عباس آباد، مجموعه تاریخی در دل طبیعت مازندران

به گزارش خبرنگار ایرنا، عباس آباد شامل سه باغ تاریخی کاملا مهم حمام، برج، آسیاب، کوشک شاهی و سامانه دقیق آب‌رسانی و توزیع آب، سازه‌های آبی و سد عباس‌آباد، گل باغ، حمام، کاخ، آسیاب آبی، بنای چشمه عمارت موجود در میان دریاچه سد و دو برج آجری برخی از زیرساخت‌های تاریخی ایجاد شده که این مجموعه ۴۲۰ هکتار عرصه و بیش از یک هزار هکتار حریم که ثبت جهانی شده است.

این مجموعه به دستور شاه عباس اول صفوی در سال‌های ۱۰۲۰ و ۱۰۲۱ هجری قمری در محلی که پیشتر ' خرگوران ' نام داشت ساخته شد و در حال حاضر مهم ترین باغ غیر کویری ایران به ‌شمار می‌آید.
باغ جهانی عباس آباد دارای ۲ برج فشار شکن است که برج دوم آن به ارتفاع ۱۴ متر از سالها قبل درهای آن به خاطر خرابی و احتمال ریزش بسته و مرمت شد و برج نخست باغ عباس آباد سال ۱۳۹۶ مرمت و احیای شد.

این مجموعه زیبا و کم نظیر به دستور شاه عباس یکم با کاربری تفرجگاه و خلوتگاه سلطنتی احداث شد. با گذشت زمان و سقوط سلسله صفویان این باغ به دست فراموشی سپرده شد و در دل جنگلهای انبوه مدفون شد تا اینکه با تلاش باستان شناسان بخشی از محوطه و آثار آن با کاوش های پیوسته و طی سال ها از دل خاک بیرون کشیده شد و ارزشهای کم نظیر یک باغ ایرانی آشکار شد. از سال ۱۳۸۸ نیز ساماندهی و مرمت و حفاظت و مطالعه این مجموعه همچنان ادامه دارد.

مجموعه باغ های عباس آباد از۹باغ ایرانی ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است که سال۱۳۹۰ به شماره ۱۳۷۲ به ثبت جهانی رسید؛ باغی به جا مانده از دوران شاه عباس صفوی که از نظر ساختار و حتی کاربری از همه باغ‌های ایرانی متفاوت است.

ویژگی‌های منحصربفرد طبیعی و معماری این باغ و قرار گرفتن تعداد قابل توجهی زیرساخت در یک مجموعه موجب شد کارشناسان یونسکو سال۲۰۱۱ قرار گرفتن این باغ در کنار هشت باغ ایرانی دیگر به عنوان مجموعه باغ‌های ایرانی در فهرست میراث جهانی تایید کنند و عباس‌آباد نخستین اثر ثبت جهانی شده مازندران شود.

سد دریاچه عباس آباد در دل تاریخ مازندران

سد دریاچه با گنجایش ۶۰۰ هزار مترمکعب از نوع مخزنی بوده و جنس دیواره سد از ساروج است که توسط سازمان میراث فرهنگی آنزمان با شماره ۷۴۵ در زمره آثار تاریخی و فرهنگی ایران قرار گرفته‌است.

چشمه عمارت، بنایی تاریخی در دل دریاچه عباس آباد

دریاچه طبیعی عباس‌آباد بهشهر با بیش از ۱۰ هکتار وسعت عمارتی در مرکز آن قراردارد. بنایی آجری به شکل چهار طاقی زمانی که سطح فوقانی آن بستر بنایی با مصالح چوب و سقفی سفالی را تشکیل می‌داد.

بنای مذکور در زمان آبگیری سد به زیر آب می‌رود و تنها سطح فوقانی آن همچون جزیره‌ای بیرون از آب قرار می‌گیرد. اساس آن بر روی ۸ جرز در پیرامون و یک جرز در مرکز بنا است. آنچه مهم جلوه می‌کند عدم وجود پله آجری در بنا و اطراف این بنا است این موضوع باعث شده تا این پیش بینی متصور شود که نخست بنای فوق جهت مقاوم‌سازی سد احداث شده باشد که سپس با توجه به آبگیری سد به آن کاربری تفریحی داده باشند.

با بررسی‌های مکرر میدانی پیرامون شیوه انتقال آب به دریاچه دانسته شد که در آن زمان آب دو چشمه مهم "قوری چشمه" و "سرچشمه" را از بالادست بر اساس اختلاف سطح شیب دار و همچنین با به‌کارگیری تنبوشه که توسط دیواری آجری محافظت می‌شد به قسمت فوقانی هدایت می‌کرد.

جهت کاربری تفریحی عمارت داخل استخر، دسترسی به آن از طریق یک پل چوبی اسکله مانند که در جهت شمال بنای مذکور ایجاد شده امکانپذیر است. اما بنای عمارت علاوه بر کاربردی تفریحی دارای کاربری علمی و فنی در سدسازی بوده‌است.

عباس آباد، گردشگرپذیر سایت مازندران

سرپرست پایگاه میراث جهانی باغ عباس آباد بهشهر با اشاره به اینکه این مجموعه جزو سه سایت پربازدید مازندران در ایان مختلف سال به شمار می رود، گفت: نوروز گذشته این مجموعه تاریخی به عنوان یکی از مکان های نوروزگاه مشخص و اجرای برنامه ها در آن انجام شد.

مصطفی شریفی افزود: در نوروزگاه ها برنامه های بومی و محلی در قالب های مختلف با هدف معرفی داشته های سنتی استان مازندران به مسافران و گردشگران اجرا شد.

وی از جمله این برنامه ها را برگزاری جشن های اصیل مازندران همچون مارمه، اجرای موسیقی های بومی و محلی و شاهنامه خوانی اعلام کرد و ادامه داد: عروسک گردانی با پوشش مازندران و اجرای کشتی لوچو، ورزش بومی استان از دیگر برنامه های نوروزگاه است.

وی افزود: اما این مجموعه تاریخی همواره یکی از سه سایت اصلی گردشگرپذیر مازندران طی دوران مختلف بوده است و همواره مسافران و گردشگران پرشماری به این منطقه عزیمت می کنند.

به گفته شریفی با توجه به وسعت این مجموعه تاریخی و نیاز به مرمت کارگاه های مرمت آن اکثر اوقات فعال است و در حال حاضر پله های دسترسی به این باغ های این مجموعه در حال مرمت است.