به گزارش روز پنجشنبه گروه علم و آموزش ایرنا از دانشگاه آزاد اسلامی، محمدمهدی طهرانچی در نخستین دوره دو سالانه کتاب علوم انسانی با رویکرد اسلامی افزود: امروز در گذر از دوران پس از انقلاب صنعتی که پیشرفت علوم طبیعی الگوی سایر علوم شد و حاکمیت علمی جهان مبتنی بر علوم طبیعی شکل گرفت، مطالعات و یافته‌های هوش مصنوعی سبب شده تحول در علوم انسانی بیش از علوم طبیعی مورد توجه قرار گیرد. آمریکا نیز در طول دو دهه گذشته علوم اجتماعی را به رسمیت شناخته و آن را وارد حوزه سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری خود کرده است.
وی با بیان اینکه ما حتی برای تحلیل انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن، به علوم انسانی نیاز داریم، تاکید کرد: در طول ۴۰ سال گذشته بنیان‌گذاری تفکر اسلامی در ذهن جوانان ما مسیر درستی را در دانشگاه‌ها پیش نگرفته است؛ لذا چطور می‌توانیم انتظار داشته باشیم پایه‌های انقلاب اسلامی بر این بنیان‌هایی که خوب شکل نگرفته‌اند، استوار بماند؟
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: باید اعتراف کنیم که تلاش‌های ما در حوزه علوم انسانی اگرچه لازم، اما کافی نبوده است. ما دارای یک علوم انسانی متقن و مبتنی بر مبانی بومی خود نیستیم. سوالی که مطرح می‌شود آن است که آیا می‌توان با تغییر در رویکردها این مساله را حل کرد؟ پاسخ خیر است؛ تا زمانی که صاحب یک مدل تحول در علوم انسانی نباشیم، حل مساله غیرممکن است. در بررسی چیستی، چگونگی و چرایی حکمرانی نیازمند توجه به سرچشمه و ساحت‌های مختلف علم هستیم، نه تنها توجه به محصول.
طهرانچی به فرمایش حضرت امیر (ع) که قرآن را علم ما یأتی معرفی کرده است، اشاره کرد و گفت: قرآن فرهنگستانی است که با توسل به اهل بیت (ع) یک چارچوب کامل و جامع به ما می‌دهد. غربی‌ها با خالقیت خدا مشکلی ندارند، بلکه با رب العامین بودن خداوند در تعارض اند. حاکمیت غرب اگرچه یک حاکمیت مبتنی بر علم است، اما به گفته قرآن کریم، علم آنها، ادامه تمدن غرب را کفایت نمی‌کند؛ زیرا علم غرب دچار تعارض با ایمان شده است. این تعارض همان نقطه‌ای است که به گفته قرآن کریم علم آنها سقف پیدا کرده که امروز به این علم Science می‌گویند.
وی ادامه داد: اگر قواعد بنیادین قرآن کریم را به نگاه خود وارد نکنیم، نمی‌توانیم تحولی در علوم انسانی رقم بزنیم. اتفاقات امروز در جامعه نشان می‌دهد ما تاکنون عملکرد موفقی در حوزه علوم انسانی نداشته‌ایم. نهایت هنر ما تفکیک انسان عالم و انسان مومن بوده است درحالی که ایمان و علم مکمل یکدیگر هستند؛ نه متعرض به هم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: ما همواره در دانشگاه راه پیشرفت‌های علمی را از تعالی دینی جدا و کل نظام تربیت دینی خود را در ۱۹ واحد درسی معارف خلاصه کرده‌ایم. خداوند در سوره‌های بقره و لقمان، قرآن را کتابی برای اهل ایمان معرفی می‌کند و در مقابل علت کفر ورزیدن عده‌ای را، تعارض آنها در علم و ایمان عنوان می‌کند. همچنین در آیه ۷ سوره مبارکه آل عمران می‌فرماید: «… وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا…» که نشان از رابطه مکملی علم و ایمان دارد.
به گفته طهرانچی، ما اساسا به تعارض علم و ایمان اعتقادی نداریم. اگر جایی تعارض پیش آمده، به آن معناست که علم ما علمی واقعی و کافی نبوده است. پیدایش تعارض در علم و ایمان نقطه‌ای است که بنا بر آیه شریفه «خَتَمَ ٱللَّهُ عَلَیٰ قُلُوبِهِمۡ وَعَلَیٰ سَمۡعِهِمۡۖ وَعَلَیٰٓ أَبۡصَٰرِهِمۡ غِشَٰوَةٞۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِیمٞ» بر دل و گوش انسان مهر می‌زند. عده‌ای در رد تعارض علم و دین در غرب می‌گویند که ما باید علم غرب را کنار بگذاریم، اما حقیقت آن است که ما باید از علم غرب عبور کنیم.
وی توضیح داد: اگرچه ما در داخل کم‌کاری داشته‌ایم، اما غرب نیز در شناخت انقلاب اسلامی کم آورده است بنابراین نمی‌تواند آن را ساقط کند. شکست غرب در تحلیل انقلاب اسلامی، نشان می‌دهد نظریات اجتماعی آنها در بُعد پارادایمی دچار اشکالات جدی است. همین سبب شده غربی‌ها به دنبال مفاهیم جدیدی مانند داده‌های بزرگ و هوش مصنوعی بروند تا بتوانند از آن طریق پدیده‌هایی همچون انقلاب اسلامی را تحلیل کنند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: ما شخصیت امام خمینی (ره) و نفوذ کلام او در وجود خود را درک کرده‌ایم؛ بنابراین با گوشت و خون خود به سخنان امام باور داریم اما جوان دهه هشتادی امروز که امام خمینی (ره) را ندیده، تفاوتی میان ایشان، میرزای شیرازی و دیگر شخصیت‌های تاریخ نمی‌داند، بلکه امام را نیز تنها یکی از این چهره‌های تاریخی می‌بیند.
طهرانچی گفت: امام خمینی (ره) پیروزی‌های بزرگ گوناگون انقلاب اسلامی از فتح خرمشهر تا شکست آمریکا در طبس را نه به دست انسان، بلکه به دست توانای خدا و حاصل ادعیه حضرت بقیه الله (عج) می‌دانست. اما دشمن در نقطه مقابل چنین باورهای به مافوق طبیعت را خرافه معرفی می‌کند و می‌گوید که انقلاب اسلامی بر پایه خرافات شکل گرفته است. امروز نباید از چنین شبهاتی ترسید، بلکه به فرمایش رهبر معظم انقلاب باید به استقبال آنها رفت و پاسخ داد. امروز ما در نزاع گزاره‌ها شاهد تولید شبهاتی درباره گزاره‌های دینی خود هستیم؛ گزاره‌هایی که همواره بوده، هست و خواهد بود.
در پایان این مراسم از برگزیدگان نخستین دوره دو سالانه کتاب علوم انسانی با رویکرد اسلامی تقدیر شد.
نظر شما