کوروش زارعی در گفت‌وگو با خبرنگار تئاتر ایرنا در پاسخ به ارزیابی چهل دوره پیشین جشنواره تئاتر فجر و تاثیری که بر عرصه هنرهای نمایشی ایران گذاشته است، گفت: چهل‌سالگی عدد پختگی است. پیامبر اسلام نیز در چهل سالگی مبعوث شد و این عدد عدد مقدسی در فرهنگ ایرانی و اسلامی به شمار می‌رود.
وی افزود: با قطعیت باید گفت ۴۰ سالی که از جشنواره تئاتر فجر پشت سر گذاشته‌ایم شاهد رشد فزاینده‌ای در عرصه تئاتر کشور بودیم، نمی‌خواهیم بگوییم قبل‌از انقلاب هیچ اتفاقی نیفتاده است. بی‌تردید در آن سال‌ها نیز اتفاقات مهمی صورت گرفته است. استادان بزرگی برای رشد و تعالی تئاتر ایران زحمت کشیدند؛ اما اتفاق مبارکی که در ۴۰ سال اخیر در تئاتر ایران افتاده قطعاً در قبل‌از انقلاب شاهد چنین رشد و توسعه‌ای نبودیم.
با قطعیت می‌توان گفت که حضور جوانان بااستعداد که امروزه در جشنواره‌های مختلف بین‌المللی شاهد درخشش آنها هستیم؛ خیل عظیم فارغ‌التحصیلانی که در داخل و خارج از کشور داریم؛ استادانی که حرف‌های بسیاری در تئاتر جهان دارند و برخی از آنها صاحب کرسی هستند و بسیاری دیگر از مولفه‌ها مدیون رشد و توسعه تئاتر در بعد از انقلاب اسلامی است
دبیر چهل‌یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تصریح کرد: امروز در عرصه تئاتر جهان وقتی حرف از اساتید تئاتر ایران زده می‌شود؛ جامعه هنرمندان جهانی تئاتر اغلب آنها را می‌شناسند.
فصل مهمی از حیات تئاتر ما به جشنواره‌های سراسر کشور وابسته است
اگر جشنواره‌ها نباشند چرخه تولید تئاتر ایران متوقف می‌شود
زارعی گفت: جشنواره‌هایی که در تئاتر ایران داریم در هیچکدام از کشورهای منطقه وجود ندارد، جشنواره‌های تئاتر فجر، مقاومت، ایثار، سودای عشق، کودک‌ونوجوان، مریوان، ۳۷ جشنواره استانی و ۶۰ جشنواره تئاتری در کشور داریم که در هیچ کجای دنیا نظیر و نمونه‌ای ندارند. این جشنواره‌ها نیروی محرک جریان تولید در تئاتر ایران است.
وی با بیان آنکه بسیار درباره آسیب تعدد جشنواره‌ها و بحث جشنواره زدگی در عرصه تئاتر ایران گفته و شنیده می‌شود تاکید کرد: بسیاری می‌گویند جشنواره‌ها چه منفعتی دارد؟ معتقدم اگر جشنواره‌ها نباشند چرخه تولید تئاتر ایران متوقف می‌شود. فصل مهمی از حیات تئاتر ما به این جشنواره‌ها وابسته است. این جشنواره‌ها استعدادهای درخشانی را به تئاتر ایران معرفی کرده‌اند. بسیاری از استعدادها به هنرمندان موفقی در جشنواره‌های بین‌المللی بدل شده‌اند. چنین افرادی در جمهوری اسلامی رشد فزاینده‌ای داشته و اتفاقات مبارکی برای تئاتر در جمهوری اسلامی افتاده است.
دبیر چهل‌یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تصریح کرد: بی‌اغراق جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر سرآمد این رویدادهاست که در عرصه‌های بین‌المللی نیز نام تئاتر ایران را جهانی کرده است. طی چند ماه گذشته داور جشنواره بین‌المللی تئاتر بغداد و جشنواره تئاتر اربیل بودم. برای اجراهای تئاتر به کشورهای مختلف جهان سفر کرده‌ام؛ از شمال آفریقا؛ اروپا تا شرق آسیا نیز جشنواره فجر را می‌شناختند و می‌گفتند یکی از جشنواره‌های مهم خاورمیانه و جهان به‌شمار می‌رود. این به مدد جمهوری اسلامی اتفاق افتاده و ما نباید چشم خود را ببندیم و این‌ها را نادیده بگیریم.
وی افزود: فکر می‌کنم جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از جوانی درآمد و به درخت تنومندی بدل شده است. میوه‌ها و ثمره‌های آن را در تئاتر؛ سینما و تلویزیون ایران می‌بینیم.
تغییرات برای طراوت جشنواره ایجاد شده است
جشنواره تئاتر فجر طی ۹ سال اخیر تولید محور نبود و از آثاری که در طول یک‌سال به صحنه رفته بود برای آثار ورودی به این رویداد تغذیه می‌کردزارعی در پاسخ به این پرسش که تغییر مهم جشنواره چهل‌ویکم تئاتر فجر رجعت به سنت تولید آثار نمایشی جدید برای حضور در این رویداد پس از ۹ سال است؛ چرا بار دیگر شاهد این تغییر نگرش در فراخوان این رخداد بودیم گفت: این تغییرات برای طراوت جشنواره ایجاد شده‌است. جشنواره تئاتر فجر طی ۹ سال اخیر تولید محور نبود و از آثاری که در طول یک‌سال به صحنه رفته بود برای آثار ورودی به این رویداد تغذیه می‌کرد. این مهم آسیب‌های مختلفی را با خود به همراه داشت.
وی افزود: طی ۹ سال پیش شاهد آثاری بودیم که پیش از جشنواره به صحنه رفته بودند و بار دیگر برای حضور در این رویداد برگزیده می‌شدند. آسیب مهم چنین انتخابی به این بازمی‌گشت که خیلی از آثار پیشتر توسط مخاطبان دیده شده بودند و کمتر اشتیاق و میلی برای دیدن دوباره آنها میان مخاطبان وجود داشت.
نکته دیگر به این مساله بازمی‌گشت که نمایش‌ها بیات می‌شد! و بعد از گذشت ۷، ۸ ماه از اجرای عمومی دیگر همان انگیزه برای اجرای عمومی در افراد گروه وجود نداشت
دبیر چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تصریح کرد: آسیب دیگر متوجه این امر بود که برخی بازیگران در پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی حضور پیدا می‌کردند و کارگردان مجبور می‌شد برای جایگزینی آنها سراغ بازیگرانی با توان کمتری برود و این خود به افت کیفی اثر منتج می‌شد. همه این مولفه‌ها باعث کم رونقی جشنواره تئاتر فجر می‌شد.
جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر جشن تئاتر ایران و انقلاب اسلامی است
هدف آن بود اگر پولی برای جشنواره در نظر گرفته می‌شود به تولید اختصاص پیدا کند نه آنکه صرف هزینه‌های دیگر جشنواره شود
زارعی با تاکید بر آنکه جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر جشن تئاتر ایران و جشن تئاتر انقلاب اسلامی است و هنرمندان از اقصی نقاط ایران دور هم جمع می‌شوند تا این جشن را پاس بدارند گفت: یکی از آسیب‌های مهم این جشنواره آن است که به دلیل مشکلات مالی نمی‌توانستیم همه هنرمندان را در طول جشنواره داشته باشیم و این به جشنواره ضربه می‌زد. جشنواره محلی است که هنرمندان در آن گرد هم می‌آمدند، کارهای یکدیگر را می‌دیدند، تولید تجربه می‌کردند و دوستی‌ها ایجاد می‌شد. اما اگر گروهی از استان‌ها بیاید و نتواند تا پایان جشنواره با این رویداد و آثارش همراه باشد این از بار استقبال هنرمندان استانی می‌کاهد و باعث می‌شود جشنواره از کیفیت لازم برخوردار نباشد.
بر اساس همه آنچه گفته شد ما هم برای ایجاد نشاط و شور جدید و اینکه بتوانیم با کارهای تولیدی جدید چشم‌اندازی برای اجراهای سال آینده داشته باشیم و هنرمندان تئاتر را واداریم تا به تولیدات جدید فکر کنند بار دیگر جشنواره را بر مدار تولید محور بودن برنامه‌ریزی کردیم
وی ادامه داد: هدف دیگرمان آن بود تا اگر پولی برای جشنواره در نظر گرفته می‌شود به تولید اختصاص پیدا کند و به خود تئاتری‌ها تزریق شود. نه آنکه صرف هزینه‌های دیگر جشنواره شود. همه این‌ها باعث شد در فراخوان و شکل برگزاری جشنواره تغییراتی ایجاد کنیم و امیدواریم این تغییرات در برگزاری چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نکات خوب، برجسته و مثبتی را از خود برجای بگذارد. از آنجا که مشخص نیست سال آینده هم من دبیر جشنواره باشم تلاش کردیم که مسیری را پایه‌ریزی کنیم که اگر هر فرد دیگری هم دبیر جشنواره باشد بتواند همین روند را برای پرنشاط و ایجاد انگیزه کردن هنرمندان و رونمایی آنها از تولیدات جدید ادامه دهد.
محروم بودن تئاتر فجر از اساسنامه به هیچ‌وجه زیبنده این رخداد نیست
زارعی درباره یکی دیگر از آسیب‌های مهم جشنواره تئاتر فجر یعنی نداشتن اساسنامه که در دیگر رویدادهای فرهنگی و هنری نیز شاهد این آسیب کلان هستیم و اینکه آیا می‌توان امید داشت در دولت سیزدهم شاهد تنظیم و تدوین اساسنامه مهمترین رویداد تئاتری کشور باشیم گفت: نخست باید گفت اینکه بعد از ۴۱ سال بزرگترین رویداد تئاتری کشور و ویترین تئاتر ایران هنوز از نداشتن اساسنامه رنج می‌برد اصلا اتفاق شایسته‌ای نیست. اما به تحقیق یکی از مهمترین برنامه‌های ما بر همین اصل استوار است. برای این مهم لازم است تیم پژوهشی برگزینیم تا با کار پژوهشی و خروجی آن کار در نهایت به یک اساسنامه برسیم. اما شرایط بودجه‌ای جشنواره این امکان را به ما نداد.
هنوز هم در بحث برآورد، ما دچار ابهاماتی هستیم که امیدواریم این ابهامات رفع شود. اگر بنا بود سال بعد هم سکان‌دار جشنواره تئاتر فجر باشم حتماً به سمت نگارش اساسنامه پیش خواهیم.
چهل‌یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به دبیری کوروش زارعی همزمان با جشن‌های پیروزی انقلاب، بهمن ماه به میزبانی تهران برگزار خواهد شد.
نظر شما