مجموع منابع کتابخانه‌ای متعلق به این بخش است.
اما این کمبود منابع در برخی از کتابخانه‌ها بخش کودک و نوجوان را از نشاط و پویایی نیانداخته و به گفته مدیرکل کتابخانه‌های عمومی، پر امانت‌ترین بخش کتابخانه‌ها در همین جاست.
این واقعیت، فرصتی ارزنده است و آنطور که تجربه نیز ثابت کرده کتابداران و کتابخانه‌هایی که از این فرصت بخوبی بهره‌گرفته‌اند به کانون فرهنگی شهر و روستا تبدیل و موفق به جذب اعضای بیشتری شده‌اند و پای میز امانت‌های آنها شلوغ‌تر و محل ازدحام کتابخوان‌ها است.
بخش کودک نقطه آغاز افزایش اعضا و امانت کتابخانه‌های عمومی
کتابخانه خلیج فارس بوشهر یکی از فعال‌ترین‌های این بخش به شمار می‌رود که که به جرات پر رفت و آمدترین کتابخانه مرکز استان است، مسئول این کتابخانه عمومی به خبرنگار ایرنا می‌گوید: بخش کودک و نوجوان بویژه در شیفت‌های عصر پر ترددترین بخش کتابخانه ما است و چهار هزار جلد کتاب کودک و نوجوان در اختیار اعضا قرار می‌گیرد.
افسانه داربی درباره فعالیت‌های بخش کودک و نوجوان کتابخانه عمومی خلیج فارس توضیح می‌دهد: یکشنبه‌ها و دوشنبه‌ها نشست های کتابخوان بچه‌های کمتر از هفت سال و بالاتر از این سن با تلاش و مدیریت کتابدار این بخش برگزار می‌شود؛ به صورت موضوعی با هم کتاب می‌خوانند یا کتاب‌هایی که پیشتر خوانده‌اند را به بحث می‌گذارند، نتیجه‌گیری می‌کنند و یاد می‌گیرند؛ حتی در نشست‌های نوجوان محتوا، تصویر سازی و بخش‌های مختلف یک کتاب را نقد و بررسی می‌کنند.
او می‌گوید: نشست‌های کتابخوان کودک بسیار مورد استقبال خانواده‌ها قرار گرفته است طوری که در بسیاری از روزها بویژه تابستان‌ها، این نشست‌ها با جمعیت حداکثری برگزار شده است.
دارابی اضافه می‌کند: در مناسبت‌های مختلف در این بخش برنامه‌هایی برپا می‌شود که برای کودکان جذاب است،کلاس‌های آموزشی مانند نقاشی و خلاقیت در طول تابستان برپا بود و کلاس‌های شاهنامه خوانی کتابخانه خلیج فارس مورد استقبال علاقمندان است.
تاثیر نشاط و سرزندگی بخش کودک و نوجوان در بهبود شاخص میزان امانت و عضویت کتاب در این گفته مسئول کتابخانه خلیج فارس هویدا است که پس از کلاس‌های آموزشی و دیگر برنامه‌های ویژه بخش کودک و نوجوان جلوی میز امانت همه کتابدارها صف تشکیل می‌شود، بچه‌ها و والدین آنها هنگامی که برای شرکت در این کلاس‌ها و برنامه‌ها مراجعه می‌کنند، در هنگام بازگشت، چندین کتاب نیز به امانت می‌گیرند.
یکی دیگر از نمونه‌های اثرگذاری توجه به این بخش که دارابی به آن اشاره دارد، همین برنامه‌ای بود که عصر روز کتاب امسال در میدان رئیسعلی دلواری با محوریت کودک و نوجوان برپا و ضمن برنامه‌های مهیج، کتابخانه خلیج فارس بیشتر معرفی شد.
او می‌گوید: در همین روزهای پایانی هفته گذشته خیلی از مردم در مراجعه به تنها کتابخانه استاندارد استان بوشهر، اعلام کردند از امکانات این کتابخانه مطلع نبوده‌اند و هنگامی که برای شرکت کودکانشان در این جشن توقف کردند، با این کتابخانه آشنا شده‌اند.
او و همکار کتابدارش معرفی خدمات کتابخانه را به مدارس هم برده‌اند و استفاده از بخش مجازی کتاب‌های مرجع کودک را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهند.
آنطور که مسئول کتابخانه خلیج فارس می‌گوید: این کتابخانه اکنون ۲ هزار و ۷۰۰ عضو فعال دارد و روزانه شاهد تردد حدود ۲۰۰ نفر از اعضا است تا از مخازن و دیگر امکانات آن استفاده کنند.
یکی دیگر از کتابخانه‌های موفق استان بوشهر "شهدای سپاه" بنه گز تنگستان است. کتابخانه‌ای که مسئول آن هفته گذشته به عنوان یکی از برترین های کتابخانه‌های عمومی با حضور رئیس جمهور تجلیل شد.
این کتابخانه روستایی موفق شده است نزدیک به یک سوم از کل جمعیت بنه گز را به خود جذب کند و آن طور که از سخنان "کلثوم عالی‌پور" کتابدار و مسئول این کتابخانه بر می‌آید، فعالیت‌های بخش کودک و نوجوان نقطه عطفی در دستیابی به این مهم بوده است.
به گفته او کتابخانه عمومی این روستا پاتوق کودکان و نوجوانان شده است؛ ساعت‌ها در کتابخانه می‌مانند نقاشی می‌کنند و قصه می‌خوانند.
عالی پور می‌گوید: با مراجعه به مدارس بنه گز و روستاهای همسایه امکانات کتابخانه و کتاب به آنها معرفی می‌کردم و این سبب جذب آنان به عضویت در کتابخانه شد و در ساعت‌های فراغت دانش آموزان نشست‌های کتابخوان و دیگر برنامه‌های فرهنگی و ترویجی در این کتابخانه برپا می‌شود.
به اعتقاد این کتابدار موفق استان بوشهر "عامل علاقه‌مند کردن کودکان و نوجوانان به کتابخانه خلاقیت، اخلاق خوب و شناخت شیوه برخورد مناسب با آنهاست" و به مدد خلاقیت و کوشایی او اکنون بیشتر کودکان و نوجوانان بنه گزی و در پی آن والدین آنها عضو کتابخانه عمومی شهدای سپاه هستند.
کتابخانه امام رضا (ع) دیگر کتابخانه موفقی استان بوشهر است که همه مسئولان استانی و شهرستانی کسب عنوان روستای دوستدار کتاب گورک سادات تنگستان را مرهون فعالیت آن و کتابدار پرتلاشش می‌دانند.
در گفت‌وگویی که پیشتر با "لیلا رستمی" کتابدار این کتابخانه روستایی داشتیم نیز تاثیر فعالیت های کودک و نوجوان بر موفقیت این کتابخانه روشن بود.
"کتابدار خلاق کشور در سال ۱۴۰۰" سال‌ها است که نشست‌های قصه گویی در پارک گورگ برپا و بچه‌ها را دور خود جمع کرده و با برگزاری کلاس‌های سرگرم‌کننده پای آنها را به کتابخانه روستا باز کرده است و کتابخانه مدرسه‌های آنها را سامان داده است.
رستمی با مدارس روستای گورک سادات و روستاهای همسایه در ارتباط بوده و به ساماندهی به کتابخانه‌های آنها همت گماشته است و امروز حضور کودکان روستایی در کتابخانه فتح بابی برای کتابخوان شدن مادران هم شده است، او کودکان و بانوان را ۲ گروه هدف خود در فعالیت‌های کتابداری اش عنوان کرد، حالا ۸۰ درصد از مردم گورک سادات کارت عضویت کتابخانه امام رضا (ع) را دارند.
"گورک سادات" بوشهر چگونه روستای منتخب دوستدار کتاب کشور شد؟
هست‌ها و بایدها
کارشناسان فرهنگی معتقدند که سرمایه‌گذاری بر کتابخوان کردن کودکان، مجرای افزایش سرانه مطالعه کشور در آینده است و از همین حیث است که این بخش به طور جدی در دستور کار نهاد کتابهانه‌های عمومی کشور قرار گرفته و همه کتابخانه‌های عمومی کشور به این بخش تجهیز شده است.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان استان بوشهر معتقد است که اگر کتاب وارد زندگی کودک شود، زندگی او را خواهد ساخت چرا که از لا به لای کتاب تجربه‌های متعددی کسب می‌کند و تخیل و خلاقیت او توسعه می‌یابد.
سمیه رسولی ادامه می‌دهد: کودک و نوجوان کتابخوان با دایره لغاتی گسترده‌تر می‌تواند مطالبه‌های خود در جامعه را بهتر بیان کند و نمودی موفق تر در عرصه اجتماعی داشته باشد.
او با بیان اینکه کانون‌های پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان بوشهر مراکزی برای دستیابی آسان و بدون بار مالی به کتاب است، از بچه‌های بوشهر دعوت کرد تا برای استفاده از منابع ارزشمند این مراکز مراجعه کنند.
بخش‌های کودک و نوجوان به دیگر بخش‌های کتابخانه‌های عمومی استان بوشهر جان می‌بخشند اما خود نیازمند تقویت دست کم در بخش منابع هستند، به گفته مدیرکل کتابخانه‌های عمومی این استان کتاب‌های این بخش پر امانت‌ترین‌ها هستند و همین امر به اضافه ماهیت استفاده کودکانه سبب فرسودگی آن منابع می‌شوند و باید زود به زود تعویض، جایگزین و به روز شوند.
مسئول کتابخانه خلیج فارس بوشهر نیز می‌گوید: بخش نوجوان کتابخانه عمومی نیاز به تقویت دارد و از حمایت خیران حتی برای خرید و اهدای یک یا چند کتاب نوجوان استقبال می‌کنیم.
یکی دیگر از کاستی‌هایی که بوشهر دارد و به اعتقاد مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان بوشهر تقویت آن نشاطِ بخش‌های کتابخانه‌ای کودک و نوجوان را دوچندان می‌کند، کمبود ناشران و نویسندگان این گروه سنی است.
به عقیده راهب اگر نویسندگان کودک و نوجوان در کتابخانه‌ها حضور یابند و با بچه‌ها ارتباط برقرار کنند نشاط و پویایی این بخش بسیار بیشتر می‌شود.
امروز که بازتولید قدرتمندی کتابخانه‌های عمومی در عرصه فرهنگ مورد توجه کارشناسان و مسئولان فرهنگی قرار گرفته است، بخش‌های کودک و نوجوان می‌تواند به مثابه نیروی محرکه‌ای عمل کند و این مراکز فرهنگی را به پیش براند، از این روز تقویت این بخش و رفع کاستی‌ها سرمایه گذاری برای پویایی کتابخانه‌های عمومی کشور است.
نظر شما