به گزارش خبرنگار ایرنا، از مهمترین طرحهای ریلی خراسان رضوی می توان به قطار سریع السیر مشهد - تهران، قطار سریع السیر مشهد - گلبهار و خطوط سوم و چهارم قطار شهری مشهد نام برد که مورد توجه جدی دولت سیزدهم قرار گرفته اند و راه حل ها و مسیرهای اعتباری جدیدی برای آنها تعریف شده است.
طرح قطار سریع السیر مشهد- تهران از سال ۱۳۸۵ مطرح شده، اما تاکنون وارد مرحله اجرایی نشده است، مهمترین علت آن را هم می توان هزینه های بالای این طرح و لزوم تامین منابع مالی آن از طریق فاینانس خارجی دانست، تحریم های اقتصادی و فراز و نشیب های روابط سیاسی سالهای گذشته ایران با کشورهای دیگر، دلیل اصلی به تعویق افتادن اجرای این طرح بوده است.
با این حال برای اجرای طرح قطار سریع السیر مشهد- تهران، چهار سال کار مطالعاتی دقیق و کارشناسی توسط تیم مشترک ایرانی و آلمانی انجام شده و بر اساس آن یکی از پیشرفته ترین شبکه های ریلی دنیا برای اجرا در این مسیر در نظر گرفته شده است.
براساس پیش بینی های انجام گرفته سرعت این قطار ۵۰۰ کیلومتر در ساعت و هزینه اجرای کامل آن ۶ هزار میلیارد تومان خواهد بود، این قطار مسیر مشهد ـ تهران را بدون توقف در ایستگاه ها در مدت ۲ ساعت و در صورت توقف در ایستگاه به مدت حدود پنج ساعت طی می‌کند، قطار سریع السیر مشهد ـ تهران سالانه قادر به جابه جایی ۱۷ میلیون مسافر خواهد بود و هر لکوموتیو آن می تواند در مجموع تا ۱۰ واگن ۱۵ تنی را در پی خود بکشد.
طرح قطار سریع السیر مشهد- تهران در طول سالهای گذشته رفت و برگشت های زیادی داشته و برای اجرای آن تفاهم نامه های مختلفی بین ایران و کشورهای دیگر منعقد شده است، زمانی قرار بود آلمان و زمانی هم چین تامین مالی یا حتی اجرای آن را برعهده بگیرند اما هیچ یک از این برنامه ها محقق نشد تا اینکه استاندار خراسان رضوی سال ۱۴۰۱ در نشست ها و گفتگوهای مختلف خبرهای خوشی از نهایی شدن تامین منابع مالی و اجرای طرح قطار سریع السیر مشهد - تهران داد.
یعقوبعلی نظری چند ماه قبل در نشستی به اهمیت اجرایی شدن این طرح اشاره کرده و گفته بود: خراسان رضوی برای خدمت‌رسانی مناسب نیاز به زیرساختهایی دارد که از جمله آن ایجاد قطار سریع السیر تهران - مشهد است و البته راه‌اندازی این قطار تنها به خراسان رضوی و مشهد مرتبط نیست بلکه در سطح ملی باید پیگیری شود.
راه‌اندازی قطار سریع‌السیر مشهد- تهران نیاز امروز است و ایجاد آن باعث توسعه استان و جهش بزرگ در کشور به شمار می‌رود، از سوی دیگر اسکان و حمل و نقل ارزان از مولفه‌های مهم زیارت است و از طرفی بیشترین تعداد زائران امام رضا(ع) در مسیر تهران- مشهد تردد دارندوی افزود: راه‌اندازی قطار سریع‌السیر مشهد- تهران نیاز امروز است و ایجاد آن باعث توسعه استان و جهش بزرگ در کشور به شمار می‌رود، از سوی دیگر اسکان و حمل و نقل ارزان از مولفه‌های مهم زیارت است و از طرفی بیشترین تعداد زائران امام رضا(ع) در مسیر تهران- مشهد تردد دارند، لذا راه‌اندازی قطار سریع السیر این مسیر مورد تاکید است.
وی در ماه های پایانی سال گذشته و پس از سفر رییس جمهور به چین از انجام اقدامات برای اجرای سه طرح کلان شامل "آزادراه حرم تا حرم، شهر فرودگاهی و قطار سریع السیر تهران به مشهد" به منظور تسهیل زیارت در کلانشهر مشهد خبر داد و گفت: تفاهم نامه قطار سریع‌السیر تهران - مشهد در سفر رییس جمهور به چین نهایی شده است.
آبانماه سال گذشته نیز "رستم قاسمی" وزیر فقید راه و شهرسازی دولت سیزدهم در نشستی با اعضای کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در مشهد به طرح قطار سریع السیر مشهد - تهران اشاره و بیان کرده بود: طی مذاکرات و تفاهم انجام شده، قرار است چینی ها، مطالعه اولیه برای راه اندازی قطار سریع السیر مشهد – تهران با مقیاس ۳۲۰ کیلومتر در ساعت را ظرف ۲ ماه آینده انجام دهند.
وی افزوده بود: راه اندازی قطار سریع السیر مشهد – تهران مورد تاکید مقامات ارشد نظام بوده و در کمتر از یک ماه گذشته مصوبه ای در این زمینه داشته اند لذا این طرح در اولویت طرحهای ریلی کشور قرار گرفته است.
متعاقب آن ۲۰ بهمن ماه گذشته، مهرداد بذرپاش، وزیر کنونی راه و شهرسازی در سفر به مشهد و آیین بهره برداری از طرحهای راهداری خراسان رضوی در جمع خبرنگاران خبر خوشی در خصوص راه اندازی طرح قطار سریع السیر مشهد- تهران داد و گفت: اجرای دالان ریلی شمال - جنوب و ساخت قطار سریع السیر مشهد - تهران طی ماه های آینده آغاز می شود.
تا این لحظه آخرین اخبار مربوط به قطار سریع السیر مشهد - تهران در همین حد بوده است و مدیرکل راه آهن خراسان نیز به خبرنگار ایرنا در این باره گفت: قطار سریع السیر مشهد - تهران یک طرح ملی است و مانند سایر طرحهای ریلی خراسان رضوی، ساخت آن برعهده شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور زیرمجموعه وزارت راه و شهرسازی است و راه آهن فقط بهره بردار این طرح است.
مصطفی نصیری ورگ، متولی اجرای باقی طرحهای ریلی خراسان رضوی مانند راه آهن دوغارون، خواف - هرات و ... را شرکت مزبور عنوان کرد و نسبت به نحوه اجرا یا پیشرفت آنها اظهار بی اطلاعی کرد.
قطار سریع السیر مشهد - گلبهار- چناران
قطار سریع السیر مشهد- گلبهار - چناران از دیگر طرحهای بزرگ و مهم ریلی خراسان رضوی است که این طرح نیز مانند قطار سریع السیر مشهد - تهران با عقب ماندگی هایی به سبب عدم تامین مالی از طریق فاینانس خارجی مواجه شده بود اما اجرای طرح متوقف نماند و دولت به هر نحو ممکن اجرای آن را تاکنون ادامه داده است.
آغاز عملیات اجرایی قطار سریع السیر مشهد - گلبهار که بعدها مسیر ریلی چناران نیز به آن اضافه شد، مربوط به سال ۱۳۹۱ می شود، از آن زمان تاکنون عملیات زیرسازی این طرح با وجود کندی پیشرفت، در حال انجام بوده است که علت اصلی کندی آن را می توان فراز و نشیب های مربوط به تامین مالی طرح دانست.
مسیر راه‌آهن قطار سریع‌السیر مشهد تا شهر جدید گلبهار ۴۰ کیلومتر و تا شهر چناران ۴۶ کیلومتر است. انتهای این طرح قرار است به مسیر خط یکم قطار شهری مشهد متصل می‌شود. عمده زمین های واقع در این مسیر ریلی تملک و آزادسازی شده و این مهم هنور در حال انجام است.
عضو هیات مدیره شرکت عمران شهر جدید گلبهار نیز به خبرنگار ایرنا گفت: پیشرفت طرح قطار سریع السیر مشهد- گلبهار تا امروز ۷۵ درصد در زیرسازی ها و ۳۴.۳ درصد در کل عملیات اجرایی آن بوده است، در این راستا فقط در سال گذشته ۳۶۰ متر تونل در این مسیر حفاری شده است.
محمد زرافشان افزود: پارسال از محل سفر هیات دولت به خراسان رضوی اعتباری به طرح قطار سریع السیر مشهد - گلبهار - چناران اختصاص نیافت اما اواخر اسفندماه گذشته اعتباراتی از محل دیگری به این طرح تعلق گرفت.
به گزارش ایرنا، پارسال شورای اقتصاد در جلسه ۱۳ دی ماه درخواست وزارت راه و شهرسازی در خصوص صدور مجوز انتشار اوراق مالی اسلامی توسط شرکت مادرتخصصی عمران شهرهای جدید برای اجرای طرح «احداث قطار حومه ای کلانشهر مشهد به شهر جدید گلبهار و چناران» به مبلغ سه هزار میلیارد ریال را به استناد بند الف تبصره ۵ قانون بودجه ۱۴۰۱ کل کشور بررسی و مصوب کرد.
بر اساس این مصوبه تضمین و بازپرداخت اصل و سود اوراق منتشر شده بر عهده شرکت مادرتخصصی عمران شهرهای جدید خواهد بود؛ سود اسمی اوراق توسط کارگروه موضوع جزء یک بند «ه» تبصره ۵ قانون بودجه ۱۴۰۱ کل کشور تعیین می شود و در اجرای آن باید ملاحظات و شرایط زیست محیطی رعایت شود. این مصوبه شورای اقتصاد با امضای سیدمسعود میرکاظمی، رییس سازمان برنامه و بودجه ابلاغ شده است.
تکمیل طرح قطار برقی مشهد- گلبهار-چناران نیازمند تخصیص بودجه بیشتری از سوی دولت است از این رو برای تکمیل این طرح بزرگ باید به تامین اعتبار از طریق فاینانس روی آورد.اما نماینده شهرستانهای چناران، گلبهار و طرقبه- شاندیز در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار ایرنا معتقد است که تکمیل طرح قطار برقی مشهد- گلبهار-چناران نیازمند تخصیص بودجه بیشتری از سوی دولت است از این رو برای تکمیل این طرح بزرگ باید به تامین اعتبار از طریق فاینانس روی آورد.
حسین امامی راد افزود: این طرح، به واسطه حجم اعتبار مورد نیاز، بزرگترین طرح عمرانی در محدوده استانهای سه گانه خراسان است و به دلیل نیاز به بودجه زیاد تکمیل آن زمان بَر شده است، مسیر راه آهن برقی مشهد - چناران از انتهای بلوار وکیل آباد مشهد تا شهر چناران و به طول ۴۶ کیلومتر است و در آغاز احداث، اعتبار مورد نیاز آن ۳۰۰ میلیون یورو برآورد شده بود.
نماینده چناران، گلبهار و طرقبه- شاندیز در مجلس شورای اسلامی گفت: در سال ۱۳۹۰ این طرح مهم کلنگ زنی شد که مطابق برنامه ریزی و بودجه سالانه قرار بر اتمام طرح در ۱۴۰۲ بود که باتوجه به مشکل تامین اعتبار، تکمیل طرح طولانی شده است.
امامی راد افزود: پیش از این قرارداد فاینانسی با چین در این زمینه منعقد شده و شرکت چینی نیز تعیین شده بود، اما در نهایت فاینانس یاد شده به نتیجه نرسید اما براساس قراردادهای اقتصادی کلانی که به تازگی با چین منعقد شده، به دنبال انعقاد فاینانس جدید برای تامین مالی طرح راه آهن برقی مشهد-چناران هستیم.
وی با بیان اینکه دولت هم اکنون امکان تامین ۳۰۰ میلیون یورو بودجه برای تکمیل این طرح را ندارد، گفت: طرح قطار برقی مشهد- چناران ردیف بودجه ملی دارد و بودجه امسال آن ۹۳۵ میلیارد ریال است ولی با این مقدار اعتبار سالانه، طرح پیش نخواهد رفت اما اگر بودجه ای از سفر اخیر ریاست جمهوری به خراسان رضوی و یا فاینانس خارجی برای طرح در نظر گرفته و یا بخش خصوصی وارد اجرای آن شود، راه اندازی قطار برقی مشهد -گلبهار- چناران شتاب خواهد گرفت.
این نماینده مجلس گفت: هم اکنون از مجموع ۴۶ کیلومتر طول طرح، زیرسازی ۳۶ کیلومتر انجام شده و آماده ریل گذاری است البته تملک زمین در برخی مناطق همچنان در حال انجام است.
امامی راد به تردد زیاد مردم شهرستانهای مشهد، چناران، گلبهار و طرقبه شاندیز از جاده مشهد- چناران اشاره کرد و افزود: پس از مسیرهای تهران- کرج و مرودشت - شیراز، بزرگراه مشهد- چناران با روزانه ۹۵ هزار تردد خودروی، پُر رفت و آمدترین جاده کشور است.
وی تردد نیمی از ۳۵ میلیون زائر سالانه به مشهد را از طریق بزرگراه فعلی مشهد- چناران دانست و ادامه داد: قطار مشهد- گلبهار- چناران در اصل یک مسیر ریلی برقی است اما قرار شده است مانند قطار تهران - پرند ابتدا از خط ریل باس دیزلی در این مسیر استفاده شود و وقتی بودجه برقی کردن مسیر فراهم شد، این خط آهن برقی شود.
نماینده چناران، گلبهار و طرقبه- شاندیز در مجلس شورای اسلامی گفت: با توجه به نیاز مردم منطقه به تردد جاده ای زیاد، راه اندازی قطار ریل باس دیزلی مانند خط آهن کنونی پرند-تهران در دستور کار قرار گرفته است و معتقدیم این قطار باید هر چه سریع تر راه اندازی شود تا مشکلات حمل و نقلی مردم و البته واحدهای صنعتی موجود در حاشیه جاده چناران بر طرف شود.
سایر طرحهای ریلی در دست ساخت خراسان رضوی
راه آهن "خواف- هرات"، راه آهن "مشهد - فریمان - تایباد - دوغارون"، راه آهن "یونسی - گناباد" (مشهد - زاهدان)، اتصال قطار سبزوار به شبکه ریلی، راه آهن مشهد - چناران - قوچان (مشهد - گرگان) و خط ۲، سه و چهار قطار شهری مشهد، دیگر طرحهای ریلی در دست اجرای خراسان رضوی هستند.
بهره‌برداری از راه آهن خواف - هرات و گشایش مرز جدید گمرکی شمتیغ یک رویداد کم نظیر برای اقتصاد خراسان رضوی بود که فعالان اقتصادی سالها انتظار آن را برای گشایش راه جدید در گسترش روابط اقتصادی با کشورهای آسیای میانه داشتند.
این قطار در سال ۱۳۹۹ به بهره برداری رسید اما تحولات سیاسی در افغانستان در سال ۱۴۰۰ و تغییر دولت آن کشور باعث توقف فعالیت مسیر ریلی خواف - هرات، ناتمام ماندن آن در افغانستان و وارد شدن آسیب هایی به مسیر ریلی اجرا شده شد.
نماینده شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور پارسال در نشست دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در این باره گفته بود: طرح راه‌آهن خواف - هرات ۲۲۵ کیلومتر است که طبق توافقات سالهای گذشته ۲ کشور، مقرر بود قطعات یک و ۲ در خاک ایران و قطعه سه در خاک افغانستان توسط ایران ساخته شود، لذا این طرح از حدفاصل ایستگاه شمتیغ در ایران تا روزنک افتتاح شده است.
علیرضا دیواندری افزود: تا پایان سال ۱۳۹۹، ۶۰ درصد از زیرساخت ایستگاه روزنک تا هرات به طول ۸۵ کیلومتر توسط ایران ساخته شده بود و دولت بر لزوم تکمیل هر چه سریعتر آن تأکید داشت، در واقع از نقطه صفر مرزی ایران تا ایستگاه روزنک ۶۵ کیلومتر زیرسازی، روسازی و احداث ساختمان ایستگاه راه‌آهن انجام شده است؛ اما به خاطر اتفاقات افغانستان این پروژه تکمیل نشد.
وی اظهار داشت: در بازرسی‌هایی که انجام گرفت، مشاهده شد خسارتهایی که در این مدت در زیرساخت‌های پروژه در طرف افغانستان به وجود آمده، مربوط به برخی تجهیزات ایستگاه راه‌آهن روزنک بوده است، اگر توافقی بین وزارت خارجه کشورمان با افغانستان مبنی بر تکمیل مسیر در سمت افغانستان صورت گیرد، می‌توان امید داشت که این پروژه زودتر به سرانجام و بهره‌برداری برسد.
به گزارش ایرنا، پس از آن رفت و آمدهای زیادی بین مقامات ایران و خراسان رضوی و مقامات افغانستان بین ۲ کشور و بازدید از مرزها و وضعیت ریل انجام گرفته و توافقاتی نیز شده است که هنوز اطلاعات دقیقی در این زمینه در دست نیست.
ساخت و تکمیل مسیر راه‌آهن یونسی - بجستان - گناباد یک قطعه مهم از خط ریلی شرق کشور و به عنوان یک ظرفیت اقتصادی بی‌بدیل برای منطقه است.ساخت و تکمیل مسیر راه‌آهن یونسی - بجستان - گناباد یک قطعه مهم از خط ریلی شرق کشور و خط نخست راه‌آهن مشهد - زاهدان - چابهار به عنوان یک ظرفیت اقتصادی بی‌بدیل برای منطقه است که مسوولیت اجرای آن برعهده سازمانهایی خارج از استان خراسان رضوی است.
این مسیر حمل و نقل ریلی زمینه دسترسی کشورهای آسیای مرکزی را به آبهای آزاد هموار می‌کند تا منابع و کالاهای آن بخش از قاره بزرگ آسیا از طریق راه‌آهن شرق ایران به دیگر نقاط جهان صادر شود.
عملیات اجرای بخشی از راه‌آهن شرق کشور در مسیر یونسی - بجستان واقع در جنوب خراسان رضوی تا زاهدان در چهارچوب توافقنامه بین قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی به آن قرارگاه واگذار شده تا همه شرکتهای فعال در ساخت و اجرای این طرح ریلی زیر پوشش قرارگاه خاتم‌الانبیا مشغول کار شوند.
عملیات اجرای خط ریلی شرق کشور در قالب مسیر هزار و ۵۰۰ کیلومتری راه‌آهن مشهد - زاهدان - چابهار که مسیر ریلی ۵۸ کیلومتری یونسی - بجستان - گناباد در جنوب خراسان رضوی قطعه نخست آن محسوب می‌شود، پنج سال پیش آغاز شده است.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: کل مسیر ریلی مشهد - زاهدان ۷۷۰ کیلومتر است که قطعه اول آن از ایستگاه یونسی به سمت گناباد به طول ۵۷ کیلومتر در دست اجرا است که ۳۵ درصد پیشرفت اجرایی دارد و ۱۴۹ میلیارد تومان نیز برای آن هزینه شده است.
رضا جمشیدی افزود: از راه آهن مشهد - فریمان - تایباد - دوغارون، قطعه اول (فریمان - تایباد) به طول ۴۶ کیلومتر در دست اجرا است که تاکنون ۲۰ میلیارد تومان برای آن هزینه شده است، طول کل طرح راه آهن مشهد - گرگان نیز ۶۷۰ کیلومتر است که عملیات اجرایی بخش مشهد- چناران- قوچان آن حدفاصل شیروان - بجنورد آغاز شده و در حال اجرا است.
وی در خصوص خطوط ۲، سه و چهار قطار شهری مشهد نیز گفت: خط ۲ قطار شهری به طول ۱۴.۵ کیلومتر در حال بهره برداری است و عملیات تکمیل ایستگاه های آن در حال انجام است، در خط سه قطار شهری به طول ۲۸.۵ کیلومتر نیز عملیات حفاری تونل به طول ۱۵ کیلومتر و عملیات اجرایی ایستگاه ها در حال انجام است، در خط چهار قطار شهری به طول ۱۷.۵ کیلومتر عملیات شفت ورودی و مطالعات مرحله دوم طرح در حال انجام است.
به گزارش ایرنا، در پایان سال ۱۴۰۱، از یکسو ۴۴۲ میلیارد تومان به طرحهای عمرانی نیمه تمام خراسان رضوی اختصاص یافت، از سوی دیگر عزم دولت در تامین منابع مالی برای طرحها از طرق مختلف از جمله مولدسازی منابع مازاد دولتی یا بهره گیری از ظرفیتهای پیمان شانگهای و تقویت ارتباطات با کشورهای دیگر جدی تر شده است که امید می رود مشکل مالی طرحهای مهم ریلی استان برطرف و به پیشرفت اجرایی مناسبی در کوتاه ترین زمان دست یابد.
نظر شما