منطقه شنگن؛ کرواسی شاد، بلغارستان و رومانی ناامید

به گزارش بامداد یکشنبه ایرنا به نقل از دویچه وله، منطقه شنگن شامل کشورهایی از اعضای اتحادیه اروپا می‌شود که شهروندان این کشورها برای رفت و آمد به سایر کشورهای عضو شنگن نیاز به ارائه پاسپورت و تحمل بروکراسی زمان‌بر اداری در مرزها ندارند.

نه‌تنها سیاستمداران، رسانه‌ها و تجار بلکه حتی شهروندان عادی کرواسی هم پس از اینکه در ۸ دسامبر (۱۷ آذر) اعلام شد که این کشور از اول ژانویه سال جدید میلادی (۱۱ دی) به منطقه شنگن خواهد پیوست، با خود گفتند: چه عجب!

مسیری که کرواسی برای پیوستن به شنگن طی کرد، مسیری خسته‌کننده و پیچیده بود. این کشور توانست در سال ۲۰۱۳ به عضویت اتحادیه اروپا درآید و در سال ۲۰۱۶ درخواست خود برای پیوستن به منطقه شنگن را ارائه داد.

از آن زمان تا سال گذشته کرواسی توانست ۲۸۱ شرطی که از سوی اتحادیه اروپا برای پیوستن این کشور به منطقه شنگن مطرح شده بود را برآورده کند اما تا آخرین لحظه این نگرانی وجود داشت که اتریش یا مجارستان مانع پیوستن کرواسی به منطقه شنگن شوند.

دیگر کنترل مرزی وجود نخواهد داشت

از اول ژانویه ۲۰۲۳ دیگر در ۷۳ گذرگاه مرزی بین کرواسی و همسایگانش در منطقه شنگن یعنی کشورهای ایتالیا، اتریش، اسلوونی و مجارستان، بازرسی انجام نخواهد شد. این موضوع حتی برای کروات‌هایی که اغلب کشور خود را ترک نمی‌کنند هم خوب است اما به‌ویژه برای کسانی که مجبورند روزانه از مرز عبور کنند تا به محل کار خود بروند، مفید است.

«آنا» که در زاگرب زندگی و در اسلوونی کار می‌کند، گفت که از اینکه دیگر مجبور نیست هر روز صبح در مرز معطل شود و نگران دیر رسیدن به محل کارش باشد، خوشحال است.

«پتار» که در سواحل آدریاتیک کرواسی زندگی و او نیز مانند «آنا» در اسلوونی کار می‌کند، خوشحال است که در فصل گردشگری سال آینده دیگر مجبور نیست (مانند سال‌های گذشته) هر جمعه را مرخصی اجباری بگیرد تا از معطل شدن در صف چند کیلومتری اتومبیل‌های توریست‌هایی که به خاطر تعطیلات آخر هر هفته در نقاط مرزی کرواسی با کشورهای همسایه تشکیل می‌شد، اجتناب کند.

این خبر به ویژه برای صنعت حمل و نقل و گردشگری در کرواسی مسرت‌بخش است. «لوکا برکیچ» تحلیلگر اقتصادی گفت: در حال حاضر (تا پیش از پذیرفته شدن کرواسی در جمع کشورهای عضو شنگن) زمان انتظار در گذرگاه‌های مرزی، حمل و نقل کالا را بسیار گران کرده است.

وی افزود: مطالعات نشان داده است که موافقت با عضویت کرواسی در شنگن، سیگنال مثبتی را برای گردشگران کشورهای همسایه در تعطیلات کوتاه و تعطیلات آخر هفته ارسال می‌کند. کرواسی یک مقصد خودرویی است؛ شما می‌توانید در عرض چند ساعت از اتریش یا مجارستان به سواحل دریای مدیترانه در کرواسی برسید اما تاکنون ترس از معطلی بسیار زیاد در گلوگاه‌های مرزی، بسیاری از گردشگران را از سفر به این کشور منصرف می‌کرد.

بلغارها ناامید شدند

اما در بلغارستان ناامیدی زیادی از عدم موافقت با پیوستن کشورشان به شنگن به وجود آمده است.

«استانیسلاو ساووف» یکی از شهروندان بلغارستان است که پس از اینکه مشخص شد مخالفت هلند و اتریش اجازه ورود به منطقه شنگن را از کشورش سلب کرده است، گفت: من بسیار ناامید هستم.

این جوان ۲۹ ساله بلغاری که در اتریش تحصیل کرده و اوضاع سیاسی آنجا را به خوبی می‌داند، مطمئن است که انگیزه دولت اتریش برای مخالفت با پذذیرش درخواست بلغارستان، دلایل داخلی دارد.

ساووف گفت: کارل نهمر صدراعظم اتریش در پی کاهش محبوبیت حزب متبوعش مجبور شد تا مواضعی سخت‌تر از آنچه که واقعاً مورد نیاز است نسبت به مساله مهاجرت اتخاذ کند. او در حقیقت به خاطر پیشگیری از سیل مهاجران (احتمالی) که در صورت پیوستن بلغارستان به شنگن به راحتی و بدون کنترل مرزی از این کشور راهی اتریش خواهند شد، با عضویت بلغارستان به شنگن مخالفت کرده است.

وی افزود: دقیقاً به خاطر همین موضوع مهاجران است که کشورهایی از اتحادیه اروپا که در سرحدات این اتحادیه واقع شده و دارای مرزهای طولانی با کشورهای غیرعضو اتحادیه اروپا هستند، به حمایت بیشتر از سوی این اتحادیه نیاز دارند و این درست نیست که دست رد به سینه آنها زده شود.

بلغارستان در زمینه فساد شکست خورد

«وسلا چرنوا» رئیس شورای روابط خارجی اروپا در صوفیه (پایتخت بلغارستان) با اشاره به این موضوع که مساله مهاجرت تنها دلیل رد درخواست بلغارستان برای عضویت در شنگن نیست، گفت: تنها ۵ یا ۶ درصد از پناهجویان از طریق بلغارستان وارد اتحادیه اروپا می‌شوند. در واقع، دلیل اصلی پذیرفته نشدن این کشور از سوی اعضای شنگن، مشکلاتی است که بلغارستان در رابطه با حاکمیت قانون و مبارزه با فساد دارد.

وی با تاکید بر اینکه سیاست‌گذاران بلغارستانی باید گام‌های قاطعی در زمینه حاکمیت قانون و مبارزه با فساد بردارند تا در نهایت اعتماد شرکای غربی اتحادیه اروپا را جلب کنند، افزود: رومانی نیز مشکلات عمده‌ای با فساد دارد اما این کشور در زمینه حاکمیت قانون بسیار موفق‌تر از ما (بلغارستان) عمل کرده است.

فراخوان برای تحریم اتریش در رومانی

«نیکولای دان» یک کارمند ۵۱ ساله در بخارست (پایتخت رومانی) در رابطه با رد درخواست عضویت کشورش در شنگن به دلیل مخالفت اتریش، گفت: رومانی به شنگن نیاز ندارد.

وی با اشاره به این موضوع که عدم پذیرش عضویت رومانی در شنگن حتی می‌تواند پیامدهای مثبتی برای این کشور داشته باشد، افزود: اکنون کشور ما نیز می‌تواند از بازار انرژی اروپا خارج شود زیرا ضررهای عضویت در این بازار برای شرکت‌های ما به‌مراتب بیشتر از سود آن است.

دان ادامه داد: به نظر می‌رسد اتحادیه اروپا انتظار دارد ما به زانو دربیاییم و برای عضویت در شنگن به آنها التماس کنیم.

«فلورینا انسیولسکو» یک وکیل ۲۹ ساله اهل رومانی است که تصمیم اعضای شنگن در نپذیرفتن درخواست عضویت کشورش را بی‌عدالتی دانست و گفت: اتحادیه اروپا نگران تأثیرات جنگ روسیه و اوکراین بر این اتحادیه است و بنابراین سعی می‌کند حتی‌المقدور مرزهای خود را مسدود و منزوی نگه دارد و دود این سیاست به چشم کشورهایی که از لحاظ جغرافیایی در حاشیه این اتحادیه قرار گرفته‌اند از جمله رومانی می‌رود.

از سوی دیگر او که معتقد است که درخواست برخی از سیاستمداران رومانیایی برای تحریم بانک‌های اتریشی و شرکت نفت، گاز و مواد شیمیایی اتریش (OMV) در عدم توافق آنها با عضویت رومانی در شنگن نقش اساسی ایفا کرده است، افزود: با توجه به رویکرد سیاستمداران کشور ما در قبال اتریش، این کشور حق دارد که به‌عنوان یک عضو شنگن، با عضویت ما مخالفت کند.

«اوویدیو واسیل» که یک مهندس ۵۷ ساله اهل رومانی است با تاکید بر مخالفت‌اش بر تحریم اتریش از سوی کشورش، گفت: من از سیاستمداران بخارست بیشتر از سیاستمداران وین ناامید شده‌ام. سیاستمداران ما در طول ۳۰ سال گذشته نتوانستند اصلاحات ساختاری لازم را انجام دهند تا رومانی به سمت اروپا پیشرفت واقعی کند.

«کریستین پردا» رئیس علوم سیاسی دانشگاه بخارست و یکی از اعضای گروه سیاسی راست میانه (EPP) در پارلمان اروپا از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹، سیاستمداران رومانیایی را متهم به وقت‌کُشی کرد و گفت: مقامات ما پاسخ به موقع برای سوالاتی که از مدت‌ها پیش توسط اعضای مختلف شنگن مطرح شده بود را آماده نکردند.

وی با تاکید بر اینکه متاسفانه سیاستمداران رومانی تنها زمانی از خواب بیدار شدند که مشخص شد فقط درخواست عضویت کرواسی در شنگن پذیرفته خواهد شد، افزود: آنها سپس سعی کردند از جنگ روسیه و اوکراین به عنوان بهانه‌ای برای سرپوش گذاشتن بر کوتاهی خود در این زمینه استفاده کنند.

رئیس علوم سیاسی دانشگاه بخارست اتخاذ رویکرد خصمانه از سوی کشورش علیه اتریش را اشتباه دانست و تصریح کرد: مردم رومانی در این مورد زیاده‌روی کرده‌اند. حتی قانونگذاران رومانیایی، از جمله نمایندگان پارلمان اروپا و همچنین وزیران ما، مدیران شرکت‌های اتریشی در رومانی را به تحریم یا حتی دستگیری تهدید کرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که حتی ۱۵ سال پس از پیوستن به اتحادیه اروپا، نمایندگان رومانی اساساً مکانیسم‌های تصمیم‌گیری نهادهای اروپایی را درک نکرده‌اند.

در هر حال کشورهای علاقمند به پیوستن به حوزه شنگن باید ثابت کنند از توانایی لازم برای کنترل امنیت مرزهای خارجی این حوزه برخوردارند؛ چالشی که از سال ۲۰۱۵ و در پی اوج گیری بحران مهاجرت در اروپا به یک موضوع حساس سیاسی درون مرزهای داخلی کشورها نیز تبدیل شده است.