به دعوت یکی از دوستان سر از روستایی در می‌آوریم که رنگ‌ها با انسان سخن می‌گویند و چهره زنان و مردان با لباس‌های اصیل هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد.
فضای دلبازی که آرامش خاصی دارد و تا چشم کار می‌کند، پوشش سنتی به شکلی زیبا و با رنگ‌هایی شاد در این منطقه خودنمایی می کند.
انگار سنت و آداب و رسوم‌ها، فضایی آرام در این منطقه بکر به یادگار گذاشته و هر جا چشم بگردانی، هارمونی زیبایی از پوشش اصیل ترکمنی نگاهت را خیره می‌کند و این مُسکن های طبیعی، بهشتی برای حضور گردشگران برای فرار از هیاهو و دردسرهای زندگی شهرنشینی را خلق کرده است.
فارغ از اینکه آوازه فرشبافی و پرورش اسب در مردمان این منطقه به دوردست‌ها رسیده و هر بوم و خانه‌ای با رنگ فرش‌های دست‌باف تزیین شده است، این‌بار به بهانه شناخت یکی از آیین‌های قدیمی در روستای "باغلق" از توابع شهرستان مرزی رازوجرگلان حضور پیدا می‌کنیم تا معرف یکی از آیین‌های معنادار این قوم مرزنشین در خراسان شمالی باشیم.
"آق قویون" یکی از این آیین های ماندگار در بین ترکمنان خراسان شمالی است که با گذشت سال‌ها و سیطره زندگی ماشینی همچنان پابرجاست و در بین ترکمنان اجرا می‌شود.
کم کم به روستای باغلق نزدیک می‌شویم اما از آنجایی که نشانه‌ای برای مقصد وجود ندارد از اهالی آدرس خانه "بایرام گلدی" را می‌پرسیم.
یکی از افراد روستایی نیز با همان لهجه شیرین ترکمنی به ما می گوید؛ بعد از ۱۰۰ متر به فرعی سمت چپ بپیچید و بعد از آن مسیر را تا درختان اسپیدال طی کنید، پشت آن درختان محل برگزاری مراسم و خانه بایرام گلدی مشخص است.
به محل برگزاری این آیین نزدیک می‌شویم و هنوز پا در محوطه خانه بایرام گلدی نگذاشتیم، اهالی با مرام مهمان نوازی خاص خود ما را به خانه تدارک دیده شده برای مهمانان هدایت و به خوردن چایی و شیرینی مخصوص ترکمنی" بیشمه" دعوت می‌کنند.
به صورتی اتفاقی در کنار فردی می‌نشینیم که انگار تیپی مدرن دارد و مدرسه و دانشگاه رفته است زیرا که نحوه احوال پرسی بدون لهجه‌اش و سر زبون‌دار بودنش گویای این مشخصات بود.
نامش کریم مرادی است و بعد از خوش و بشی، خود را خبرنگار معرفی می کنم و از او درباره این مراسم می‌پرسم، اینکه نام این مراسم چیست و چه فلسفه ای از برگزاری آن وجود دارد؟ چرا همچنان این مراسم بین مرزنشینان به سبک و سیاق گذشته همچنان برگزار می شود؟
"آق قویون" یا همان گوسفند سفید
کریم می گوید: در بین اهالی ترکمن خراسان شمالی به ویژه در شهرستان مرزی رازوجرگلان مرسوم است که هریک از مردان و یا زنانی که به ۶۳ سالگی می‌رسند، به پاس بزرگداشت سن حضرت محمد(ص) جشنی برگزار می‌کنند.
وی می افزاید: این جشن که به زبان ترکمنی آق قویون (گوسفند سفید) می گویند با توجه به وضع مالی شخص برگزار کننده ممکن است مفصل یا مختصر باشد اما از آنجایی با ذبح گوسفندی سفید و طبخ آن به صورت آبگوشت از مهمانان پذیرایی می کردند، آق قویون می گویند.
مرادی ادامه می‌دهد: معمولا در این مراسم ریش سفیدها، بزرگان قوم، آخوندها، طلبه ها و آشنایان دور و نزدیک دعوت می شوند و مهمانان با آوردن هدایای نقدی و غیر نقدی نائل شدن فرد سالمند به سن پیامبر را تبریک می‌گویند.
فلسفه برگزاری آیین آق قویون
از او اطلاعات بیشتری می خواهم و در خصوص فلسفه برگزاری آن مراسم می‌پرسم، اما انگار آگاهی زیادی در این خصوص ندارد و با نگاهی به اطراف با یکی از طلبه های حاضر در این مراسم وارد سخن می‌شوم و او نیز در این خصوص می‌گوید: این آیین نمادی است که افراد سالمند به لحاظ اعتقادی پس از آن از بدی‌ها و سیاهی ها فاصله می‌گیرند و انگار فصل جدیدی در زندگی آنها آغاز می‌شود.
محمد محمدی می‌افزاید: بعد از این روز افراد باید رفتار شایسته‌ای در پیش گیرند و دیگران نیز باید در برخورد با افراد سالمند نهایت احترام را داشته باشند چون که به سن مبارک رسول اکرم(ص) نائل شده‌اند.
از او در خصوص دلیل استفاده از رنگ سفید در نوع گوسفند ذبح برای مهمانی می‌پرسم، که در ادامه می‌گوید: در روایات اسلامی بر استفاده از رنگ سفید بسیار تاکید شده است و اگر بخواهیم از نگاه روانشناس ها بگوییم یافته های روانشناختی نشان داده که رنگ سفید، آرامش دهنده روح آدمی و مظهر پاکی است به گونه ای که جدای از ذبح گوسفند سفید برای طبخ غذا در پایان این مراسم اگر فرد سالمند آقا باشد، "دُون" (پیراهن بلند سفید است و نشانه ای از پوشش پیامبر(ص) ) و اگر فرد سالمند خانم باشد، چارقدی سفید بر سر او می اندازند.
گذار از جامعه سنتی به جامه مدرن با وجود تغییر در بسیاری از فرهنگ ها، پوشش و رسوم محلی، آیین های محلی ترکمنان خراسان شمالی را هنوز دستخوش تغییرات آنچنانی نکرده و همچنان آنها مراسمات آبا و اجدادی خود را به سبک و سیاق گذشته برگزار می کنند.
"آق قویین" نیز یکی از این آیین های سنتی است که ترکمنان در راستای تکریم سالمندان همواره آن را برای افراد در ۶۳ سالگی برگزار می کنند این در حالی است که در جامعه نامهربان امروز در پس شهرنشینی و مشکلات زندگی، عاقبت بسیاری از سالمندان با بی مهری فرزندان، تنها زندگی کردن و یا منتهی به سپردن آنها به خانه های سالمند می شود.
ترکمنان سنی مذهب خراسان شمالی که حدود ۱۰ درصد جمعیت این استان را تشکیل می دهند و بیشتر در نوار مرزی استان واقع در شهرستان مرزی رازوجرگلان ساکن هستند.
خراسان شمالی دارای ۳۰۱ کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکمنستان است که بیشتر این مساحت در شهرستان راز و جرگلان واقع است.
این شهرستان سه بخش و ۶ دهستان دارد و ۷۵ درصد جمعیت این منطقه روستایی هستند.
روستای باغلق با ۵۳۴ خانوار و ۲ هزار و ۱۳۱ نفر جمعیت در بخش مرکزی این شهرستان مرزی واقع است.
نظر شما