استخراج شاخص "اچ" دانشگاه‌های کشور/ دانشگاه تهران و صنعتی شریف در صدر ایستادند

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری، احمد فاضل‌زاده افزود: موضوع مرجعیت علمی برای اولین بار در بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال ۱۳۸۴ مطرح شد، بر اساس فرمایشات ایشان هدف پژوهش «رسیدن به مرجعیّت علمی و حضور در جمع سرآمدان علم و فنّاوری» و همچنین «حل مسایل کنونی و آینده‌ کشور» است.

وی اظهار داشت: یکی از اصلی ترین راهکارها برای رسیدن به مرجعیت علمی در جامعه دانشگاهیان پیشتازی در عرصه علم و نوآوری است به گونه ای که دنیا از دستاوردهای کشور استفاده کند. استفاده از تولیدات علمی دانشگاهی، با شاخص‌های استنادی سنجیده می شود. این شاخص‌ها نشان می‌دهد یک اثر علمی تولید شده تا چه اندازه مبنای تولید آثار علمی جدیدتر بوده و در علم جدید تاثیر گذاشته است. بر این اساس هم کیفیت و هم کمیت تولیدات علمی باید بررسی و سنجیده شوند تا هدف پیشتازی در علم میسر شود.

به گفته رییس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری ادامه داد: شاخص اچ/ H که تحت عنوان شاخص هرش نیز شناخته می شود، در سال ۲۰۰۵ میلادی توسط جرج هریش J. Hirsch (فیزیکدان آرژانتیتی) معرفی شد. این شاخص توانایی های تولیدات علمی پژوهشگران و میزان اثرگذاری آنها را بررسی و تعیین می کند.

فاضل زاده یادآور شد: محاسبه شاخص اچ بر اساس میزان استنادات (Citations) به آثار انتشاریافته توسط یک فرد یا گروهی از افراد، صورت می‌گیرد. اگر این شاخص برای یک شخص ۴ باشد؛ یعنی این شخص حداقل ۴ اثر علمی دارد که به هرکدام از آنها ۴ بار از طرف دیگران استناد شده است.

وی افزود: محبوبیت این شاخص به عنوان یک شاخص علم سنجی از این واقعیت ناشی می شود که بهره وری (تعداد انتشارت) و تأثیر (تعداد استناد دریافتی) را در یک نمایه ترکیب می کند. شاخص اچ را می توان برای هر سطحی (نویسنده، موسسه، مجله، کشور) اعمال کرد. این شاخص می تواند اطلاعاتی را در مورد نحوه توزیع استنادها در مجموعه ای از انتشارات نشان دهد. شاخص اچ در سطح نویسنده، به عنوان شاخصی از دستاوردهای علمی یک پژوهشگر در طول زندگی علمی در نظر گرفته می شود.

رییس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری بیان کرد: شاخص اچ به عنوان شاخصی نشان دهنده کیفیت خروجی های علمی و بهره‌وری پژوهشی در سطح دانشگاه و مؤسسات پژوهشی و فناوری کشور، در شاخص های رتبه بندی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری مدنظر قرار می گیرد و در امتیاز نهایی و رتبه دانشگاه محاسبه می شود.