نهضت ملی مسکن در قم؛ امیدها و چالش‌ها

به گزارش ایرنا، مهاجرپذیری جزء ویژگی های لاینفک قم بخصوص از بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است، مهاجرپذیر بودن قم با سایر شهرهای ایران یک تفاوت بسیار اساسی هم دارد و آن حضور ده ها هزار تبعه خارجی در این شهر است که از جمله آن تعداد قابل توجهی از طلاب و دانشجویان از کشورهای مختلف دنیاست که در این شهر سکونت دارند که این مساله در کنار رغبت بالای مهاجرت به قم در بین مردم ایران، سبب شده تا چالش هایی در تناسب بین زیرساخت های موجود با نیازهای جدید ایجاد شود که مسکن از جمله مهمترین آنهاست.
علاوه بر این بخش قابل توجهی از سکونتگاه های قم نیز در زمره بافت های فرسوده و ناکارآمد قرار دارد که از نظر ایمنی و استحکام در برابر حوادث و بلایای احتمالی کاملا آسیب پذیر برآورد می شوند.
پرواضح است که تامین مسکن بخصوص برای اقشار ضعیف جامعه تا چه اندازه در کاهش آسیب های اجتماعی دخیل است و نقش بسیار پررنگی نیز در تحکیم بنیان خانواده و سیاست های حمایتی از نهاد خانواده و نگرانی از تهدید نسلی دارد، بعبارت بهتر مسکن یکی از مولفه های مهم در موفقیت سیاست های کلان در کاهش آسیب ها و چالش های جاری جامعه بشمار می رود.

کارشناسان معتقدند که وعده ساخت ۴ میلیون مسکن در دولت مردمی با رویکرد جدید، وعده ای تحقق یافتنی و هم فرصتی بی‌نظیر برای تبدیل این پروژه بزرگ به زیست اجتماعی جدید و متناسب با مبانی و اهداف انقلاب و افزایش رضایت اجتماعی است.

عزم دولت برای کاهش مشکلات حوزه مسکن

طبق آمار و اطلاعات اداره کل راه و شهرسازی قم تاکنون افزون بر ۱۳۲ هزار متقاضی مسکن ثبت‌نام کردند که برآوردهای اولیه حاکی از واجدالشرایط بودن حدود ۹۰ هزار نفر از آن‌هاست. در قم به‌موازات استان‌های دیگر تاکنون ۷ مرحله ثبت‌نام مسکن انجام‌گرفته که البته این فازهای هفت‌گانه ناظر به مرحله و زمان ثبت‌نام بوده و به معنای پروژه خاص و واحدی نیست.

بر همین اساس در فاز یک؛ که آبان ماه سال ۹۸ انجام شد ۴ هزار و ۴۰۰ نفر ثبت‌نام کردند که واحدهای مسکونی تمام متقاضیان این فاز به همت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بانام  پروژه "زیتون ۶ تا ۴۷ در داخل پردیسان ساخته می‌شود.

در فاز دو نیز که اسفندماه سال ۹۸ آغاز شد ۱۲ هزار ثبت‌نام جدید در شهر جدید (امیرکبیر) انجام گرفت، فاز سوم و چهارم طرح‌های نهضت مسکن در کشور در بعضی از شهرها اجرا شد که قم در زمره آنها قرار نداشت. ولی در فاز پنج که خردادماه سال ۱۴۰۰ انجام شد بیش از ۲۳ هزار ثبت‌نام صورت گرفت که تنها دو هزار از ۲۳ هزار نفربر اساس فرآیند قرعه‌کشی به پروژه ۲۷ هکتاری روبرو دانشگاه آزاد و ۲۲ هکتاری بلوار ابوطالب پردیسان متصل شدند و بقیه ۲۱ هزار نفر متقاضی، به مرحله و فاز ششم ثبت‌نام متصل شدند.

ثبت‌نام و امید مردم برای خانه‌دار شدن با امکان طرح‌های انبوه‌سازی مسکن در قم با روی کارآمدن دولت سیزدهم جان تازه‌ای گرفت به‌نحوی‌که در نوبت ششم فازهای ثبت‌نامی که از آذرماه سال ۱۴۰۰ تا اوایل اسفندماه همین سال ادامه یافت، افزون بر ۹۲ هزار نفر ثبت‌نام قطعی انجام گرفت که چند برابر چند فاز گذشته بود. به عبارت بهتر وعده‌های امیدوارکننده و حمایت دولت از بهبود وضع مسکن و جبران کمبودهای چندساله این حوزه و به سامان رساندن نسبی آن، بارقه امید جدیدی را برای خانه‌دار شدن به‌ویژه اقشار فرودست جامعه به وجود آورد.

از طرفی با پیگیری‌های مستمر و شبانه‌روزی مسوولان استانی و نظر مساعد دولتمردان در وزارت راه و شهرسازی و شورای عالی معماری و شهرسازی کشور، با الحاق اراضی ۵۶۰ هکتاری پردیسان برای جهش و تامین زمین بخش مهمی از نیاز طرح نهضت ملی مسکن در قم موافقت بعمل آمد که به‌تنهایی یک گام بسیار مهم و کارآمد از دولت مردمی است. اراضی ۵۶۰ هکتاری پردیسان قم بزرگترین سایت کنونی احداث مسکن در سطح کشور نیز بشمار می رود.

بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده در اراضی ۵۶۰ هکتاری روبروی پردیسان اول جاده ورجان حدود۳۵ هزار واحد مسکونی احداث خواهد شد که برای متقاضیان فاز شش و باقی‌مانده فاز پنج خواهد بود.

همچنین برای افرادی که نامشان در مرحله پالایش است یا تایید نهایی شده‌اند اما پیامک واریز آورده به آن‌ها ارسال نمی‌شود نیز تامین زمین در حال تامین و پیگیری است و پیش‌بینی می‌شود زمین برای احداث مسکن برای افراد واجد شرایط در زمان مورد انتظار تامین شود.

به موازات آماده سازی و تامین زمین سایر متقاضیان، آزادسازی اراضی حبس شده و قراردادهای مهلت سپری شده طبق دستور رییس جمهور در سفر دی ماه سال ۱۴۰۰ به قم، در دست پیگیری است و پس از تامین زمین، برای سایر متقاضیان پیامک واریز وجه ارسال و مسکن مناسب احداث می شود.

آخرین وضعیت طرح نهضت ملی مسکن در قم

بر اساس آمار و مستندات موجود، قم یکی از استان‌های پیشرو در پالایش متقاضیان است، بگونه ای که افراد واجدالشرایط به سرعت مشخص شدند و همزمان عملیات ساخت بیش از ۴۲ هزار واحد مسکونی کلید خورده که هر کدام از این طرح ها سطحی از پیشرفت فیزیکی دارند.

همزمان با آماده‌سازی اراضی برای احداث ۴۲ هزار واحد در قالب طرح نهضت ملی مسکن، پروژه ۵۶۰ هکتاری در جاده پردیسان_ورجان با ظرفیت بین ۳۲ تا ۳۵ واحد به عنوان یکی از مهمترین اراضی این طرح در حال خاکبرداری و اجرای فونداسیون است و همچنین پایش و نظارت مستمری بر روند آماده‌سازی آن حاکم است.

از سوی دیگر پروژه ۲۷ هکتاری در میدان علوم پردیسان نیز با ظرفیت هزار و ۷۰۰ واحد در دو فاز با ۲۶ بلوک و ۴۳ بلوک در حال احداث است و به موازات سایر پروژه ها اقدامات عمرانی آن به پیش می رود.

عملیات عمرانی و احداث مسکن در پروژه ۲۲ هکتاری پس از میدان شهید مکیان در بلوار ابوطالب هم با ظرفیت هزار و ۷۴۰ واحد در ۹۰ بلوک در حال انجام است و پروژه ۱۷ هکتاری پس از میدان شهدای فردو در محله ۱۰ پردیسان با ظرفیت هزار و ۳۴۰ واحد در ۶۰ بلوک در حال احداث است.

در استان قم تاکنون ۵۶ هزار نفر از متقاضیان تایید نهایی و واجد شرایط شناخته شدند که برای ۴۲ هزار نفر از آنها تامین زمین انجام و پیامک واریز ارسال شده و تامین زمین برای ۱۹ هزار و ۳۴۵ متقاضی تایید نهایی شده دیگر نیز در حال انجام است،همچنین حدود ۷ هزار نفر از متقاضیان نیز به دلیل سبز نبودن فرم«ج»، در حال بررسی مجدد است تا در صورت دارا بودن شرایط، تایید نهایی شوند.

شهرک پردیسان در منطقه هشتم شهرداری قم و در جنوب غربی این شهر قم واقع‌ شده است، این منطقه در سال ۱۳۷۷ توسط وزارت مسکن و شهرسازی وقت تاسیس و در سال ۱۳۹۰ به یکی از مناطق شهرداری قم تبدیل شد.

به باور جامعه شناسان، کار، آموزش، مسکن و بهداشت از مولفه های اساسی و حیاتی یک فرد برای داشتن یک زندگی معمولی و متعادل است که فقدان هر کدام از آنها آسیب ها و ناهنجاری هایی در بعد فردی و اجتماعی می تواند به بار بیاورد.

در اصل ۳۱ قانون اساسی نیز آمده است: "داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنها که نیازمندترند به خصوص روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند."

با این همه، برغم تاکیدات و اهمیت تامین مسکن در قانون اساسی، طی سالهای گذشته با سیاست های گذاری نادرست در این حوزه و تبدیل مسکن به کالای سرمایه ای در کنار سوداگری زمین، روی ناخوش خود را بیش از گذشته نشان داده بنحوی که هم اکنون بخش مهمی از درآمد مستاجران به ویژه در کلانشهرها از جمله شهر یک میلیون نفری قم، صرف هزینه اجاره بها و رهن مسکن می شود و خانه دار شدن را نزدیک به یک رویای دست نیافتنی کرده است و کارشناسان بر این باورند تا زمانی که سوداگری زمین و تبدیل خانه به یک کالای سرمایه ای ادامه داشته و سرمایه ها به سمت تولید هدایت نشود، مشکل مسکن همچنان تداوم خواهد داشت./