طرح های مشارکتی راهبرد دولت برای بقای جنگل ها و مراتع کهگیلویه و بویراحمد

از آنجا که انسان همواره با اقدام هایی مانند قطع درختان جنگلی، بوته چینی گیاهان خوراکی و دارویی بلای جان عرصه های طبیعی است دولت قصد دارد با سهیم کردن جوامع محلی در بهره برداری اصولی از جنگل ها و مراتع باعث شود تا آنان نسبت به این میراث طبیعی احساس تعلق کرده و ضمن پرهیز از دستبرد به جنگل و مرتع با گزارش های به موقع به مسوولان جلوی دست درازی سودجویان به این سرمایه های ملی را بگیرند.

از آنجا که جنگل ها و مراتع کهگیلویه و بویراحمد به عنوان بخشی از سرزمین زاگرس در گذر روزگار شاهد تاراج سودجویان بومی و غیربومی بوده امید می رود این راهبردها بتواند زمینه بقای ارزشمندترین میراث طبیعی استان را فراهم کند.

کارشناسان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد بر این باور هستند تا زمانی که وابستگی معیشت مردم به طبیعت کمتر نشود، شاهد افزایش تخریب و از بین رفتن منابع طبیعی هستیم و آنان تاکید می کنند برای جلوگیری از تخریب عرصه های طبیعی به عنوان میراث طبیعی استان کاهش وابستگی جوامع محلی به استفاده های غیر اصولی از جنگل ها و مراتع ضرورت دارد به همین علت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان توانمندسازی از طریق آموزش و فراهم کردن فرصت های شغلی برای جوامع محلی را محور برنامه های خود قرار داده است.

تامین بذر برای کشت گیاهان دارویی و زراعت چوب از برنامه دولت برای حمایت از مرتعداران است همچنین دولت قصد دارد امسال با استفاده از ظرفیت طبیعت دوستان در قالب طرح پویش جنگل کاری در مناطق آسیب دیده به حفظ جنگل ها و مراتع استان کمک کند.

کشت گیاهان دارویی

طرح توسعه کشت گیاهان دارویی به عنوان یکی از راهکارهای اقتصادی کردن مراتع برای جوامع محلی از راهکارهای مهم کارشناسان و صاحب نظران برای حفظ مراتع است به همین علت دولت با سرمایه گذاری در این خصوص تلاش می کند تا زمینه را برای حفظ عرصه های طبیعی فراهم کند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: انجام عملیات طرح توسعه گیاهان دارویی در ۶ هزار هکتار از مراتع استان از طریق واگذاری به پیمانکاران بومی و مشارکت جوامع محلی آغاز شده است.

سعید جاوید بخت با اشاره به اینکه کشت گیاهان دارویی امسال در مراتع مناطقی مانند تنگ سرخ،زیلایی،کوه لار، کوه سیاه،کوه سفید،خامین باشت،کاکان، دمه سادات و شبلیز انجام می شود تاکید کرد: بذر مورد نیاز کشت گیاهان دارویی در سال جاری خریداری شده است.

وی با یادآوری اینکه بهره برداران گیاهان دارویی در اراضی ملی استان امسال از فروش محصولات خود ۲۷۰ میلیارد ریال درآمد داشته اند تاکید کرد: کشت گیاهان دارویی ضمن ایجاد درآمد برای جوامع محلی به پیشگیری از تخریب عرصه های طبیعی کمک می کند.

جاوید بخت با بیان این که امسال ۳۸۰ بهره بردار در زمینه کشت گیاهان دارویی در عرصه های ملی کهگیلویه و بویراحمد فعالیت داشتند، گفت: تابستان امسال ۳۸ تن شیرابه گیاه دارویی آنغوزه در عرصه های ملی این استان برداشت شد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: تاکنون ۵۵ هزار هکتار از عرصه های ملی این استان زیر کشت گیاهان دارویی اعم از آنغوزه، باریجه و کرفس کوهی رفته است.

برنامه ریزی برای ذخیره نزولات آسمانی

جاویدبخت تصریح کرد:امسال همچنین عملیات اجرایی ذخیره نزولات آسمانی در سطح ۲۰۰ هکتار از مراتع استان انجام می شود.

وی اظهار داشت: اجرای عملیات شیاربندی و غنی سازی با بادام از مراحل انجام این طرح است.

جاویدبخت ذخیره نزولات آسمانی کنترل هرز آب، کنترل سیلاب‌ها، جلوگیری از فرسایش خاک، کاهش خطرات سیلاب، افزایش رطوبت خاک و تغذیه آب‌های زیرزمینی را از مهمترین اهداف این طرح اعلام کرد.

زراعت چوب

زراعت چوب صنعتی پر درآمد و در عین حال فرصتی برای حفظ جنگل های زیبای زاگرس از پدیده غیرقانونی قاچاق چوب است.

با توجه به با افزایش جمعیت کشور و نیاز بیشتر مردم به چوب، کاشت گونه‌های تند رشد مثل صنوبر و یا کاشت گونه‌های چند منظوره مثل اکالیپتوس و یا حتی گونه‌های میوه ده مانند فندق و همچنین گونه‌هایی مانند اقاقیا با هدف تولید گل برای زنبورداری، زیباسازی فضای شهری و روستایی افزون بر تولید محصولات جنبی به تولید چوب نیز منجر می‌شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت:امسال ۲۰۰ هکتار زراعت چوب در عرصه های ملی در این استان انجام می شود.

جاویدبخت اظهار داشت: اعطای نهال رایگان و واگذاری زمین های منابع ملی از جمله حمایت های در نظر گرفته شده برای تحقق توسعه زراعت چوب در استان است.

وی تاکیدکرد: صنوبر و اکالیپتوس از گونه‌های مستعد در کهگیلویه و بویراحمد برای توسعه زراعت چوب است.

پویش جنگل کاری در مناطق آسیب دیده

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: جنگل کاری در مناطقی که درختان به دلایلی مانند آتش سوزی دچار خسارت شده اند یکی از راهبردهای منابع طبیعی برای احیای جنگل های آسیب دیده است که به زودی عملیاتی می شود.

جاوید بخت تاکید کرد: این اقدام از طریق کاشت بذر در جنگل ها با مشارکت طبیعت دوستان به منظور حفظ سرمایه های ارزشمند طبیعی جنگل های استان صورت می گیرد.

استفاده از ظرفیت های بین المللی

بهره گیری از ظرفیت های مختلف نیازی برای حفظ عرصه های طبیعی است که دولت مصمم با استفاده از ظرفیت های خارجی این امر مهم تحقق یابد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد گفت: طرح های اولویت دار در فاز نخست طرح مدیریت مشارکتی جنگل و مرتع در استان با همکاری آژانس همکاری های بین المللی ژاپن (جایکا) اجرا شده است.

جاوید بخت اعلام کرد: "کشت گیاهان دارویی" و "تهیه لوازم و تولید صنایع دستی" به عنوان طرح های اولویت دار در فاز اول اجرای پروژه یاد شده، در سه روستای انتخابی از منطقه "زیلایی" در سال جاری صورت گرفت.

وی یادآور شد: پروژه مدیریت مشارکتی جنگل و مرتع و مدیریت جامع با همکاری تیم جایکا از کشور ژاپن و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، و انتخاب حوزه پایلوت "زیلایی" در استان کهگیلویه و بویراحمد از اسفند ۱۳۹۷ آغاز شده است.

جاویدبخت ابراز داشت: تاکنون بررسی مطالعات پایه حوزه آبخیزداری و شناسایی ظرفیت های طبیعی و اجتماعی حوزه "زیلایی"، احداث ساختمانی برای آموزش و توانمند سازی در منطقه، انتخاب سه روستای پایلوت از ۳۸ روستای منطقه زیلایی، برگزاری دوره های آموزشی صنایع دستی و کشت گیاهان دارویی"کلوس" و "موسیر" انجام شده است.

وی ادامه داد: در این مرحله روستاهای "کتوزار"، "داربری محمد حسین" و "پس چات" از بخش زیلایی شهرستان مارگون، مناطق هدف این طرح انتخاب شده اند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: در راستای توانمند سازی جوامع محلی برای حفظ منابع طبیعی، دو گونه گیاه دارویی ارزشمند، اقتصادی و سازگار با شرایط اقلیمی منطقه؛(کَرَفس و موسیر)، کاشته شده است.

وی گفت: برای زودبازده بودن و تشویق مردم محلی به کشت گیاهان دارویی و مرتعی، ۲۰ هزار نشاء سه ساله "کرفس" که با مشارکت منابع طبیعی و جاکا تهیه شده بود، به منظور کاشت در اختیار مردم منطقه قرار داده شد.

جاوید بخت اظهار داشت: کشت "کرفس در ۹ هکتار و موسیر در سه هکتار در روستاهای منتخب که با همکاری منابع طبیعی و جایکا و با مشارکت مردم در آبان سال جاری انجام شده است که در این طرح برای هر خانوار به مساحت نیم تا ۱ هکتار، برای کشت گیاه دارویی "کَرفس" اختصاص داده شد.

جایکا (JICA) نام یک سازمان دولتی مستقل بین‌المللی در ژاپن است که در زمینه توسعه به دولت ژاپن و همچنین کشورهای در حال توسعه کمک می‌کند و دفتر جایکا در سه حوزه محیط زیست، بلایای طبیعی و توسعه صنایع داخلی در ایران فعالیت می کند.

کهگیلویه و بویراحمد ۵۵۲ هزار هکتار مرتع و۸۸۰ هزار هکتار جنگل است.

استان کهگیلویه و بویراحمد با جمعیتی حدود ۷۲۶ هزار نفر جمعیت دارای هشت شهرستان، ۱۷ بخش و یکهزار و ۶۷۰ روستای دارای سکنه در جنوب غربی ایران واقع شده است.