به گزارش ایرنا، شهرستان طارم، مانند نگینی سرسبز در شمال استان زنجان واقع شده و طبیعت بکر و دست نخورده این شهر با وجود، آبشارها، روستاهای باستانی و آثار متعدد تاریخی به بهشتی برای گردشگران تبدیل شده است.
سفر به شهر طارم به دلیل داشتن طبیعت دلنشین، زمین‌های حاصلخیز و شرایط اقلیمی منحصربه‌فرد مانند سفر به هندوستانی در دل ایران است، این شهرستان با داشتن آب و هوایی بی نظیر در منطقه خود، دارای خاک حاصلخیز و شرایط اقلیمی مناسبی برای دامپروری و کشاورزی است به طوری که تولید بیشترین زیتون کشور را در دست دارد.
طارم آتشکده های معروفی دارد که خبرنگار ایرنا در نگاهی کوتاه به معرفی آنها پرداخته است.
آتشکده تشویر
آتشکده تشویر در روستای تشویر در مسیر جاده سرخه دیزج به گیلوان قرار دارد، تشویر به معنای جایگاه آتش است و قدمت این بنا به دوران قبل از ورود اسلام به منطقه باز می گردد، این بنا چهار ورودی دارد که ۲ مورد آن دارای سردر قوسی و دو مورد دیگر مسطح است.
به دلیل اینکه آتش در دوران هخامنشیان یکی از مقدسات بوده و همیشه به آن احترام می گذاشتند، به طور معمول در فضای باز مراسم خود را اجرا می کردند اما در دوره ساسانی این مراسم به درون آتشکده ها راه یافت و در مناطق کم جمعیت نیز آتشکده‌ها ساخته شد.
آتشکده پیرچم:
روستای پیرچم در کنار جاده آببر به گیلوان قرار دارد، در ۱۰۰ متری جنوب روستا بر روی یک تپه بزرگ و مشرف بر رودخانه قزل اوزن، بنایی قرار دارد که پلان آن به شکل چلیپا است. روستاییان این بنا را به نام «پیر» می شناسند و احتمالا به دوره ساسانی تعلق دارد.
بنا از سنگ و ساروج با پلان چهار طاقی و با ابعاد چهار در چهار متر ساخته شده و پوشش آن گنبدی شکل و به طور کامل از لاشه سنگ ساخته شده، ترکیب کلی آن به سبک آتشکده های دوران ساسانی و با آتشکده نیاسر کاشان قابل مقایسه است، با این تفاوت که برای عناصر اصلی در آن به جای آجر از لاشه سنگ استفاده شده است.
بخش های زیادی از تپه ای که بنا در آن واقع شده، گورستانی احتمالا از دوران متاخر اسلامی است.
این بنا دقیقا در منتهی الیه جنوب تپه قرار دارد، هرچند مردم محلی بنا را آتشکده ای از دوران پیش از اسلام می دانند اما با توجه به شواهد و مدارک موجود احتمالا بنا آرامگاهی از دوران میانی اسلامی است.
با توجه به دخل و تصرفات سال های اخیر به جز قطعات شکسته آجر، لاشه سنگ و ملاط خشک شده چیز دیگری در پیرامون بنا دیده نمی شود، با توجه به شواهد موجود و شکل و نقشه بنا که قابل مقایسه با بناهای دوره میانی اسلامی است، احتمالا بنای پیرچم آرامگاهی از دوران یاد شده در کنار گورستانی از همین دوره یا دوره متاخر اسلامی است.
در وسط دیوار جنوبی داخل بنا، محرابی با طاق قوسی تعبیه شده، در مرکز این بنا بر اثر کاوش غیرمجاز و در عمق ۲۰ سانتیمتری از سطح، بقایای یک کف گچی آشکار شده است.
چهار طاقی الزین
یکی دیگر از آثار مهم شهرستان طارم، چهار طاقی الزین است که در منطقه به آتشکده شهرت دارد.
این بنا از شرق به خانه های روستایی، از شمال و غرب به گورستان قدیمی و سپس تپه ماهورها و بلندی ها منتهی می شود
بنا بسیار ساده و شامل یک فضای چهار گوش است. اضلاع بنا یکسان و ابعاد آن تقریبا ۵.۴ در ۵.۴ متر با پلان مربع شکل ساخته شده است.
ورودی بنا از سمت شمال و از طریق درگاهی کوچک با سقف مسطح اجرا شده است و داخل بنا نیز نقشه چهار گوش دارد و دیوارهای آن گچ اندود شده ولی پوشش گچی دیوارها در طول زمان بسیار تیره و کثیف شده است.
فضای اصلی بنا از چهارطاق تقریباً هم شکل و هم اندازه ساخته شده که بر روی چهار جرز مربع شکل قرار دارد. هر چهارطاق دارای قوس جناغی تند و بلندی طاق ها از کف بنا ۲ متر است.
در ساخت این بنا از مصالحی چون لاشه سنگ و ملاط آهک استفاده شده است. بر روی اتاق مربع، گنبدی کوچک تک پوش قرار داده شده که به صورت نیم دایره بوده و بنایی را به وجود آورده که به اعتقاد برخی پژوهشگران، آتشکدهای از دوران ساسانی است.
با توجه به شواهد و مدارک باقی مانده این بنا در دوران میانی اسلامی مورد استفاده بوده است.
بنا از لحاظ معماری شباهت زیادی به چهارطاقی دوران پیش از اسلام دارد و به شماره ۹۸۵ به نام آتشکده الزین در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
چهارطاقی الزین در سال های اخیر توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان مورد مرمت قرار گرفته است.
چهار طاقی گیلانکشه طارم
این چهارطاقی در بخش جنوبی روستای گیلان کشه و بر روی بلندی های مشرف بر رودخانه گیلان کشه واقع است.
نقشه بنا شامل یک فضای راستگوش گنبد دار است که از سمت جنوب یک ایوان کوچک طاقدار دارد. نقشه بنا از بیرون به استثنای ایوان، مربع و از داخل تقریبا چلیپایی است. ورود به بنا از سمت جنوب و از طریق درگاهی کوچک انجام می شود.
در سمت شرق بنا و چسبیده به آن در کنار ایوان ورودی، بقایای پلکانی موجود است که احتمالا در گذشته از طریق آن به قسمت فوقانی ارتباط برقرار می شده، در اضلاع داخلی بنا طاق نماهایی با قوس جناغی کار شده و این عناصر نقشه فضای داخلی را به چلیپایی تبدیل کرده است.
در بالای هریک از طاق نماها طاقچه های کوچک مثلثی تعبیه شده است. گنبد نیم کره ای بنا به وسیله چهار فیلپوش اجرا و مصالح استفاده شده در بنا، قلوه سنگ و ملاط گچی -آهکی است.
مردم محلی معتقدند که این بنا آتشکده ای از دوران پیش از اسلام بوده اما خصوصیات معماری بنا و جزئیات عناصر به کار رفته بیانگر آن است که احتمالا بنا مربوط به دوران میانی اسلامی باشد.
نظر شما