کاهش تنش در روابط دیپلماتیک؛ ماموریت مکرون در واشنگتن

به گزارش روز دوشنبه ایرنا از رسانه‌های فرانسوی، امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه این هفته برای دومین بار در دوره ریاست جمهوری خود به آمریکا سفر می‌کند. مکرون که پیشتر در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ به آمریکا رفته بود، قرار است روز سه‌شنبه برای سفری سه روزه با بالاترین تشریفات دیپلماتیک برای دیدار با جو بایدن، به واشنگتن بازگردد.

کارین ژان-پییر سخنگوی کاخ سفید پیشتر در سپتامبر (شهریور/ مهر)، این سفر را گواهی بر عمق و قوت روابط میان آمریکا و فرانسه دانست و پاریس را قدیمی‌ترین متحد این کشور خواند.

کاخ ریاست جمهوری فرانسه نیز با تایید این سفر از «رابطه بسیار ویژه» و «اتحاد مستحکم» میان دو کشور که با « گفت‌وگوهای غنی و پویا» تغذیه می‌شود، سخن گفت.

نیکول باشاران مورخ درمورد سطح این دیدار به پایگاه اطلاع رسانی «۲۰ دقیقه» گفت: این سفر یک دیدار ساده نیست و آیین استقبال رسمی با صدای توپ و ضیافت شامی با مهمانان ویژه که متناسب با مهمان فرانسوی دعوت می‌شوند از برنامه‌هاست.

اما حقیقت آن است که دو کشور به تازگی تنش‌های متعددی را در روابط دو جانبه تجربه کرده اند.

پیمان آکوس؛ شکافی بی‌سابقه از بی‌اعتمادی در روابط فرانسه و آمریکا

هفته نامه فرانسوی «ژورنال دو دیمانش» در مورد این دیدار نوشت: یک سال پس از «خیانت» آمریکا و انگلیس به فرانسه در پیمان امنیتی سه‌جانبه که با حذف فرانسه با استرالیا به امضا رسید، واشنگتن در دعوت از نخستین کشور خارجی برای دیداری در بالاترین سطح دولتی، از پاریس دعوت کرده است.

به گفته مقام های کاخ سفید، این «دیدار در بالاترین سطح دیپلماسی» برنامه‌ریزی شده است و هیچ یک از روسای جمهوری فرانسه تاکنون دو بار در دوره کاری خود این امتیاز را دریافت نکرده اند.

این هفته‌نامه نوشت: الیزه به ظاهر ماجرای آکوس را مساله‌ای متعلق به گذشته در نظر می‌گیرد. در این ماجرای مناقشه برانگیز، پاریس سفیر خود در واشنگتن را فراخواند؛ اقدامی بی سابقه در روابط دیپلماتیک دو کشور.

حال فیلیپ اتیین همان سفیر فراخوانده شده و دیپلمات کهنه‌کار است که برای احیای این اتحاد در فضای خشم و بی‌اعتمادی حاصل از جنگ اوکراین، تلاش می‌کند.

انعقاد پیمان امنیتی «آکوس» (AUKUS) میان انگلیس، آمریکا و استرالیا در سال گذشته میلادی فرانسه را از قرارداد عظیم فروش زیردریایی به کانبرا محروم کرد. لغو این قرارداد مهم از سوی استرالیا در پاییز گذشته بحران دیپلماتیک را میان این کشور و فرانسه ایجاد کرده بود.

آکوس در سکوت خبری و بدون هماهنگی با اتحادیه اروپا منعقد شد و بر پایه این پیمان، آمریکا و انگلیس به استرالیا برای توسعه و استقرار زیردریایی‌های هسته‌ای کمک خواهند کرد و بر حضور نظامی غرب در منطقه اقیانوس آرام می‌افزایند.

سرانجام پس از مدتی سردی روابط میان فرانسه با استرالیا، نخست وزیر این کشور در خرداد ماه امسال اعلام کرد شرکت فرانسوی سازنده زیردریایی، مبلغ ۵۵۵ میلیون یورو را بعنوان غرامت فسخ یکجانبه معاهده ۵۶ میلیارد یورویی آکوس از جانب کانبرا، پذیرفته است.

قانون کاهش تورم آمریکا و صدای اعتراض اروپا

اما مساله دیگری که به تازگی بر روابط دیپلماتیک پاریس- واشنگتن سایه انداخته، «قانون کاهش تورم» (IRA) در آمریکا است. براساس این قانون تخفیف‌های مالیاتی به خریداران خودروهای الکتریکی تخصیص داده می شود که تنها به خودروهای ساخت آمریکا بسنده کنند و اعتبارات مهم دیگر هم تنها به صنایع داخلی برای طرح‌های انرژی پاک داخلی مانند فناوری‌های خورشیدی، بادی، هسته‌ای و جذب کربن اختصاص می‌یابد.کشورهای اروپایی به ویژه آلمان و فرانسه این قانون را اقدامی مغایر با قوانین تجارت آزاد قلمداد می کنند و به آن معترضند.

به گفته برخی رسانه‌ها، امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه و اولاف شولتس صدراعظم آلمان در آخرین دیدارشان بر سر چگونگی واکنش اروپا در برابر اقدام آمریکا که شهروندانش را به خرید محصولات ساخت کشور خودشان تشویق می کند، توافق‌هایی کرده اند. برونو لومر وزیر اقتصاد فرانسه در گفت‌وگویی با چهار روزنامه اروپایی، گفته بود که رقابت یارانه‌ای با همه اصول تجارت بین‌المللی مغایر است و اروپائیان باید پاسخ واحد و محکمی به یارانه‌های آمریکایی بدهند.

روزنامه فرانسوی «لو فیگارو» درمورد سفر مکرون به آمریکا نوشت: رئیس جمهوری فرانسه امیدوار است بتواند در دیدار با همتای آمریکایی خود از «استثنایی» برای بازگرداندن شرکت‌های سرمایه‌گذار صنعتی به‌ویژه در بخش انتقال انرژی بهره‌مند شود. یکی از مشاوران مکرون می گوید: تعدیل عواقب اجرای قانون کاهش تورم آمریکا بسیار حائز اهمیت است.

این روزنامه فرانسوی به امید مکرون به این سفر و بازگشتش با دستی پر از قراردادهای همکاری و مهمتر از همه کاهش عواقب قانون کاهش تورم آمریکا برای اروپا، می‌نویسد: اگر رئیس جمهوری فرانسه در این مورد ناکام بماند، از این سفر چیز دیگری جز عکس‌های یادگاری از یک استقبال درجه یک در پایتخت قدرت اول جهانی، چیزی باقی نمی‌ماند.

تاریخ روابط پاریس-واشنگتن؛ منافع مشترک از لوئیزیانا تا لبنان

تاریخ روابط آمریکا و فرانسه به جنگ‌های استقلال و تاثیر چهره‌ای چون مارکی دو لافایت نخستین و تنها فرمانده فرانسوی نیروی دریایی آمریکا باز می‌گردد. این سیاست‌مدار و ژنرال فرانسوی فعالانه در هر دو انقلاب فرانسه و آمریکا شرکت داشت.

یکی دیگر از مهم‌ترین رویدادها در تاریخ روابط دو کشور نیز در سال ۱۸۰۳ میلادی رقم خورد؛ زمانی که ناپلئون بناپارت به‌عنوان مقام کنسول اول فرانسه، متصرفات وسیع فرانسه در آمریکا را که لوئیزیانا نامیده می شد به مبلغ ناچیزی به ایالات متحده فروخت.

روابط دو کشور در طول دو جنگ جهانی نیز تقویت شد و تا همکاری در چارچوب پیمان سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) ادامه یافت. پس از واقعه ۱۱ سپتامبر، ژاک شیراک رئیس جمهوری وقت فرانسه به سرعت به واشنگتن سفر کرد تا پیام همدردی خود را شخصا به آمریکا ابلاغ کند. اما این حمایت تا تصمیم دولت آمریکا به حمله به عراق ادامه نیافت و پاریس به یکی از مخالفان سرسخت سیاست تهاجم آمریکا تبدیل شد.

کریم امیل بیطار مدیر تحقیقات موسسه روابط بین الملل و راهبردی معتقد است: فرانسه و ایالات متحده منافع مشترکی در خلیج فارس دارند و در پرونده لبنان، آمریکا برای جلوگیری از بحران جدی‌تر به فرانسه متکی است. این دو کشور به دلیل قرابت ایدئولوژیک مایل هستند نقش های بین المللی را با یکدیگر شریک شوند و یا نقش مکملی با هم ایفا کنند.

وی با اشاره به شرایطی که جنگ اوکراین به وجود آورده است، افزود: تثبیت این روابط در زمانی که روسیه به دنبال متحدانی در اروپا است، اهمیت بیشتری می‌یابد. از زمان برگزیت، فرانسه نقش کلیدی در اتحادیه اروپا برای حفظ موقعیتی تا حد امکان همسو با ایالات متحده ایفا کرده است.

این کارشناس سیاست خارجی آمریکا، با اشاره به ثبات روابط دیپلماتیک پاریس-واشنگتن در طول سالها، گفت: مکرون یکی از دو رئیس جمهوری بود که در زمان دوالد ترامپ از میزبانی آمریکا در بالاترین سطح تشریفات برخوردار شد. هر چند که این نزدیکی نتوانست مانع خروج یکجانبه آمریکا از معاهده آب و هوایی پاریس و توافق هسته‌ای با ایران شود.

با همه آنچه که از این سابقه تاریخی گفته شد، پیمان آکوس و نیز مذاکرات پنهانی آمریکا با استرالیا در جریان نشست گروه ۲۰ در فرانسه یک «خیانت» محسوب می‌شود.

باشاران که جو بایدن را «کهنه‌کار دیپلماسی» می‌خواند، معتقد است که یکی از اهداف دعوت از مکرون سفر مکرون به واشنگتن تسکین روابط پس از پرونده آکوس است.

همچنین بیطار معتقد است: پهن کردن فرش قرمز برای رئیس جمهوری فرانسه راهی برای گذر قطعی از وقایع گذشته و تقویت و طولانی کردن روابط دو کشور است.

بر پایه اعلام الیزه، شش وزیر از جمله کاترین کولونا وزیر امور خارجه، برونو لو مر وزیر اقتصاد، تعدادی از نمایندگان مجلس و نیز روسای شرکت‌های بزرگی چون توتال، مکرون را در این سفر که تاریخ رسمی آن 30 نوامبر (9آذر) اعلام شده است، همراهی می‌کنند.