ثبت ملی و جهانی ۲۴ تریپس کشف شده در ایلام

به گزارش ایرنا، خاک زیستگاه ریزجانداران( میکروارگانیسم ها) سرشار از موجودات ریزی متعدد و متنوعی از جمله موجودات میکروسکوپی مانند قارچ‌، جلبک‌، سیانوباکتری و حتی حشرات ریز و بسیار ریز است که بیشتر این موجوادت ریز و بسیار ریز، با چشم غیرمسلح دیده نمی شود و اگر چه این موجودات زنده‌ کمتر از ۱٪ از کل جرم خاک را تشکیل می‌دهند، اما نقش مهمی در حمایت از همه گیاهان و در نتیجه موجودات زنده روی زمین دارند و با توجه به نقش سازنده، مفید و یا مخرب این ریزجانداران، محققان با انجام پروژه های تحقیقاتی و اکتشافاتی در تلاش هستند که این حشرات و ریزجانداران را شناسایی و معرفی می کنند.

بیشتر این موجودات ریز همچنان ناشناخته و کشف نشده باقی مانده اند اما دانشیار گروه گیاه پزشکی دانشگاه ایلام در سال های اخیر با مطالعه تخصصی بر روی ریزجانداران( میکروارگانیسم های) خاک توانسته است گونه های متعددی از حشرات را شناسایی و به عنوان گونه های جدید در کشور و دنیا ثبت کند.

مجیدمیراب بالو دارای مدرک دکتری تخصصی حشره شناسی و کنترل آفات (گرایش سیستماتیک حشرات) از دانشگاه جیجیانگ (Zhejiang University) و فوق دکتری سیستماتیک حشرات از دانشگاه کشاورزی کشور چین (South China Agricultural University) است و این دانشیار گروه گیاه پزشکی دانشگاه ایلام تاکنون گونه های مختلفی از حشرات متعلق به کشورهای ایران، چین، قطر، عراق و ژاپن را مورد مطالعه قرار داده و موفق به ثبت گونه های جدیدی از برخی کشورها از قبیل ایران و چین شده است.

خبرنگار خبرگزاری ایرنا در خصوص فعالیت های حشره شناسی و کشفیات مجید میراب بالو با وی مصاحبه ای کرده که شرح این گفت و گو در شرح زیر آمده است:

کشف و ثبت ۲۴ گونه حشره جدید در کشور و دنیا

دانشیار گروه گیاه پزشکی دانشگاه ایلام با اشاره به شناسایی ۲۴ گونه حشره جدید با کار تحقیقاتی و پژوهشی، اظهار کرد: از سال ۹۲ تاکنون حشراتی در استان ایلام از جمله ۲۴ گونه حشره ( تریپس ) شامل هفت گونه جدید در مناطق مختلف دنیا و ۱۷ گونه جدید در نقاط مختلف ایران کشف، معرفی، طبقه بندی و ثبت شده است.

مجید میراب بالو گفت: استان ایلام با توجه به وضعیت خاص پوشش گیاهی و قرارگیری در منطقه جنگلی زاگرس، از تنوع بسیار بالایی در دنیای حشرات برخوردار بوده و به همین دلیل تحقیقات زیادی در رابطه با این گروه از حشرات در دست اجرا است.

وی با اشاره به تخصص خود در حوزه شناسایی حشرات بسیار ریز به نام تریپس و انجام طرح های پژوهشی و تحقیقاتی در این حوزه، ابراز کرد: تریپس ها حشراتی کوچک و باریک به طول تقریبا بین ۰.۵ الی ۵ میلیمتر هستند که انتشار وسیعی در سطح جهان دارند.

میراب بالو ادامه داد: در حقیقت تریپس ها در ردیف کوچک ترین حشرات قرار می گیرند و همین امر، مشاهده، جمع آوری و تشخیص دقیق و همچنین پرورش آن ها را با مشکل مواجه ساخته است ولی در حال حاضر بیش از ۶ هزار گونه از آن ها در دنیا گزارش شده که از این تعداد، حدوداً ۲۵۰ گونه در ایران شناسایی و گزارش شده است.

تریپس هایی که از استان ایلام جمع آوری و به ثبت جهانی رسیده است به شرح زیر است:

۱- تریپس Haplothrips ilamensis Mirab-balou & Minaei, ۲۰۲۲

وی در این خصوص یادآور شد: این گونه اخیراً در اطراف روستای هفت چشمه (شهرستان ایلام) جمع آوری و به اسم «ایلام» نامگذاری شده که مقاله مربوط به ثبت این گونه در مجله زوتاکسا در کشور نیوزیلند منتشر شده است.

میراب بالو در مورد علت نامگذاری این گونه به اسم ایلام گفت: با توجه به اینکه ممکن است این حشره در سال های آتی از کشورهای مجاور و همچنین قاره های دیگر نیز جمع آوری و شناسایی شود، لذا نامگذاری آن به اسم استان ایلام می تواند توسط دیگر حشره شناسان مورد توجه قرار گرفته و منجر به مطالعه آن ها در رابطه با ایلام به عنوان محل جمع آوری اصلی و اولیه آن شود.

Mirab-balou, M. & Minaei, K. ۲۰۲۲. An unusual new species of Haplothrips (Thysanoptera, Phlaeothripidae) from Iran. Zootaxa, ۵۱۷۴ (۴): ۴۴۷–۴۵۰.

۲- تریپس Liophloeothrips baharae Mirab-balou, ۲۰۱۹

وی تصریح کرد: این گونه هنگام تحقیق و مطالعه در رابطه با شناسایی حشرات استان ایلام از زیر برگ های ریخته شده پای درختان بلوط کوه مانشت جمع آوری و شناسایی و گونه آن به نام دخترم «بهار» نامگذاری شده و مقاله مربوط به این گونه در مجله علمی (Vestnik Zoologii Fauna and Systematics) کشور اوکراین به چاپ رسیده است.

Mirab-balou, M. ۲۰۱۹. A new species of the genus Liophloeothrips Priesner (Thysanoptera: Phlaeothripidae) from Iran. Vestnik Zoologii, ۵۳(۴): ۲۶۵–۲۶۸.

۳- تریپس Aeolothrips euphorbiae Mirab-balou, ۲۰۱۹

دانشیار گروه گیاه پزشکی دانشگاه ایلام در این زمینه نیز گفت: این گونه مفید از روی علف های هرز فرفیون (Euphorbia spp.) جمع آوری و پس از شناسایی به اسم همان علف هرز نامگذاری شد و نمونه های مربوط به این گونه از شهرستان های ایلام، ایوان و ملکشاهی در استان ایلام و تعدادی نمونه دیگر از این گونه نیز از اسلام آباد غرب (کرمانشاه) و الشتر (خرم آباد) جمع آوری شده و مقاله مرتبط با این گونه جدید در مجله Far Eastern Entomologist (کشور روسیه) در سال ۲۰۱۹ به چاپ رسیده است.

Mirab-balou, M. ۲۰۱۹. A key to species of the genus Aeolothrips Haliday (Thysanoptera: Aeolothripidae) from Iran with description of a new species. Far Eastern Entomologist, ۳۸۰: ۱–۷.

۴- تریپس Haplothrips (Haplothrips) aliakbarii Mirab-balou & Miri, ۲۰۱۸

میراب بالو در ادامه افزود: این گونه از روی درختان بلوط شهرستان ایلام جمع آوری و پس از شناسایی به نام محمد علی اکبری، رییس پیشین دانشگاه ایلام به اسم وی نامگذاری شد و مقاله مرتبط با این گونه جدید در مجله Turkish Journal of Zoology (کشور ترکیه) در سال ۲۰۱۸ به چاپ رسیده است.

Mirab-balou, M. & Miri, B. ۲۰۱۸. Haplothrips aliakbarii sp. nov. (Thysanoptera: Phlaeothripidae): a new thrips on oak trees from Ilam Province (western Iran). Turkish Journal of Zoology, ۴۲: ۶۰۸–۶۱۳.

۵- تریپس Eryngyothrips veisii Mirab-balou, ۲۰۱۵

وی بیان کرد: این گونه از زیر درختان بلوط شهرستان ایلام جمع آوری و پس از شناسایی به اسم فرد جمع آوری کننده آن (آقای مهندس حمید ویسی) نامگذاری گردید و مقاله مرتبط با این گونه جدید در مجله علمی (Vestnik Zoologii Fauna and Systematics) کشور اوکراین به چاپ رسیده است.

Mirab-balou, M., Bazgir, M. & Mahmoodi, M. A new species of the genus Eryngyothrips (Thysanoptera: Thripidae) from Iran. Vestnik Zoologii, ۴۹(۵): ۴۷۱–۴۷۴.

۶- تریپس Neohydatothrips ilamensis Mirab-balou et Tong, ۲۰۱۴

میراب بالو اضافه کرد: این گونه از مزارع نخود نزدیک به فرودگاه ایلام جمع آوری و گونه آن به اسم «ایلام»نامگذاری گردید و مقاله مرتبط با این گونه جدید در مجله علمی (Archives of Biological Sciences)کشور صربستان به چاپ رسیده است.

Mirab-balou, M., Jamali, J. & Tong, X.L. ۲۰۱۴. Neohydatothrips ilamensis n. sp. (Insecta: Thysanoptera: a new species from Iran. Archives of Biological Sciences, ۶۶(۳): ۹۶۹–۹۷۳.

۷- تریپس Anaphothrips microptera Mirab-balou, Nourollahi et Jamali, ۲۰۱۴

وی یادآور شد: این گونه از روی گرامینه های کوه مانشت جمع آوری و گونه آن به دلیل بال های کوتاه آن به اسم «میکروپترا» نامگذاری شد و مقاله مرتبط با این گونه جدید در مجله علمی Far Eastern Entomologist (کشور روسیه) به چاپ رسیده است.

Mirab-balou, M., Nourollahi, Kh. & Jamali, J. ۲۰۱۴. A new species of the genus Anaphothrips (Thysanoptera: Thripidae) from Ilam province, Iran. Far Eastern Entomologist, ۲۷۳: ۲۱–۲۴.

دانشیار گروه گیاه پزشکی دانشگاه ایلام تاکید کرد: در سال های گذشته برخی از تریپس ها در کشورهای دیگر گزارش شده بودند اما چون در ایران برای اولین بار در استان ایلام جمع آوری شده اند به عنوان گزارش جدید در کشور ثبت داخلی شده اند که تعداد این گونه های شناسایی شده ۱۷ مورد است.

وی ابراز کرد: تریپس های Tylothrips osborni (Hinds, ۱۹۰۲) و Phlaeothrips annulipes Reuter, ۱۸۸۰ موسوم به تریپس های قارچخوار، تریپس های Sminthurus muscicolus Betsch, ۱۹۷۷ ، ۱۹۶۷ Hemisotoma quadrioculatus (Martynova و Metaphorura riozoi C.-M., Palacios-Vargas & Traser, ۲۰۰۰ موسوم به دم فنری از جمله این گونه ها هستند.

جمع آوری و ثبت جهانی گونه های دیگری از حشرات در سایر نقاط کشور

دانشیار گروه گیاه پزشکی دانشگاه ایلام در این خصوص ابراز کرد: تریپس Melanthrips hamedanensis Mirab-balou, ۲۰۱۵ جمع آوری شده از استان همدان و نامگذاری به اسم همدان، Haplothrips (Haplothrips) rasouliani Mirab-balou et Chen, ۲۰۱۵ جمع آوری شده از استان های همدان و البرز و نامگذاری اسم گونه به نام غلامرضا رسولیان استاد بازنشسته حشره شناسی دانشگاه تهران، Odontothrips iranensis Mirab-balou et Chen, ۲۰۱۳ جمع آوری شده از استان همدان و نامگذاری به اسم ایران، Rubiothrips parisae Mirab-balou et Chen, ۲۰۱۳ جمع آوری شده از استان همدان و نامگذاری شده به اسم پریسا (همسر میراب بالو)، Rubiothrips tongi Mirab-balou et Chen, ۲۰۱۳ جمع آوری شده از استان های همدان و کرمانشاه و نامگذاری به نام پروفسور شیائولی تُنگ استاد حشره شناسی دانشگاه کشاورزی جنوب چین، Mycterothrips hamedaniensis Mirab-balou, Shi et Chen, ۲۰۱۱ جمع آوری شده از استان همدان و نامگذاری به اسم همدان و Mycterothrips weii Mirab-balou, Shi et Chen, ۲۰۱۱ جمع آوری شده از استان های همدان و قزوین و ثبت به اسم پروفسور شوجون وی، استاد حشره شناسی موسسه تحقیقاتی پکن از جمله حشراتی است که در سایر نقاط کشور شناسایی و ثبت جهانی شده اند.

تریپس ها بخشی از چرخه زیست کره هستند

میراب بالو در خصوص اهمیت تریپس ها در چرخه حیاتف گفت: برخی از این حشرات در زمره گونه های مفید و بعضی نیز مضر هستند که گونه های مفید با تغذیه از کنه ها یا قارچ ها باعث پاکسازی طبیعت و تبدیل برگ ها به مواد آلی مورد نیاز گیاه می شوند و برخی از گونه ها نیز مضر و آفت گیاهان هستند و شناسایی حشرات مفید یا مضر به سلامت گیاه و جلوگیری از طغیان گونه های مضر به عنوان آفت کمک می کند.

دانشیار گروه گیاه پزشکی دانشگاه ایلام با بیان اینکه ۳۲ راسته از حشرات شناسایی شده است، تاکید کرد: در استان ایلام باتوجه به غنای طبیعی و برخی مناطق بکر و دست نخورده، علاوه بر تریپس ها به عنوان حشرات ریز میکروسکوپی احتمال شناسایی و کشف حشرات بزرگتر و کنه ها نیز وجود دارد.

وی در مورد روش های شکار این حشرات ریز هم گفت: این حشرات با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند و با روش های مختلفی جمع آوری و به محیط آزمایشگاه آورده می شوند که تله های آبی یا چسبی، قلم موی آغشته به الکل، تکاندن گیاه روی سینی سفید، جمع آوری قسمتی از گیاه یا شاخ و برگ درخت، استفاده از بقایای گیاهی و خاک زنده از جمله راه های جمع آوری این حشرات است که برای شناسایی جنسیت، ژنتیک، خانواده و سایر مشخصات گونه بر روی نمونه های جمع اوری شده آزمایش های متعدد تخصصی انجام می گیرد.

شناسایی و گزارش ۶ هزار تریپس

به گزارش ایرنا، اراضی جنگلی، مزارع و باغات، کوهستان ها و مراتع از جمله زیستگاه های این حشرات ریز میکروسکوپی هستند که میکروارگانیسم خاک را تشکیل می دهند و باعث تجدید حیات گیاهان و درختان و پاکسازی طبیعت می شوند و خاک سطح جنگل و عرصه های طبیعی رویشگاه زاگرس از حیث وجود بندپایان خاکزی، بسیار غنی بوده که نشانگر حاصلخیزی این خاک ها است.

گونه های فراوان جانوران بی مهره به زندگی در شرایط مختلف سازگارند و تقریبا در همه جا یافت می شوند و به خصوص خاک از مهم ترین زیستگاه های بی مهرگان محسوب می شود و بندپایان متنوع ترین گروه جانوران هستند که ۷۸ درصد گونه های جانوری در این شاخه قرار دارند.

تغییراتی که در خاک ها انجام می پذیرد به وسیله موجودات زنده در خاک صورت می گیرد این موجودات بر اساس نحوه تغذیه میزان فراوانی و عناصر معدنی حاصل از تجزیه بدن خود در بهبود خصوصیات خاک بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم دخالت می کنند.

در حقیقت تریپس ها در ردیف کوچک ترین حشرات قرار می گیرند و همین امر، مشاهده، جمع آوری و تشخیص دقیق و همچنین پرورش آنها را با مشکل مواجه ساخته است و در حال حاضر حدود بیش از ۶ هزار گونه از این راسته در دنیا گزارش شده که از این تعداد، افزون بر ۲۲۰ گونه در ایران شناسایی شده است.

مجید میراب بالو باهمکاری گروه تحقیقی گیاه پزشکی دانشگاه ایلام در سال های اخیر موفق به ثبت جهانی چندین گونه حشره جدید شده است.