سقوط بانک‌های آمریکایی؛ رکود بزرگ در راه است؟

به گزارش روز دوشنبه ایرنا، بانک سیلیکون ولی «اس وی بی» (Silicon Valley Bank) که در سال ۱۹۸۳ تاسیس شد، بانک مرجع برای شرکت های نوپای فن آوری ارتباطات آمریکا به شمار می رفت و مشتریان و سرمایه گذاران برجسته ‌ای را به خود جذب کرده بود.

گرچه «اس وی بی» در میان بانک های معروف آمریکایی چندان شناخته شده نبود با این حال در جمع ۲۰ بانک بزرگ این کشور حضور داشت و مجموع دارایی های آن تا پایان سال ۲۰۲۲ به ۲۰۹ میلیارد دلار می رسید.

ضربه افزایش نرخ سود

از سال گذشته میلادی که بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) برای کاهش نرخ تورم، نرخ بهره را افزایش داد، سهام شرکت های حوزه آی تی که سهم عمده ای از سرمایه گذاری «اس وی بی» را به خود اختصاص داده بودند، با افت ارزش روبرو شدند.

با بحرانی شدن فشارهای مالی ناشی از سیاست های بانک مرکزی، این بانک هفته پیش اعلام کرد که بخشی از اوراق بهادار در اختیار خود را با ضرر فروخته و به دنبال فروش ۲ میلیارد و ۲۵۰ میلیون دلار سهام است تا بتواند زیان های وارده را جبران کند. این بیانیه موجب شد تا علاوه بر مشتریان عادی، سرمایه گذران مطرح نیز دست به فروش سهام این بانک و خروج سرمایه های خود زنند.

جمعه ۱۹ اسفند، ارزش سهام این بانک در پی شدت فروش هیجانزده سهامداران به شدت سقوط کرد و رگولاتوری فدرال کنترل آن را در دست گرفت.

چنین سقوطی در ۱۵ سال گذشته سابقه نداشته و به نظر می رسد که از پیامدهای سیاست های بانک مرکزی آمریکا بر نهادهای وابسته به صنعت فن آوری ارتباطات این کشور ناشی شده باشد.

نقش احتمالی دولت ترامپ در بحران اخیر

در حالی که تحلیلگران مشغول بررسی عوامل دخیل در سقوط «اس وی بی» و از جمله نقش بانک مرکزی آمریکا در افزایش نرخ سود هستند، روزنامه ایندیپندنت نوشت که ۶۷ سناتور (۵۰ جمهوریخواه و ۱۷ دموکرات) در سال ۲۰۱۸ با کاهش نظارت بر این بانک موافقت کرده و این قانون مصوب سنا به تائید دونالد ترامپ نیز رسیده بود. تحلیلگران معتقدند که اگر این بانک از برخی از تدابیر نظارتی معاف نمی شد، احتمال مدیریت بهتر شرایط و کاهش ریسک وجود می داشت.

با این وجود ترامپ در مطلبی که در شبکه های اجتماعی منتشر کرد، انگشت اتهام را به سوی سیات های مالی دولت جو بایدن نشانه رفت و نوشت: با یک رکود شدیدتر از سال ۱۹۲۹ روبرو خواهیم شد. سقوط بانک ها آغاز شده است.

پیامدها؛ محدود یا گسترده

خبرگزاری رویترز هم در تحلیل هایی به بررسی پیامدهای بحران «اس وی بی» پرداخت و نوشت که این وضعیت می تواند اعتماد به بانک ها را کاهش داده، زمینه را برای تصویب و اجرای مقررات مالی سختگیرانه تر فراهم ساخته و سرمایه گذاران را نسبت به وضعیت مالی بانک های کوچک بدبین کند. گر چه برخی از متخصصان نسبت به محدود بودن این بحران ابراز خوشبینی کرده و بر انعطاف بیشتر بانک های بزرگ تاکید کرده اند، با این حال برخی از کلان سرمایه داران استدلال می کنند که دولت آمریکا باید در جلوگیری از تاثیر دومینووار سقوط بانک سیسلکون ولی بر دیگر بانک ها اقدام عاجل انجام دهد.

باید دید که بانک های مرکزی دیگر کشورها تا چه حد می توانند ضمن بالا نگاه داشتن نرخ سود از گزند پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم سقوط این بانک آمریکایی حذر کنند. چنین رخدادی به احتمال زیاد فشار بر بانک ها را برای سودآوری افزایش داده و به صبر و انتظار چندین ساله سرمایه گذاران برای تحمل زیان به قیمت افزایش سهم بازار شرکت های مورد نظرشان پایان می دهد.

از سوی دیگر نیویورک تایمز نیز در گزارشی به این نکته اشاره کرد که تعیین تکلیف هر چه سریعتر «اس وی بی» می تواند در تعیین دامنه تبعات این سقوط موثر باشد.

به نوشته این روزنامه، بهترین سناریو آن است که دارایی ها و تعهدات این بانک به سرعت به یک بانک دیگر منتقل شود. بدترین سناریو نیز آن است که هیچ خریداری پیشقدم نشده و مشتریان بانک هفته ها یا ماه ها در انتظار احیای سرمایه های خود باقی بمانند. در این حالت کل شرکت های نوپا (استارت آپ) متلاشی خواهند شد چرا که دیگر توان پرداخت دستمزدها را نداشته و فاجعه به بار خواهد آمد.

واکنش اروپا

در همین حال یورونیوز در گزارشی به بررسی فعالیت های اروپایی بانک «اس وی بی» پرداخت و به نقل از رگولاتورهای آلمانی و انگلیسی نوشت که این تنظیم کنندگان مقررات در حال رصد پیامدهای تعطیلی این بانک بوده و پیش بینی می کنند که فعالیت های بین المللی این بانک آسیب چندانی از وضعیت آن در خاک آمریکا نبیند.

گروه بانکی سیلیکون ولی شعبی در دو کشور مذکور به همراه ایرلند، دانمارک و سوئد داشته و تنها سه درصد از سپرده های آن به مشتریان خارجی تعلق دارد.

پیشدستی واشنگتن

گر چه همانطور که ذکر شد فعالان اقتصادی ترجیح می دهند تا تکلیف «اس وی بی» هر چه سریعتر تعیین شده و واشنگتن در کنترل پیامدهای این بحران مالی مداخله کند، با این حال وزیر خزانه ‌داری آمریکا ترجیح داد از چنین مسئولیتی شانه خالی کرده و تنها به اعلام حمایت از سپرده گذاران اکتفا کند. وی به شبکه سی بی اس گفت: از نزدیک با سیستم بانکی برای رسیدگی به این بحران اقدام و از حقوق سپرده‌ گذاران حمایت می‌ کنم؛ اما کمک مالی دولت به این بانک در شرایط کنونی امکان ندارد.

جنت یلن اظهار داشت: اجازه دهید واضح بگویم که در طول بحران مالی تنها سرمایه ‌گذاران بزرگ بانکی نجات پیدا کردند ولی هم اینک قدرت چنین کاری را نداریم. در حال حاضر نگران سپرده گذاران هستیم و برای رفع نیازهای آنها تلاش خواهیم کرد.

به نظر می رسد که سرمایه گذاران بانک سیلیکون ولی از سخنان وزیری که سیاست های وی نقش اصلی را در بروز این بحران داشته استقبال نکنند.

در همین حال و پیش از شروع هفته کاری، مقام های فدرال ساعاتی پیش بانک زیانده سیگنچر (Signature Bank) (فعال در حوزه رمز ارز) را تعطیل و مصادره کردند. این بانک مستقر در نیویورک تا پایان سال ۲۰۲۲ بیش از ۱۱۰ میلیارد دلار دارایی و ۸۸ میلیارد دلار سپرده را ثبت کرده و در روزهای اخیر همانند «اس وی بی» با افزایش خروج سپرده ها روبرو شده بود.

به نظر می رسد که واشنگتن با آگاهی از پیامدهای خطیر گسترش بحران بانکی اخیر دست به چنین اقدام پیشگیرانه ای زده و وعده داده که سپرده گذاران سیگنچر می توانند از امروز نسبت به دریافت وجوه خود اقدام کنند.

ساعاتی دیگر که معاملات بازارهای بورس آمریکا آغاز می شود بهتر می توان نسبت به کارایی چنین تمهیدهایی قضاوت کرد.