جنگ اوکراین و شکست «بازدارندگی» آمریکا در برابر روسیه

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، در مطلب این نشریه آمریکایی آمده است: از زمان حمله روسیه به اوکراین، متحدان غربی کی‌یف انواع تسلیحات جنگی از خمپاره و سامانه‌های موشکی تا این اواخر تانک‌های پیشرفته را در اختیار نیروهای نظامی اوکراین قرار داده‌اند؛ درحالی که تا پیش از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، دولت‌های آمریکا یکی پس از دیگری در اجرای بازدارندگی در برابر روسیه به ویژه در مورد جلوگیری از حمله به اوکراین، بسیار ضعیف عمل کردند.

نویسنده این گزارش بر این باور است از «پاسخ نرم» جورج دبلیو بوش به درگیری سال ۲۰۰۸ گرجستان و روسیه تا نمایش‌ مُردد پیش از جنگ بایدن در خصوص حمایت از اوکراین، این تصور را ایجاد کرده که واشنگتن به یک هجوم جدید با هدف ضربه به روسیه تمایل ندارد.

بدین ترتیب، نتیجه این سیاست‌گذاری‌ها،‌ یک جنگ دیگر [در اوکراین] با هزینه هنگفت برای آمریکا و متحدانش در پی داشت.

جان میرشایمر از اندیشمندان برجسته روابط بین‌الملل در رابطه با «بازدارندگی» می‌گوید: برای ایجاد موفق بازدارندگی، باید دولتی که به دنبال جنگ‌افروزی است را به این باور رساند که احتمال پیروزی برای او اندک و هزینه جنگ بالا خواهد بود.

بنابراین این گزارش دلیل اصلی شکست آمریکا در پیش‌گیری از حمله روسیه به اوکراین را امتناع واشنگتن از ارائه تسلیحات پیشرفته به کی‌یف عنوان می‌کند که می‌توانست یک نوع از بازدارندگی را با بالا بردن هزینه جنگ برای مسکو ایجاد کند.

در ادامه این گزارش عنوان شد: اما جامعه بین‌الملل با پاسخ ندادن به روسیه در سال ۲۰۱۴ هنگامی که این کشور شبه جزیره کریمه را به خاک خود ضمیمه کرد، این باور را برای ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه ایجاد کرد که نیروهایش می‌توانند با تلفات اندک و تنها در چند روز وارد کی‌یف شوند.

پس از دولت جورج دبلیو بوش، باراک اوباما رییس‌جمهوری بعدی آمریکا به دنبال نوسازی روابط با روسیه بود. به طور خلاصه، اوباما،‌ برنامه دولت بوش برای ایجاد یک سیستم دفاعی موشکی در اروپای شرقی را کنار گذاشت، تحریم‌های نظامی علیه روسیه را لغو کرد و حضور نظامی آمریکا در اروپا را به کمترین سطح کاهش داد.

بنابراین در ۲۰۱۳، پایان حضور ۷۰ ساله نیروی بازدارنده‌ آمریکا در اروپا رقم خورد و دیگر هیچ تانک آمریکایی در خاک آلمان وجود نداشت.

باراک اوباما، تحت تاثیر آنگلا مرکل صدراعظم وقت آلمان، نگران بود که حتی ارائه تسلیحات دفاعی به اوکراین در آن سال‌ها می‌تواند به تشدید غیرقابل کنترل تنش‌ها منجر شود. بنابراین آمریکا برای جلوگیری یا پاسخ به حمله روسیه به اوکراین در ۲۰۱۴ اقدامات چندان اثر گذاری انجام نداد.

اگرچه اوباما با هدف تقویت بازدارندگی علیه روسیه برای پررنگ‌تر کردن حضور ناتو در اروپا تلاش کرد اما اقدامات با فرض اثرگذاری او تنها به معنی بازدارندگی مسکو از حمله به اعضای این ائتلاف بود و نه اوکراین.

گفتنی است که باراک اوباما در دوره دوم ریاست جمهوری خود، اقداماتی در راستای تقویت آمادگی نظامی نیروهای اوکراینی انجام داد. صدها مربی نظامی از کشورهای آمریکا، کانادا، انگلیس و لیتوانی برای شرکت در برنامه آموزشی که اوباما با عنوان «گروه آموزشی چندملیتی مشترک اوکراین» تاسیس کرد حضور داشتند اما بیشتر این مربی‌های نظامی به ویژه مربیان آمریکایی تنها به ارائه «آموزش‌های غیرکشنده» محدود شده بودند.

در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ و هنگامی که ولودمیر زلنسکی رییس‌جمهوری اوکراین از وی خواستار ارسال سلاح بیشتر شد، ترامپ از ارائه ۴۰۰ میلیون دلار از کمک‌های مالی تخصیص‌ یافته به اوکراین خودداری کرد و گفت تنها درصورت موافقت زلنسکی با تحقیق درباره جو بایدن و پسرش، آن را تحویل خواهد داد.

فارین پالیسی می‌گوید: در ادامه سلسله اقدامات رؤسای جمهوری آمریکا که «تضعیف اثر بازدارندگی» این کشور منجر شده است، می‌توان به زیر سوال بردن سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) توسط ترامپ اشاره کرد. دونالد ترامپ در اظهاراتی، ناتو را ائتلافی «منسوخ» خوانده بود.

پیام آشکار این رویکرد به روسیه این بود که هنگامی که آمریکا تمایلی به دفاع از شرکای خود در ناتو ندارد، به طور مسلم از اوکراین که در حیاط خلوت ناتو قرار دارد دفاع نخواهد کرد.

این روند در دولت جو بایدن رییس جمهوری فعلی آمریکا نیز تا پیش از حمله به اوکراین ادامه داشت. به طوریکه با آشکارتر شدن قصد روسیه برای حمله، واشنگتن با نگرانی از تشدید تنش عرضه تسلیحاتی را که از پیش به اوکراین ارائه می‌کرد را نیز محدود کرد.

تنها زمانی که قریب‌الوقوع بودن حمله حتمی شد، آمریکا تعداد محدودی از موشک‌های استینگر (Stinger) و جاولین (Javelin) در اختیار اوکراینی‌ها قرار داد. اما کمرنگ بودن بحث درباره ارسال کمک‌های بیشتر، پیام روشنی به روسیه فرستاد: تعهد آمریکا در این جنگ نیز تفاوتی با رویکرد آن در ۲۰۱۴ نخواهد داشت.

نکته قابل توجه این است که سران دولت‌های آمریکا از هر دو جناح [جمهوری‌خواه/دموکرات] با هراس از تشدید درگیری‌ها، تصمیم به اجرا نکردن سیاست بازدارندگی گرفتند و تنها پس از شروع مناقشه خود را در جایگاه حمایت‌کننده یافته‌اند.

بر اساس این گزارش، این رویه بارها و بارها تکرار شد و واشنگتن هربار به انتخاب گزینه‌ای بسنده کرد که کمترین محرک تلقی می‌شد، اما این سیاست روسیه را متقاعد ساخت که هیچ مانعی برای اجرای تحریک‌آمیزترین اقدامش یعنی یک «حمله تمام عیار به اوکراین» وجود ندارد.