این اتفاق با شروع تحولات سیاسی و نظامی در شرق اروپا یعنی راه اندازی جنگ میان روسیه و اوکراین بیشتر نمایان شد و رو شدن دست آمریکا در توطئه چینی در اروپا موجب شد تا حتی برخی کشورهای آفریقایی به ویژه آفریقای جنوبی و به تازگی الجزایر، مصر، نیجریه و سنگال از قاره آفریقا که از قضا روسیه هم با آن روابط دوستانه تاریخی دارند، در جنگ روسیه و اوکراین اعلام بی طرف کرده و حتی با روسیه و چین نیز یک رزمایش مشترک برگزار کند.
آفریقای جنوبی از جمله کشورهای عضو مجموعه قدرت های نوظهور اقتصادی (بریکس) متشکل از چین، روسیه، برزیل و هند است که علاوه بر توسعه روابط میان اعضای آن به تدریج کشورهای دیگر را به خود جلب کرده و اعضای آن با توجه به اهمیت و جایگاه رو به افزایش است.
در همین ارتباط شبکه اس ای بی سی آفریقای جنوبی روز جمعه بود در گزارشی به نقل از نیروهای مسلح این کشور اعلام کرد که این کشور به عنوان ابزاری برای تقویت روابط پررونق بین آفریقای جنوبی، روسیه و چین از ۱۷ تا ۲۷ فوریه (۲۸ بهمن تا ۸ اسفند) یک رزمایش دریایی مشترک ۱۰ روزه را با این دو کشور عضو بریکس برگزار خواهد کرد.
پایگاه اطلاع رسانی بین المللی دریایی "مریتایم اگزکیوتیو" نیز در این خصوص گزارش داد از ۲۴ فوریه که مصادف با اولین سالگرد حمله روسیه به اوکراین است، همه کشتی‌های در نظر گرفته شده در این رزمایش دریایی، اجرای رزمایش را از جمله در زمینه مانور جست‌وجو و نجات، دفاع هوایی، حفاظت از نیروها و شلیک توپ آغاز می‌کنند.
در واقع این دومین رزمایش چندملیتی در نوع خود از زمان اولین رزمایش دریایی مشترک در اواخر نوامبر ۲۰۱۹ در بندر کیپ تاون در دماغه امید نیک در منتهی علیه قاره آفریقا (جنوب این کشور) است که به طور مشترک با چین و روسیه برگزار شده بود.
ارتش آفریقای جنوبی در اطلاعیه ای خود در این رابطه اعلام کرد: "دومین رزمایش دریایی مشترک، به نام «موسی» که در زبان محلی به معنای «دود» است، در ۱۰ روز و این بار در دو ساحل شرقی کشور در اقیانوس هند در بزرگترین بندر تجاری قاره آفریقا یعنی بندر دِربِن (دوربان) در استان "کوازولو ناتال" و در خلیج "ریچاردز بی" در ۱۸۰ کیلومتری دربن برگزار می شود.
ارتش آفریقای جنوبی اعلام کرد: «در مانور امسال موسی بیش از ۳۵۰ پرسنل نیروهای مسلح میزبان از شاخه‌ها و بخش‌های مختلف به همتایان روسی و چینی خود خواهند پیوست تا مهارت‌ها و دانش عملیاتی خود را به اشتراک بگذارند."
به همین دلیل تحلیلگران برگزاری این رزمایش را یک دهن کجی بزرگ آفریقای جنوبی به غرب تلقی و اعلام کردند که تلاش های غرب برای منزوی کردن روسیه و چین در سطح بین الملل توسط اکثر کشورهای غیرغربی به طور فزاینده ای نادیده گرفته می شود.
به اعتقاد آنها، اگرچه "آنتونی بلینکن" وزیر خارجه آمریکا به تازگی بارها تلاش کرد با سفر به آفریقای جنوبی و حتی چند کشور دیگر آفریقایی توجه این کشورها را برای حمایت از مواضع غرب در جنگ با اوکراین جلب کند، اما دولت پرتوریا نه تنها وقعی به این خواسته آمریکا ننهاد بلکه با به اصطلاح دشمنان آمریکا (روسیه و چین) همکاری های نظامی و امنیتی برقرار کرد.
این کشور آفریقایی که پیشتر جزو کشورهای مشترک المنافع انگلیس بود به رغم روابط تاریخی با اکثر دول غربی به ویژه آمریکا و انگلیس و هلند و آلمان، درخواست آنها و در واقع سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را برای محکومیت حمله روسیه به اوکراین رد کرد و حتی بی طرفی را در این جنگ ترجیح داد و در سازمان ملل متحد علیه روسیه رای نداد، ولو اینکه پیشتر وزیر خارجه آمریکا صراحتا به دولت آفریقای جنوبی در این خصوص هشدار داده بود.
البته سفر بلینکن به آفریقای جنوبی که دومین بار بعد از به قدرت رسیدن بایدن صورت گرفت، تنها چند روز پس از تکمیل سفر "سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه به آفریقا بود. لاوروف در این سفر از حمله روسیه به اوکراین دفاع کرد و تحریم‌های غرب را عامل افزایش هزینه‌های سوخت و غذا در آفریقا دانست. در حالی که آمریکا حمله روسیه به اوکراین را عامل افزایش قیمت‌ها می‌داند.
در واقع دست رد دولت پرتوریا به درخواست غربی ها تنها به عدم محکومیت روسیه محدود نمی شود، چون بحران انرژی که در نتیجه جنگ اوکراین برای اروپا به وجود آورد نیز موجب افزایش درخواست ها از طرف کشورهای اروپایی برای خرید زغال سنگ این کشور شده است که ظاهرا دولت آفریقای جنوبی هنوز پاسخ قطعی به آنها نداده است.
آفریقای جنوبی از معدود کشورهایی است که به همراه دیگر اعضای بریکس از محکوم کردن اقدامات روسیه خودداری کرده و حساسیت غرب را به دلیل تمایلش برای حفظ روابط نظامی با روسیه برانگیخته است.
بریکس با ۲۴ درصد تولید ناخالص داخلی جهان، بیش از ۱۶ درصد سهم در تجارت جهانی دارد و بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان را نمایندگی می‌کند.
حزب حاکم آفریقای جنوبی موسوم به حزب «کنگره ملی» دارای روابطی دیرینه با روسیه است که به دوران شوروی سابق باز می گرد و مخالفان سیاسی در این کشور هشدار داده‌اند حفظ این ارتباطات ممکن است به جایگاه آفریقای جنوبی نزد اکثریت شرکای تجاری مهم این کشور که اغلب غربی هستند، لطمه بزند.
در هر حال نشست اخیر بریکس در اول تیر ماه ۱۴۰۱ بعد از اجلاس گروه ۷ که برای محکومیت روسیه تشکیل شده بود، با حضور مجازی ولادمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در دربن آفریقای جنوبی برگزار شد و ریاست دوره ای آن در ۱۱ دی ماه امسال به پرترویا تعلق گرفت. حضور پوتین در این نشست این پیام را به غرب داد که مسکو با وجود تحریم‌های گسترده غرب به‌دلیل تهاجم به اوکراین، همچنان تنها نیست و دوستان روسیه در تأیید نکردن این حمله، منافع متفاوت خود را دنبال کردند.
از قضا یکی از محورها و مصوبه های اصلی نشست بریکس در دربن که در تضاد کامل با منافع غرب و آمریکا است، انجام معاملات بازرگانی با واحد پول کشورهای عضو این گروه و بدون استفاده از دلار و حتی یورو بود.
وزیر صنعت و تجارت روسیه در این نشست خطاب به کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بریکس و سازمان همکاری شانگهای اعلام کرد همکاری موفقیت‌آمیز بین روسیه و شرکایش به تسریع دور شدن از دلار و یورو و استفاده از ارزهای ملی در پرداخت‌های دوجانبه بستگی دارد.
آفریقای جنوبی حتی پیشتر اعلام کرده بود اگر ناتو نسبت به درخواست عضویت اوکراین در ناتو هشدار می‌داد، ممکن بود از حمله روسیه جلوگیری می‌شد.
در هر حال، اتحادیه بریکس که به تازگی جمهوری اسلامی ایران نیز برای پیوستن به آن درخواست داده، می رود با تصمیمات جدیدش به نفع کشورهای بلوک شرق، اقدامات جدیدی را در مقابله با اهداف غرب صورت دهد که آخرین این اقدامات حتی موجب خشم در غربی هم نیز شده است.
بریکس تاکنون بارها بر لزوم حل و فصل موضوع هسته‌ای ایران از راه‌های صلح آمیز و دیپلماتیک طبق قوانین بین المللی تاکید کرد. اعضای آن همچنین با مهم توصیف کردن توافق ۲۰۱۵ هسته‌ای ایران، خواستار حفظ توافق هسته‌ای با ایران شدند ولی برخی طرف های غربی به خصوص آمریکا با بعضی خواسته های نابه جا و دور از انتظار موجب قفل شدن باب مذاکرات در ارتباط با این توافق شده اند.
بنابراین این ائتلاف سیاسی و اقتصادی می رود با برنامه های جدید و حتی عضوگیری از میان دیگر کشورهای جهان حتی آفریقایی؛ نقش قابل توجهی در اتخاذ رویکردهای مستقل ضد غربی ایفا کند به گونه ای که موجب جرات بخشیدن به کشورهای آفریقایی به ویژه آفریقای جنوبی و الجزایر، نیجریه و سنگال برای مقابله با سیاست های غرب شده است.
علاوه بر این باید در نظر داشت که گسترش «بریکس پلاس» که به تازگی توسط چین و روسیه تقویت و ترویج می شود، دسترسی اقتصاد آمریکا به مواد خام در آفریقا، اوراسیا و خاورمیانه را دشوارتر خواهد کرد و می تواند چالشی جدید برای این کشور و دیگر ممالک نیازمند ایجاد کند.
نظر شما