وابستگی اروپا به سوخت هسته‌ای روسیه؛ ترک عادتی که موجب مرض است

به گزارش روز یکشنبه ایرنا به نقل از نشریه پولیتیکو، هرچند اتحادیه اروپا پس از آغاز جنگ اوکراین توانست وابستگی خود به سوخت های فسیلی روسیه را به سرعت کاهش دهد، اما بعید است بتواند همین کار را در مورد انرژی هسته ای هم انجام دهد.

به گفته آژانس بین‌المللی انرژی، تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا بر بخش زغال سنگ و نفت روسیه وضعیت داد و ستد را برای همیشه متحول ساخته و مسکو را در جایگاه بسیار پایین تری قرار داده است. واردات زغال سنگ از روسیه به صفر رسیده و خرید نفت خام این کشور هم با کشتی غیرقانونی است. این درحالی است که اروپا ۵۴ درصد زغال سنگ و یک چهارم نفت خود را در سال ۲۰۲۲ از روسیه وارد می کرد.

به نوشته این نشریه آمریکایی، اما تحریم انرژی هسته ای به دلایل تاریخی و عملی چالشی به مراتب بزرگتر از ممنوعیت واردات نفت و زغال سنگ برای اروپا بشمار می رود. پس از جنگ سرد رقابت در حوزه هسته ای میان قدرت های بزرگ تضعیف شد و رآکتورهای ساخت شوروی در اتحادیه اروپا در روسیه محبوس ماند و مسکو را مجبور به ایفای نقش بزرگی کرد.

شرکت دولتی "روس اتم" به عنوان غول اتمی روسیه در سال ۲۰۲۱، ۲۰ درصد اورانیوم طبیعی خود را به رآکتورهای موجود در اتحادیه اروپا داد و در همان سال، کشورهای اتحادیه اروپا ۲۱۰ میلیون یورو برای صادرات اورانیوم خام به روسیه پرداخت کردند که این مقدار در مقابل ۸۸ میلیارد یورویی بود که این اتحادیه برای پول نفت به مسکو پرداخت کرد.

بر اساس تحقیقات اندیشکده Royal United Services داد و ستد اروپا و روسیه در بخش هسته ای بسیار چشمگیر است به گونه ای که ارزش واردات فناوری هسته ای و سوخت مرتبط با روسیه در سراسر جهان در سال گذشته به بیش از یک میلیارد دلار (۹۴۰ میلیون یورو) افزایش یافت. هرچند برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله بلغارستان و جمهوری چک، واردات فناوری هسته ای را کاهش دادند. اما در مقابل برخی دیگر از جمله اسلواکی، مجارستان و فنلاند افزایش دادند.

موضوع مهم دیگر از نگاه پولیتیکو، این است که اروپا اساسا نمی تواند صنعت هسته ای روسیه را تحریم کند. چراکه ۱۸ نیروگاه هسته ای طراحی شده توسط روسیه در اتحادیه اروپا وجود دارد و در صورت وضع تحریم همه این نیروگاه ها تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.

به همین دلیل بروکسل طی سال گذشته برغم درخواست‌های مکرر اوکراین و برخی کشورهای عضو برای ضربه زدن به روس اتم به دلیل نقشش در نظارت بر نیروگاه اتمی اشغالی اوکراین اقدامی نکرده است.

یک دیپلمات عضو اتحادیه اروپا که خواست نامش فاش نشود، در این خصوص گفت: کل مساله تحریم بخش هسته‌ای قبل از اینکه جدیت پیدا کند، از روی میز کنار گذاشته شد.

به گفته این دیپلمات، سرسخت ترین مخالف تحریم هسته ای روسیه، مجارستان است. این کشور عضو اتحادیه اروپا به همراه اسلواکی، بلغارستان، فنلاند و جمهوری چک که راکتورهای ساخت روسیه دارند نمی توانند جایگزین دیگری برای سوخت هسته ای پیدا کنند.

هرچند بلغارستان و جمهوری چک قراردادهایی را با شرکت آمریکایی Westinghouse برای جایگزینی سوخت روسیه امضا کرده‌اند، اما این فرآیند ممکن است سه سال به طول بینجامد.

در این میان مجارستان روابط ویژه ای با روسیه دارد و سال گذشته نیز با دریافت وام ۱۰ میلیارد یورویی از این کشور روابط خود را با روسیه تعمیق بخشید.

یک دیپلمات اتحادیه اروپا تاکید کرد که حتی اگر در نهایت تحریمی هم علیه بخش هسته ای روسیه وضع شود، معافیت هایی برای آن در نظر گرفته می شود. زیرا اروپا به سوخت هسته ای وابسته است.

تحریم های غرب علیه روسیه که از سال ۲۰۱۴ و پس از الحاق کریمه به این کشور آغاز شد، با آغاز جنگ در اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ شدت یافت و اگرچه تا حدودی توانست به سقوط روبل واحد پولی روسیه منجر شود، اما نتوانست اقتصاد آن را به زانو درآورد.