جهش صنعت خراسان شمالی پس از انقلاب

به گزارش خبرنگار ایرنا، انقلاب اسلامی به عنوان یک رویداد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در تاریخ جهان یاد می شود که توانست با تغییر ساختار حاکمیت تحولات زیادی را در بخش های مختلف زندگی جامعه ایرانی به وجود آورد.

صنعت و تولید یکی از بخش های بسیار مهم اقتصادی که بعد از انقلاب اسلامی تحولات و دگرگونی های بسیار زیادی را تجربه کرده و به سمت رشد، توسعه و خوداتکایی هدایت شد و این بخش در خراسان شمالی نیز نمود پیدا کرد.

صنعت خراسان شمالی که پیش از انقلاب در ۲ واحد صنعتی کارخانه قند و کارخانه الیاف در شیروان خلاصه می شد و عمده مردم روستایی این خطه با صنعت بیگانه بودند ولی پس از انقلاب واحدهای صنعتی بزرگی همچون پتروشیمی خراسان، آلومینیوم ایران، فولاد و لوله گستر اسفراین در این استان راه اندازی شد که هر یک توانست جوانان بسیاری را از این خطه صاحب شغل کند و تاثیر زیادی بر توسعه اقتصاد استان گذاشت.

دولتمردان در راه اندازی واحدهای تولیدی و صنعتی استان تک بعدی عمل نکرده و در کنار اعطای تسهیلات رونق تولید با برنامه‌ریزی اصولی برای تامین مواد اولیه و همچنین مشکلات بیمه ای و مالیاتی بنگاه های بدهکار و راکد استان قدم های جدی تری نیز برداشته اند و این همراهی دولت‌ ها موجب شده است تا خراسان شمالی پس از انقلاب در زمینه کاهش وابستگی شدید به مواد اولیه وارداتی، کالاهای سرمایه‌های خارجی، تخصص‌های فنی و اطلاعات و دانش فنی خارجی که تهدیدی برای صنعت به شمار می‌رود، اقدامات در خور توجهی انجام دهد.

پتروشیمی سرآمد صنایع خراسان شمالی

پتروشیمی خراسان واقع در شهرستان بجنورد، یکی از صنایع مادر در استان است، بخش بسیار زیادی از صادرات کالا از این استان مربوط به مجموعه پتروشیمی است به طوری که در ۹ ماهه امسال ۶۵.۱ درصد از صادرات مربوط به این مجموعه صنعتی است.

در این مدت ۱۱۴.۵ هزار تن محصول تولیدی پتروشیمی خراسان به ارزش ۷۰.۳ میلیون دلار صادر شدکه صادرات این واحد تولیدی از نظر ارزشی ۲۵۱.۵ درصد و از نظر وزنی ۴۴۵.۲ درصد در مقایسه با مدت مشابه پارسال افزایش دارد.

شرکت سرمایه گذاری نفت گاز پتروشیمی تامین "تاپیکو"، پتروشیمی فناوران، پتروشیمی فارابی، پترو فرهنگ و گروه سرمایه گذاری نفت و گاز پارسیان، ترکیب حقوقی اعضای هیات مدیره پتروشیمی خراسان را تشکیل می دهند.

بزرگترین سرمایه گذار پتروشیمی خراسان هلدینگ سرمایه گذاری نفت گاز و پتروشیمی تامین "تاپیکو" از هلدینگ های زیر مجموعه شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی "شستا" است.

طرح مجتمع پتروشیمی خراسان از سال ۱۳۷۱ آغاز و در بیش از چهار سال با صرف هزینه ۵۲۴ میلیون دلار و ۵۲۰ میلیارد ریال ساخته شد و در تیر ماه ۱۳۷۵ با حضور رئیس جمهور وقت مورد بهره برداری قرار گرفت.

پتروشیمی خراسان واقع در بجنورد سالانه ۶۲۰ هزار تن کود شیمیایی اوره، ۳۳۰ هزار تن آمونیاک، ۲۰ هزار تن کریستال ملامین و ۵۰۰ تن ازت مایع تولید می کند.

لوله گستر اسفراین و تامین نیاز ۱۸ شرکت نفتی

شرکت لوله گستر اسفراین از شرکت‌های تابعه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بوده و تنها تولید کننده انواع لوله‌های جداری بدون درز مورد نیاز برای استخراج نفت است.

شرکت لوله گستر واقع در شهرستان اسفراین واحد صنعتی مهمی در خاورمیانه است و نقش موثری در رونق تولید و اشتغال این خطه از شمالشرق کشور ایفا می کند، ضمن اینکه میزان تولید این واحد صنعتی در این سال ها روند رو به رشدی داشته است.

مدیرعامل شرکت لوله‌گستر اسفراین در خراسان شمالی در این خصوص گفت: ۱۸ شرکت از پیمانکاران نفتی برای تامین لوله‌های مورد نیاز خود با ما قرارداد دارند و تمامی محصولات این شرکت در داخل کشور مصرف می‌شود.

مازیار زند اظهار داشت: شرکت لوله گستر اسفراین تولیدکننده لوله های بدون درز در کشور است که نیاز شرکت نفت را تامین می کند و بر این اساس تمام محصولات تولیدی ما در داخل کشور به مصرف می رسد.

وی افزود: بر اساس تفاهم نامه منعقد شده با شرکت نفت که در سال ۹۲ انجام شد، آن شرکت به ۲۱۶ هزار تن لوله بدون درز نیاز دارد که از این میزان، تولید ۱۰۰ هزار تن از این محصول قرارداد شده است.

مدیرعامل شرکت لوله‌گستر اسفراین ادامه داد: امسال نوسازی ماشین آلات در شرکت لوله گستر اسفراین در دستور کار قرار دارد و تلاش می شود تا با ایجاد خط جدید تولید، ظرفیت افزایش یابد.

وی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به اینکه لوله گستر اسفراین شمش فولاد مورد نیاز به عنوان ماده اولیه تولید لوله بدون درز را از ۲ مجموعه شامل فولاد کیمیای صبا و مجتمع صنعتی اسفراین تامین می کند افزود: امسال تولید ۳۵ هزار تن لوله بدون درز برنامه ریزی شده است که در این زمینه تامین ۴۲ هزار تا ۴۳ هزار تن شمش نیاز است.

مدیرعامل شرکت لوله‌گستر اسفراین در خراسان شمالی یادآور شد: پارسال میزان تولید در شرکت لوله‌گستر اسفراین ۳۰ هزار تن بود که امسال میزان تولید در این شرکت پنج هزار تن افزایش یافت.

وی خاطرنشان کرد: مواد اولیه مورد نیاز ما از ۲ واحد صنعتی فولاد کیمیای صبا و مجتمع صنعتی اسفراین تامین می شود و امسال برای تولید این حجم از لوله ۴۳ هزار تن شمش فولاد به عنوان ماده اولیه خریداری می شود.

زند عنوان کرد: تمامی مواد اولیه مورد نیاز این شرکت از داخل استان تامین می شود و نقش مهمی در تامین تجهیزات صنعت نفت ایفا می کند.

شهرستان ۱۲۰ هزار نفری اسفراین در ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی بجنورد قرار دارد که با دارا بودن ۲ مجتمع بزرگ فولاد و لوله گستر و نیز صنایع پایین دستی آن، قطب صنعتی خراسان شمالی به شمار می رود.

آلومینیوم ایران تنها تولیدکننده پودر آلومینای کشور

آلومینیوم ایران در شهرستان جاجرم، واحد تولیدی منحصربه‌فرد و تنها تولیدکننده پودر آلومینا در کشور است که این محصول به عنوان ماده اولیه چهار واحد تولیدی از جمله ایرالکو، المهدی، سالکو و نیز تولید شمش در جاجرم به مصرف می‌رسد.

آلومینیوم هیدروکسید Al(OH)۳ در طبیعت به عنوان گیبسیت معدنی شناخته می شود و برای تولید فلز آلومینیوم استفاده می شود. از این ماده معدنی برای تولید فرآورده های نسوز، مواد ساینده، سرامیک، شیشه، لعاب فلز و الکتروکوراندوم نیز استفاده می شود.

شرکت آلومینا در سال ۱۳۹۸ به کمک دانش فنی انحصاری خود، تولید و عرضه انواع هیدروکسید آلومینیوم ویژه را آغاز کرد که روش تولید این محصول، بر اساس لیسانس انحصاری و سرمایه گذاری شرکت آلومینای ایران، به دانش فنی منحصر به فردی برای ساخت خط تولید جدیدی در کارخانه آلومینای جاجرم، تبدیل شده است.

ایران پس از کشورهایی مثل آلمان، ژاپن، آمریکا و کره جنوبی، در زمره معدود کشورهای تولید کننده این طیف از مواد، با کیفیت مورد نیاز بازار مصرف، تبدیل شد و افزودن هیدروکسید آلومینیوم به فرمولاسیون کامپاند ها و ترکیب های به کار گرفته شده برای ساخت این نوع محصول ها، باعث ایجاد خواص مختلفی در آنها خواهد شد، به طور مثال هیدرات به عنوان کند سوز کننده اشتعالِ رزین های ترموپلاست (مثل پلی استر، اکریلیک)، لاستیک، رزین های اپوکسی، بورد های الکتریکی، سیم و کابل استفاده می شود.

مجتمع آلومینیوم ایران در شهرستان جاجرم در ۱۵۰ کیلومتری جنوب بجنورد و پنج کیلومتری شمال شهر جاجرم واقع است که در سال ۱۳۷۵ به بهره برداری رسیده است.

این مجتمع صنعتی، که قطب تولید پودر آلومینیوم در کشور است، تاکنون سه هزار و ۵۴۰ نفر فرصت شغلی مستقیم داشته است.

مدیرعامل شرکت آلومینیوم ایران در خصوص تولیدات این مجتمع صنعتی گفت: تا پایان امسال و همچنین اوایل سال آینده، چهار پروژه توسعه‌ای در این شرکت به ارزش ۷۰۰ میلیارد تومان به بهره برداری خواهد رسید.

تورج زارع افزود: امسال و در قالب پروژه‌های توسعه‌ای، خط تولید شمش آلومینیوم به ظرفیت ۴۰ هزار تن به بهره‌برداری رسید این در حالی است که ظرفیت تولید پودر آلومینا در این شرکت سالیانه ۲۵۰ هزار تن است.

وی گفت: فرآوری بوکسیت به روش واسطه سنگین دیگر پروژه‌ توسعه‌ای است که در تلاشیم تا ایام الله دهه فجر امسال به بهره‌برداری برسد و اکنون مراحل آزمایشی و راه‌اندازی خود را پشت سر می‌گذارد.

مدیرعامل شرکت آلومینیوم ایران ادامه داد: پروژه تولید هیدرات ویژه که نوعی کندسوز کننده است و در صنایع کابل‌سازی، تولید لوله‌های شرکت نفت و غیره کاربرد دارد اوایل سال آینده به بهره برداری خواهد رسید.

وی در ادامه به ابرپروژه تولید آلومینا به روش «سینترینگ» با ظرفیت ۵۰۰ هزار تن اشاره کرد که مطالعات اولیه آن با کمک چینی‌ها در حال انجام است و این ابرپروژه نیازمند یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است که پس از انجام ارزیابی‌های فنی و اقتصادی و تایید آنها اجرایی خواهد شد.

زارع با اشاره به برنامه‌های داخلی‌سازی در این شرکت، اظهار کرد: هرچند ۱۰۰ درصد تجهیزات کارخانه آلومینا از خارج وارد شده، اما با همه متخصصان و مهندسان داخلی امروز ۹۵ درصد تجهیزات آن بومی‌سازی شده است و برای ساخت داخل پنج درصد دیگر نیز برنامه داریم و عمده تجهیزات در حوزه آلومینیوم که نیازمند تعویض یا تعمیر است، در داخل کشور تامین می‌شود.

وی درخصوص مواد اولیه مورد نیاز نیز گفت: ۸۰ درصد پودر آلومینای مورد استفاده در کشور به عنوان ماده اولیه این صنعت وارداتی است و ۲۰ درصد دیگر آن از معادن استان خراسان تامین می‌شود و عمده پودر آلومینای وارداتی از کشورهای هند و استرالیا و به میزان کمتر از اتحادیه اروپا و چین وارد می‌شود.

مدیرعامل شرکت آلومینیوم ایران واقع در شهرستان جاجرم گفت: ۹ ماهه امسال ۱۷۵ هزار تن پودر آلومینا در این مجموعه صنعتی تولید شد که این میزان با مدت مشابه پارسال برابری می‌کند.

وی با بیان اینکه در این مدت همچنین ۲۷ هزار و ۵۰۰ تن شمش آلومینا در این مجموعه تولید شده است درباره تامین مواد اولیه مورد نیاز تولید پودر آلومینا گفت: آلومینیوم ایران برای تولید پودر سالانه به تامین یک میلیون تُن بوکسیت به عنوان مواد اولیه نیاز دارد که ۱۰ درصد این نیاز از طریق واردات تامین می شود.

فولاد اسفراین با ۱۸۰ تن تولید

کارخانه مجتمع فولاد آلیاژی اسفراین در سال ۱۳۷۰ در شهرستان اسفراین واقع در خراسان شمالی تاسیس و در سال ۱۳۸۴ واحد فولادسازی نیز به بهره‌برداری رسید.

مجتمع صنعتی فولاد اسفراین از شرکت های زیر پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و بزرگترین تولید کننده قطعات و مقاطع فولاد آلیاژی در خاورمیانه است که امکان ساخت ۱۴۰ گونه فولاد آلیاژی را دارد.

این مجتمع صنعتی به عنوان بزرگترین تولید کننده قطعات و مقاطع فورج و ریخته گری سنگین و فوق سنگین فولاد آلیاژی با داشتن متخصصان توانمند و فناوری پیشرفته، توانایی رفع نیازهای راهبردی صنایع کشور در بخش های نفت و گاز، نیروگاهی، کشتی سازی، ماشین سازی، ریلی و صنایع معدن و فولاد را دارد.

طرح توسعه مجتمع صنعتی اسفراین با سرمایه گذاری ۴۵۰ میلیون یورویی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) انجام و با اجرای طرح ریخته گری پیوسته، ظرفیت تولید این مجتمع از ۱۲۰ به ۱۸۰ هزار تُن افزایش یافت.

شهرستان ۱۲۰ هزار نفری اسفراین در ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی بجنورد مرکز خراسان شمالی قرار دارد که به دلیل برخورداری از ۲ مجتمع بزرگ و مهم صنعتی فولاد و لوله گستر قطب صنایع بزرگ خراسان شمالی محسوب می‌شود.

توجه دولت به توسعه صنعت در خراسان شمالی

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در این باره گفت: پیش از انقلاب تنها ۲ واحد مهم شامل کارخانه قند و کارخانه الیاف هر دو در شیروان راه اندازی شده بود و در سایر شهرستان ها واحد بزرگ صنعتی ایجاد نشده بود اما پس از انقلاب صنایع مادر از جمله فولاد، پتروشیمی خراسان، آلومینیوم ایران و سیمان در استان ایجاد و فعال شده است.

حسین حاجی بگلو اظهار کرد: اکنون در تمامی شهرستان های استان نواحی و شهرک های صنعتی ایجاد شده است که فرصت مناسب برای سرمایه گذاری است.

وی درباره تولید محصولات استراتژیک در استان گفت: در ۹ ماهه امسال حدود ۵۴ هزار و ۹۰ تن محصول فولاد به روش فورج و ۲۱ هزار تن مقاطع فولادی در استان تولید شد، علاوه بر آن میزان تولید محصولات پتروشیمی ۷۴۷ هزار و ۷۹۳ تن گزارش شده است.

وی افزود: کارخانه سیمان بجنورد هم در این مدت ۷۴۳ هزار تن تولید داشته است و میزان تولید پودر آلومینا و شمش آلومینیوم در واحد آلومینای ایران واقع در شهرستان جاجرم ۱۹۹ هزارو ۸۰۰ تن ثبت شده است.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی درباره تامین زیرساخت ها برای استقرار صنایع کوچک در استان گفت: ۱۶ شهرک و ناحیه صنعتی و منطقه ویژه اقتصادی در استان فرصت مناسب برای سرمایه گذاری است، در این شهرک ها آب، برق و گاز، راه و سایر زیرساخت های مورد نیاز فراهم شده و در دست تامین است.

خراسان شمالی حدود ۴۰۰ واحد تولیدی و صنعتی با سرمایه گذاری ۱۳ هزار میلیارد ریال و اشتغال ۱۱ هزار نفر دارد که از لحاظ داشتن صنایع بزرگ صنعتی در بین ۳۱ استان کشور رتبه دهم را داراست.

سهم اشتغال در این استان در سه بخش کشاورزی با ۳۹.۶ درصد، صنعت با ۲۴.۳ درصد و خدمات ۳۶.۱ درصد است.

سهم این استان در حوزه کشاورزی بیش از میانگین کشور است اما در حوزه صنعت و خدمات پایین تر است.