چالش هدررفت ۹۰ درصدی حقابه تالاب بین‌المللی قوری‌گول

به گزارش ایرنا، بر اساس آنچه که مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی اعلام کرده تنها ۱۰ درصد از حقابه تالاب بین المللی قوری گول از رودخانه «صبری چای» به این تالاب می رسد که همین امر همراه با تداوم خشکسالی و کاهش چشمگیر بارندگی ها در ۲ دهه اخیر، خشکی این پهنه آبی را در پی داشته است.

بنا بر اظهارات غفازاده از مسیر ۳۳ کیلومتری انتقال آب رودخانه «صبری چای» بستان آباد تا تالاب بین المللی قوری گول، تنها ۱۳ کیلومتر به شکل کانال بوده و آب در بقیه مسیر در بستر طبیعی جاری می شود که به دلیل شنی بودن آن جذب می شود و مقدار ناچیزی از آب به تالاب می رسد.

البته هدر رفت آب در ۲۰ کیلومتر بستر طبیعی انتقال آب به تالاب بین المللی قوری گول، معضل قدیمی است و به رغم پیگیری های انجام شده در سال های قبل و در شرایطی که تبدیل آن به کانال سیمانی یا لوله گذاری در سال های تَرمالی دولت های قبلی با هزنیه های اندک ممکن بود، به گفته مدیرعامل آب مطنقه ای استان، اکنون انجام این امر نیازمند ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار است.

با این وجود مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی می گوید که لایروبی و اصلاح مسیر ۲۰ کیلومتری انتقال حقابه تالاب قوری گول در بستر طبیعی برای حل مشکل موجود، ضروری بوده و بهترین راهکار برای تحقق آن نیز، با توجه به مشکلات بودجه ای، ترمیم مرحله به مرحله مسیر دارای نفوذب آب است.

مشاهدات و گزارش های میدانی خبرنگاران ایرنا از وضعیت تالاب بین المللی قوری گول در ۵۰ کیلومتری شرق تبریز و ۱۰ کیلومتری غرب بستان آباد حاکی از این واقعیت است که اگر فکری اساسی برای تضمین انتقال حقابه آن نشود، این پهنه آبی ثبت شده در کنوانسیون رامسر نابود خواهد شد.

البته تالاب بین المللی قوری گول با مشکل دیگری به نام تغییر گسترده و لجام گسیخته اراضی کشاورزی پیرامونی آن به شکل ویلاسازی نیز دست به گریبان است؛ ویلاهایی که گفته می شود هر کدام یک چاه آب نیز دارند و به گفته کارشناسان در صورت عدم کنترل آنها هر چقدر هم که آب به تالاب سرازیر شود، کفاف نیاز آن را نخواهد داد و برای آبیاری درختان ویلاها پمپاژ خواهد شد.

مجموعه همین عوامل دست به هم داد تا تالاب بین المللی قوری گول که در فهرست تالاب های کنوانسیون رامسر ثبت شده، تابستان امسال به طور کامل خشک شود.

اصلاح مسیر انتقال آب تالاب به شکل مرحله ای انجام می شود

رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی در گفت و گو با ایرنا با اشاره به بازدید میدانی خود از سرچشمه انتقال آب به تالاب بین المللی قوری گول بیان کرد: تلاش برای صیانت از محیط زیست برای ما اولویت دارد و با هم افزایی نهادهای مسوول برای تحقق آن می کوشیم.

محمد فرشکاران افزود: پس از بازدید میدانی اخیر از مسیر ۳۳ کیلومتری انتقال آب تالاب قوری گول، مقرر شد سه کیلومتر منتهی به تالاب که نشت اصلی آب در آن اتفاق می افتد، در اولویت بهسازی قرار گیرد.

وی اضافه کرد: همچنین قرار است لوله جدیدی به موازات لوله موجود انتقال آب به تالاب در روستای «هراب» که قطر کمتری دارد، برای تسهیل عملیات آبرسانی به این پهنه آبی، کار گذاشته شود.

وی از لایروبی به عنوان یکی دیگر از برنامه های مورد توافق با شرکت آب منطقه ای استان برای صیانت از تالاب بین المللی قور یگول یاد کرد و گفت: با توجه به محدودیت اعتبارات، مقرر است اصلاح و بهسازی مسیر انتقال آب به تالاب به شکل مرحله ای انجام شود.

فرشکاران ادامه داد: بر این اساس شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی برآورد اعتبارات لازم برای اجرای طرح را برآورد می کند تا سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان نیز اعتبار مورد نظر تامین کند.

تامین حقابه و مقابله با تغییر کاربری اراضی حاشیه ای از الزامات حفظ تالاب قوری گول است

مسئول دبیرخانه مدیریت زیست بومی تالاب‌های آذربایجان‌شرقی نیز با تاکید بر لزوم هماهنگی بین بخشی برای حفظ تالاب بین المللی قوری گول گفت: اکنون جریان آب به تالاب برقرار، اما سطح آب نسبت به پارسال پایین است، زیرا تالاب تابستان امسال به طور کامل خشک شد؛ پارسال چون تالاب از قبل ذخیره آب داشت، وضعیتش بهتر بود.

یداله آذرهوا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در زمان حاضر تراز تالاب قور یگول از سطح دریاهای آزاد ۱۹۱۱.۶ متر و حجم آب آن ۳۹۰ هزار مترمکعب می باشد، در حالی که حقابه آن برای رسیدن به تراز اکولوژیک ۳.۸ میلیون مترمکعب است.

وی اضافه کرد: آب تالاب بین المللی قوری گول از چشمه های معروف به «قرخ بولاغ» (چهل چشمه) روستای نوجه ده شهرستان بستان آباد در بالادست این پهنه آبی تامین می شود که به دلیل فاصله طولانی ۳۳ کیلومتری، تخریب شدن کانال انتقال آب به دلیل فرسودگی و شنی بودن بستر رودخانه منتهی به تالاب در پایین تر از روستای امین آباد، تنها مقدار کمی از آب به تالاب می رسد که آن هم کفاف نیاز آن را نمی دهد.

وی تشریح کرد: اگر قرار است آب تالاب بین المللی قوری گول به شکل بین حوزه ای تامین شود، لوله گذاری، بهترین گزینه و مورد توافق ما و شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی به عنوان نهاد تخصصی حوزه آب است.

وی با بیان اینکه اگر مسیر ۳۳ کیلومتری انتقال آب تالاب قوری گول لوله گذاری شود، هدر رفت آب به حد صفر خواهید رسید، گفت: در این صورت تالاب حتی بیشتر از حقابه خود نیز آب دریافت می کند.

مسئول دبیرخانه مدیریت زیست بومی تالاب‌های آذربایجان‌شرقی یادآوری رد: برآورد ۲ سال قبل برای لوله گذاری مسیر انتقال آب به تالاب در بستر شنی حدود ۳۰ میلیارد تومان بود که البته اظهار نظر تخصصی و صائب در این مورد در اختیار مدیران شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی است.

وی تاکید کرد: تغییر کاربری اراضی کشاورزی حاشیه تالاب بین المللی قوری گول در روستای یوسف آباد شهرستان بستان آباد نگران کننده بوده و ویلاسازی افسارگسیخته در اطراف تالاب با چاه های آب شان ویرانگر است؛ امور اراضی، جهاد کشاورزی، محیط زیست و تشکیلات قضایی باید برای جلوگیری از آن و یا حداقل کنترلش فکر اساسی بکنند.

به گزارش ایرنا، آذربایجان شرقی دارای ۲ تالاب قوری گول در بستان آباد به فاصله ۶۰ کیلومتری شرق تبریز و قره قشلاق شهرستان بناب در ضلع جنوب شرقی دریاچه ارومیه و فاصله ۱۱۰ کیلومتری تبریز است.

تالاب بین المللی قوری‌گول با ۲۰۰ هکتار وسعت در ۱۵ کیلومتری غرب شهر بستان‌آباد درمجاورت روستای امناب (ایمناب) قرار گرفته‌ و منابع تأمین‌کنندهٔ آب آن از آب‌های جاری ناشی از برف و باران و تعدادی چشمه‌های زیرزمینی است که در کف آن جریان دارند.

با توجه به اهمیت زیست محیطی «قوری گول»، این تالاب جزو تالاب های بین‌المللی ثبت شده در کنوانسیون رامسر بوده و به خاطر پذیرا بودن فصلی شماری از پرندگان حمایت شده مهاجر، حائز اهمیت ملی و بین‌المللی است.

بیشتر زیبایی های اطرف این تالاب بین المللی، از آبی است که در تالاب جمع می شود و کم آب شدن و افت تراز آن، زنگ خطر نابودی این پهنه آبی را به صدا درآورده و هر گونه تعلل در احیای آن، به مرگ این زیبایی ها و خطرات و تهدیدات متعدد زیست محیطی منجر خواهد شد.

گونه های جانوری و پوشش گیاهی تالاب

گونه‌های جانوری که زیستگاه آن‌ها در این تالاب و محوطه آن است، انواع مختلفی را شامل می‌شود؛ در دهه‌های قبل این منطقه محل عبور و زیستگاه قوچ و میش‌های ارمنی بوده که با قوچ و میش‌های منطقه سهند در ارتباط بودند؛ ولی امروزه، به‌علت توسعه حوزه شهری و احداث صنایع مختلف در مسیر این ارتباط به‌کلی از بین رفته است.

از جمله گونه‌های جانوری حاضر در منطقه تالاب می‌توان به پستاندارانی چون جربیل ایرانی، موش کشتزار، موش مغان، گرگ، روباه و سمور سنگی اشاره کرد؛ علاوه بر این، حدود ۹۲ گونه پرنده نیز در این تالاب شناسایی شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان از اردک سرسفید، اردک مرمری و اردک بلوطی نام برد. برخی دیگر از گونه‌های خرندگان و دوزیستان مانند انواع مارها (گرزه مار، مار پلنگی، کور مار و مار چلیپر)، مارمولک‌ها، قورباغه‌ها و ماهی‌ها در تالاب زندگی می‌کنند.

تالاب بین المللی قوری‌ گول به‌لحاظ پوشش گیاهی نیز از تنوع بالایی برخوردار است به گونه ای که بیش از ۲۸۰ گونه گیاهی در تالاب شناسایی شده که ۸۹ درصد آن درحوزه تالاب روییده و بقیه را گیاهان آبزی و نیمه آبزی تالاب و حوزه بلافصل آن تشکیل می‌دهند؛ گیاهان غوطه‌ور در آب تالاب به‌عنوان یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های آن به شمار می‌روند که گونه‌هایی مانند بارهنگ آبی، آلاله آبی، قوشاب شانه‌ای، انواع جلبک و فیتوپلانکتون را در بر می‌گیرد.