کرونا دوباره جان گرفت

کرونا پس از سه سال از زمان پیدایش آن هنوز در مرحله پاندمی یا همه گیری جهانی است و گر چه فعلا نوع شایع جدید و جهش یافته این ویروس تاجدار در دنیا مثل قبل کشنده نیست و آمار مرگ و میر کاهش یافته است اما سازمان بهداشت جهانی هنوز حرفی از پایان پاندمی نزده است. موارد مرگ و میر و ابتلا به این ویروس ادامه دارد و نمودار سینوسی هر چند با ارتفاع کمتر اما همچنان به فراز و فرودهای خود ادامه می‌دهد.

مردم دنیا روزهای سخت گذشته را که با محدودیت‌های سخت اجازه خروج از منزل را نداشتند. فراموش نمی‌کنند. زمانی که مدارس،‌ ادارات و مراکز تجاری و تفریحی تعطیل یا نیمه تعطیل بودند. مدام باید دستها را می‌شستند یا با الکل ضد عفونی می‌کردند. روزهایی که مردم حتی از خرید نان نیز ترس داشتند، از دست زدن به کلید آسانسور پرهیز می کردند و از ترس این ویروس ناشناخته کارهای غیر علمی زیادی هم انجام می‌دادند. از شست و شوی خودروها و معابر در شهرها تا عبور از تونل‌های ضدعفونی در ورودی ادارات و مجتمع ها. خاطرات آن روزهای مرگ و زندگی هنوز در اذهان مردم وجود دارد. خاطراتی که بیشتر شبییه فیلم‌های ترسناک هالیودی است.

روزهایی که در بسیاری از کشورها مردم با انبوه جسدها و مردگانی مواجه بودند که حتی کفن و دفن آنها نیز به یک چالش مهم تبدیل شده بود. دوستان و آشنایان نباید در مراسم تدفین شرکت می‌کردند و پروتکل‌های ضدعفونی مردگان و دفن آنها باید رعایت می‌شد.

در ایران پیک اول کرونا از ابتدای اسفند ۹۸ با اعلام رسمی اولین موارد ابتلا و مرگ کرونا در قم شروع شد. طبق آمار اعلام شده، تاکنون حدود ۷ میلیون و ۵۹۴ هزار مبتلا به بیماری کووید۱۹ در کشور شناسایی شده‌اند و از این تعداد حدود ۱۴۵ هزار و ۴۳۶ نفر جان باختند.

پیک هشتم چه شد؟

اکنون با گذشت بیش از سه سال از زمان ورود کرونا به ایران، با مقایسه موارد مرگ و میر امروز این بیماری نسبت به آن روزهای سخت که روزی ۷۰۰ نفر جان می‌باختند، در حالی که آمارهای مرگ از حدود ۶ ماه پیش یک رقمی شد. بسیاری از مردم به زندگی عادی و معمول خود برگشته‌اند. رعایت پروتکل‌های بهداشتی کاهش یافته و بر اساس آخرین اعلام وزارت بهداشت به حدود ۳۲ درصد رسیده است، رفت و آمد در محیط های بسته بدون هیچ محدودیتی ادامه اما آمار موارد مرگ دوباره رو به افزایش گذاشته و دو رقمی شده و به حدود ۳۰ نفر در روز رسیده است. تعداد شهرهای با وضعیت قرمز نیز رو به افزایش است.

رعایت پروتکل‌های بهداشتی به حدود ۳۲ درصد کاهش یافته و رفت و آمدها افزایش یافته، اما کرونا رو به افزایش است و مرگ روزانه به ۳۰ نفر در روز رسیده است

پیش‌بینی کارشناسان این بود که از اواسط بهمن ۱۴۰۱ پیک جدیدی از همه گیری کرونا در ایران شکل بگیرد اما چنین نشد. با این حال از اواخر اسفند و به خصوص با افزایش مسافرتها و دید و بازدیدهای نوروز موارد ابتلا به کرونا افزایش یافت و آمارهای مرگ آن نیز بعد از ماهها دوباره دو رقمی شد.

«مینو محرز» عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا می‌گوید: آمارها نشان می‌دهد. موارد ابتلا به کرونا در کشور رو به افزایش است. تعداد بستری‌ها و مرگ و میر آن هم بالاست. ویروس جدید از خانواده امیکرون با توجه به جهشی که داشته بیشتر از نمونه‌های قبلی امیکرون ریه را درگیر می‌کند. زیر سویه قبلی امیکرون که زمستان پارسال در کشور گسترش یافته بود. با نام XBB شناخته می‌شد. میزان سرایت آن بالا بود با این حال خیلی ریه را درگیر نمی‌کرد. اما ویروس جدید باعث بیماری سخت‌تری می‌شود.

وی می‌افزاید: مردم از ماهها قبل با این تصور که خطر کرونا کم شده، ماسک را برداشته‌اند. در ایام عید هم که دید و بازدیدها و روبوسی‌ها زیاد شد. با افزایش تجمع‌ها و مسافرت‌ها شیوع بیماری کووید۱۹ در بین مردم ایران به یکباره افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرد. سالمندان که تا قبل از عید بیشتر در خانه بودند. در ایام عید چون بیشتر مردم برای دید و بازدید به منزل بزرگترها می‌روند، بیشتر درگیر شدند. بنابراین شاهد افزایش موارد بستری و ابتلای شدید به علت ویروس کرونا در بین افراد سالمند بودیم و چون بسیاری از این افراد بیماری زمینه‌ای هم دارند، موارد مرگ و میر بالا رفت.

کرونا چرا افزایش یافت

محرز تاکید می‌کند: مهمترین علت افزایش ابتلا، بستری و مرگ و میر کرونا در روزهای اخیر کاهش استفاده از ماسک و بی‌توجهی به رعایت فاصله فیزیکی بین افراد است. اکنون در پیک هشتم کرونا قرار داریم و تعداد شهرهای قرمز کرونا در سراسر کشور رو به افزایش است.

وی ادامه می‌دهد: علایم کرونا در نوع جدید امیکرون بین افراد مختلف متفاوت است. در تعداد زیادی از مردم خیلی علایم شدیدی ندارد و مثل یک سرماخوردگی معمولی به صورت سرپایی و با استراحت خوب می‌شوند اما در افراد بیشتری نسبت به امیکرون قبلی ریه درگیر عفونت می‌‍شود. به همین علت تعداد بیماران بدحال نسبت به گذشته بیشتر است و تعداد موارد بستری نیز افزایش داشته است. این موارد به خصوص در بین افراد دارای بیماری زمینه‌ای مثل دیابت، بیماری قلبی و تنفسی بیشتر است.

عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا می‌گوید: علایم شروع ابتلا به کرونا در نوع جدید این ویروس نیز نسبت به گذشته با بدن درد، سرفه، گلودرد و در مواردی آبریزش بینی است. علائم مختلفی از جمله مشکلات گوارشی نیز دیده می‌شود اما در برخی افراد این علائم به مرور تشدید و ریه هم درگیر می‌شود که در این صورت باید بستری شوند و تحت درمان دارویی قرار گیرند.

افزایش کرونا تا زمان مصونیت گله‌ای

وی می‌افزاید: چون ریه بیماران درگیر می‌شود. علائم دیگر نیز تشدید می‌شود. بیماران بد حال می‌شوند و تهاجم به قلب و سایر اعضای بدن نیز در برخی افراد دیده می‌شود و به نظر می‌رسد در این پیک جدید کرونا نیز باید منتظر ادامه روند افزایشی کرونا باشیم. تا زمانی که با ابتلای اکثریت مردم نوعی مصونیت گله‌ای ایجاد شود و به مرور وارد فاز کاهشی شویم.

کاهش استفاده از ماسک و رعایت نکردن فاصله فیزیکی به خصوص در ایام نوروز که مردم به مهمانی رفتند و روبوسی کردند، بیشترین تاثیر را در افزایش کرونا داشت و سالمندان و بیماران زمینه‌ای بیشترین آسیب را دیدند.

محرز ادامه می‌دهد: درمان کرونا تغییری نکرده است و برای افرادی که وارد فاز شدید و بستری می‌شوند. مانند گذشته از داروی رمدسیویر استفاده می‌شود. برای افرادی که دچار درگیری شدید ریه می‌شوند از کورتن و درمانهایی که از طرف وزارت بهداشت ابلاغ شده استفاده می‌شود و در برخی موارد خیلی شدید از داروهای مونوکلونال آنتی بادی نیز برای نجات بیماران استفاده می‌شود.

عضو کمیته علمی ستاد ملی کرونا می‌گوید: در سطح دنیا چون مانند ایران افزایش ناگهانی تجمع‌ها و دید و بازدیدها را نداریم. خیلی با افزایش چشمگیر بیماری مواجه نیستیم و یک روند نسبتا آرام و ثابتی را شاهد هستیم.

وی درباره اینکه چه کسی مسئول روند افزایشی کرونا و افزایش تعداد موارد مرگ آن در کشور است، توضیح می‌دهد:‌ در این مورد وزارت بهداشت تصمیم گیرنده اصلی نیست. بلکه ستاد ملی کرونا مسئول است و اختیارات لازم را دارد. وزارت بهداشت مسئولیت خود را برای تامین و تزریق واکسن انجام داده اما این مردم هستند که باید پروتکل‌ها و فاصله گذاری را رعایت کنند و در اماکن بسته تجمعی ماسک بزنند. وزارت بهداشت نمی‌تواند همه مردم را مجبور کند که ماسک بزنند.

محرز می‌افزاید: در این مورد وزارت بهداشت شاید در زمینه اطلاع رسانی و هشدار دادن به مردم تا حدی کم کاری کرده زیرا باید دائم مردم را نسبت به آخرین وضعیت بیماری آگاه و هوشیار کنیم. وزارت بهداشت اطلاع رسانی لازم را انجام نداده است. اکنون به جز آگاه کردم مردم، کار خاصی نمی‌توانیم انجام دهیم. باید به مردم تذکر بدهیم که ماسک بزنید ولی تصمیم‌گیری درباره اینکه مثلا استفاده از ماسک در مترو اجباری باشد به عهده ستاد ملی مبارزه با کروناست.

کاهش اثر واکسن‌ها روی امیکرون

او درباره تزریق دز یادآور واکسن کرونا می‌گوید: واکسن‌های موجود بر نوع جدید امیکرون تاثیری زیادی ندارد. البته تزریق واکسن‌های اولیه کرونا تا حدی باعث نوعی مصونیت در بین مردم شده است. اما نمی‌توان انتظار داشت. واکسن‌هایی که از ابتدای کرونا کارایی داشتند، اکنون نیز انواع جدید ویروس کرونا اثرگذار باشند.

فوق تخصص بیماری‌های عفونی می‌افزاید: در هیچ جای دنیا واکسن‌های اولیه کرونا روی انواع جدید این ویروس اثر ندارد. از ابتدای کرونا نیز هرگز واکسن‌های کرونا جلوی ابتلا به بیماری را نگرفته‌اند. بلکه مانع ابتلای شدید به بیماری، بستری و مرگ بیماران می‌شود. البته اگر تعداد قابل توجهی از مردم واکسن کرونا نزده بودند، تعداد موارد ابتلا و بستری بیماران بیداد می کرد اما اینکه مانند دوره‌های قبل مردم دوباره در صف بایستند و واکسن بزنند، توصیه نمی‌شود.توصیه اصلی سازمان بهداشت جهانی نیز اکنون تکرار واکسیناسیون کرونا نیست، بلکه توصیه اصلی استفاده از ماسک و رعایت فاصله فیزیکی میان افراد است.

محرز می‌گوید: البته واکسن‌هایی که در دنیا به عنوان بهترین واکسن کرونا معرفی شدند و بر روی سوش ووهان ویروس کرونا تا ۹۰ درصد موثر بودند. اثربخشی آنها بر روی نوع امیکرون به حدود ۳۰ درصد کاهش یافت و اثر همه واکسن‌ها کم شد. اکنون نیز نباید انتظار خیلی زیادی از واکسن‌های موجود داشته باشیم مگر اینکه از ویروس های جدید واکسن تهیه شود که با توجه به سرعت تغییر ویروس از نظر اقتصادی توجیه ندارد و تا واکسن به روز شود، ویروس جدید شایع شده است و واکسن قبلی اثربخشی خود را از دست داده است. بهترین کار رعایت بهداشت و پیشگیری است که خود مردم باید رعایت کنند.