روایتی از یک خبر| بحران اوکراین و امیدواری اروپا به چین

به گزارش ایرنا، اورسولا فون درلاین رئیس کمیسیون اروپا که همراه با امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه که هفته گذشته برای دیدار با مقام‌های چینی به پکن سفر کرده بود، اعلام کرد که شی جین‌پینگ رئیس جمهوری چین تمایل به گفتگو با ولودیمیر زلنسکی همتای اوکراینی خود دارد.

فون درلاین با مثبت ارزیابی کردن اظهارات و مواضع شی جینپینگ اظهار داشت: شنیدنش جالب بود که رئیس جمهور شی بر تمایل خود برای گفتگو با زلنسکی تصریح می‌کند. شی گفته یک مکالمه می‌تواند زمانی اتفاق بیافتد که شرایط و زمان، مناسب باشد.

مکرون نیز در ابتدای نشست دوجانبه خود در کنار رئیس جمهور چین، به وی گفت: تجاوز روسیه به اوکراین ضربه‌ای به ثبات (بین المللی) وارد کرده است. می‌دانم که می‌توانم روی شما حساب کنم تا همه را به میز مذاکره بازگردانید.

پایان هفته گذشته چین میزبانی مقام‌های ارشد اروپا و آسیای غربی را به عهده داشت تا بیش از پیش نشان دهد که خواهان افزایش نقش میانجیگری خود در عرصه بین‌الملل و استفاده از این موقعیت برای رقابت با آمریکا است.

همزمان با سفر مقام های اروپایی به پکن، وزیران خارجه ایران و عربستان نیز در دیگر سو، برای امضای توافقی بمنظور از سرگیری روابط دیپلماتیک خود مهمان وزیر خارجه چین بودند.

پیشینه

در حالیکه بیش از یک سال و یک ماه از جنگ ویرانگر اوکراین در قاره اروپا می‌گذرد، همچنان تبعات این مناقشه گریبانگیر کشورهای اتحادیه اروپا است. آنها به دنبال فرصتی هستند تا مسکو و کی‌یف را پای میز مذاکره برای حل این موضوع بنشانند اما تاکنون توانایی متقاعد کردن کاخ کرملین را نداشته اند.

در میان انبوهی از ناامیدی‌های این بلوک برای دستیابی به صلح، ناگهان چین با ابراز تمایل برای میانجیگری جهت حل مناقشه یک طرح ۱۲ ماده‌ای را ارائه داد که هرچند مورد استقبال روسیه قرار نگرفت اما بروکسل را نسبت به حل دیپلماتیک این بحران از طریق پکن امیدوار کرد.

مکرون هم که تلاش‌های شخصی‌اش برای متقاعد کردن ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه برای پایان جنگ اوکراین بی‌نتیجه مانده بود، به صورت منطقی چین را به عنوان تنها کشور باقی مانده برای نفوذ بر مسکو دید.

این امیدواری در اظهارات مکرون و فون درلاین کاملا واضح بود. آنها به خبرنگاران گفتند که حفظ گفتگو با چین با توجه به روابط نزدیک این کشور با روسیه بسیار مهم است. این دو مقام اروپایی پس از دیدار با شی اعلام کردند که مذاکرات صلح روسیه- اوکراین باید به زودی انجام بگیرد.

جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم که سفر این دو مقام اروپایی به چین را به دقت دنبال می‌کرد، اظهار داشت: انتظار روشنی از عضو دائم شورای امنیت وجود دارد. چین وظیفه اخلاقی دارد که به صلح عادلانه کمک کند. آن‌ها نمی‌توانند در کنار متجاوز قرار بگیرند. نمی‌توان از تجاوز نظامی حمایت کرد.

بورل پیش از سفر مکرون و فون درلاین به پکن هم گفته بود که موضع چین در قبال جنگ روسیه با اوکراین، کیفیت روابط بروکسل با پکن را تعیین خواهد کرد.

اهمیت موضوع

روابط بین اتحادیه اروپا و چین از سال ۲۰۲۱ رو به سردی نهاد، زمانیکه مذاکرات درباره توافق جامع سرمایه گذاری که به سود دو طرف بود به بن بست رسید.

در نشست سه جانبه مکرون و نماینده‌های کمیسیون اروپا، فون درلاین گفته بود که «جدایی از چین» را راهبردی مناسب یا مطلوب برای هموارسازی روابط چین و اتحادیه اروپا نمی‌داند. اما او در عین حال هشدار داد که تعدادی از خطرات و عدم توازن‌ها در روابط اقتصادی طرفین وجود دارد که باید به آنها رسیدگی شود.

در همین راستا، یورگ ووتکه رئیس اتاق بازرگانی اتحادیه اروپا در پکن به دویچه وله گفت که تصویب توافق جامع سرمایه گذاری برای شرکت‌های چینی کلیدی و مهم بود زیرا به نفع آنها بود. اما وی گفت که در حال حاضر رسیدگی به عدم توازن‌های تجاری در میدان ژئوپلیتیکی هدف اصلی برای فون درلاین است.

وی توضیح داد: اروپایی‌ها فقط محصولات چینی را دوست دارند و فروش‌های چینی به این بلوک باورنکردنی بوده است. سال گذشته، آنها ۶.۴ میلیون کانتینر به اروپا صادرات داشتند درحالیکه اروپا تنها ۱.۶ میلیون کانتینر صادر کرد. وی افزود که سرمایه‌گذاری‌های اتحادیه اروپا در چین ۵۰ درصد کاهش یافته است.

رئیس کمیسیون اروپا این مسائل را تایید کرد و به خبرنگاران پس از دیدار با شی گفت که خواستار از سرگیری گفتگوی اقتصادی بین اتحادیه اروپا و چین شده است.

ارزیابی

درحالیکه زمانی اتحادیه اروپا، چین را به عنوان یک رقیب نظام‌مند برای خود در نظر می‌گرفت حالا با پذیرش قدرت این کشور در عرصه بین‌الملل و با ارتقا جایگاه سیاسی آن به دنبال بهبود روابط با پکن هستند.

با اینحال که آمریکا در سند راهبرد دفاع ملی خود چین را به عنوان یک چالش امنیتی در نظر گرفته است اما به نظر اتحادیه اروپا به ویژه فرانسه که به نسبت سیاست‌های مستقل‌تری از واشنگتن اتخاذ می‌کند رویکرد کمتر تهاجمی‌تر در قبال چین را دنبال خواهند کرد.

اگرچه در چند سال اخیر محدودیت‌های کرونایی به طور خودکار باعث کاهش تجارت میان بروکسل و پکن شده بود، حالا بحران اوکراین می‌تواند به عنوان واسطه‌ای برای نزدیکی روابط بین اروپا و چین نقش ایفا می‌کند.