کدام غافلگیرکننده بود؟ سرمای بهاری یا گرمای حضور مردم

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف ایرنا، جمعه شب در سرمای عجیب و غریب بهاری، مصلای امام خمینی(ره) همچنان گرم و پر رفت و آمد بود. اگرچه غرفه داران و مسئولان بخش ها در برزخ نمایشگاه بودند و ضمن استقبال از بازدیدکنندگان تا لحظات آخر، به فکر جمع و جور کردن اسباب و وسایلی بودند که کلی برای چیدنش زحمت کشیده بودند ولی استقبال مردم فقط در شب آخر نبود و کسانی در شب آخر خودشان را به نمایشگاه رسانده بودند که هم پنجشنبه را احیا گرفته بودند، هم در راهپیمایی قدس شرکت کرده بودند و هم می خواستند آخرین تنفس های بهار قرآن را در نمایشگاه قرآن تجربه کنند.

بسیاری از مسئولان و غرفه داران فکر نمی کردند از روز اول با چنین استقبالی روبرو شوند، استقبالی که وزیر ارشاد را هم به حرف آورد و در بحبوبه نمایشگاه سری به بخش عفاف و حجاب زد و گفت که استقبال مردم به گونه ای بوده که شبستان‌های مستقلی را برای این بخش اختصاص دادند و بیش از ۲۶۰ غرفه را برپا کردند.

چند شب پیش که محمدمهدی اسماعیلی به همراه اعضای فراکسیون قرآن و عترت مجلس از برخی بخش های ۴۹ گانه نمایشگاه قرآن بازدید کرد، این نمایشگاه را یکی از پرشورترین دوره های برگزار شده از لحاظ کمی و کیفی دانست و گفت که نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم به محلی برای بروز قدرت نمایی جبهه فرهنگی انقلاب در عرصه های مختلف فرهنگی، هنری و اجتماعی تبدیل شده است. وی خبر از راه اندازی بنیاد فرهنگی و هنری یاسین در آینده ای نزدیک داد تا تولیدات فرهنگی و هنری در حوزه قرآن و عترت داشته باشد.

ستاد خبری نمایشگاه هم در پایگاه اطلاع رسانی خودش نوشت که شب آخر جای سوزن انداختن در نمایشگاه قرآن هم نبود؛ آن هم در شرایطی که در ماه های گذشته شاهد برخی ناهنجاری‌هایی در زمینه حجاب بودیم و دشمنان هم برای مردم خط و نشان کشیده بودند.

از قدیم گفته اند مشک آن است که خود ببوید، نه آن که عطار بگوید. حالا اگر آقای اسماعیلی یا علیرضا معاف که هر کدام زحمات برپایی و اداره این نمایشگاه ۷۵ هزار متری را در دو هفته به عهده داشتند، عطار بدانیم، بهتر است به سراغ بازدیدکنندگان نمایشگاه برویم که عطر قرآن را چگونه در غرفه ها و بخش های کوچک و بزرگ استشمام کردند که برخی نه یک شب و دو شب که چند شب به نمایشگاه آمدند و با افطاری های ساده نمایشگاه، روزه خود را باز کردند و در یک تفرجگاه شبانه با عطر قرآن سر کردند؛ آن هم با وجود آن همه سر و صداهایی که از غرفه ها به گوش می رسید و داد و فریادهای دختران و پسرانی که گاهی دست پدر و مادرهای خود را رها کرده و در غرفه های رنگارنگ نمایشگاه، دلی از عزا درآورده و به بازی های مجازی و حقیقی می پرداختند.

آقای معاف گفته بود در نمایشگاه امسال بیش از ۴۰۰ برنامه داریم که حسابش از دستمان در رفته بود و معلوم نبود کی به کی هست! در یک بخش نشست تخصصی بود که صدا به صدا نمی رسید، جایی دیگر مراسم رونمایی از نرم افزار یا کتاب بود، برخی از مسئولان کشوری و لشکری هم که قدم رنجه کرده و گاهی غرق تماشای این دریای مواج و خروشان نمایشگاه بودند. البته برخی هم لب به سخن گشوده و از ویژگی های نمایشگاه امسال می گفتند. مثلا پیمان جبلی که بر سر پیمان خود مانده بود و شب آخر، خود را به نمایشگاه رسانده بود گفت که حضور پرشور مردم نشان می‌دهد که این نمایشگاه ظرفیت بالایی دارد که سال به سال در حال گسترش است.

جالب است ستاد خبری در خبری اعلام کرد که بیش از هزار خبر با موضوع نمایشگاه قرآن بر روی خروجی‌ رسانه‌های مکتوب و دیجیتال قرار گرفته است که این اخبار غیر از پخش مستقیمی است که از شبکه های صدا و سیما یا سکوهایی مثل تلوبیون بوده است. البته برخی کارشناسان رسانه معتقدند چنین نمایشگاهی با این همه برنامه و فعالیت، ظرفیت تولید ۱۰ هزار خبر هم داشت. چون وقتی ۴۰۰ برنامه در طول نمایشگاه برگزار شده باشد، از هر برنامه می توان چند خبر و مصاحبه و گزارش تهیه کرد و اگر از اخبار بریز و بپاشی که در غرفه ها و گزارش های مردمی وجود داشت، بگذریم؛ در واقع امکان تهیه ۲ هزار گزارش و خبر از ۴۰۰ برنام اعلامی وجود داشت. با نگاهی دیگر می توان گفت اگر هر یک از 40 بخش نمایشگاه در طول دو هفته، فقط روزی 10 خبر منتشر می شد، در مجموع باید بیش از پنج هزار خبر ریز و درشت در رسانه ها جا خوش می کرد. پس مسئولان نمایشگاه به فکر تقویت بخش رسانه ای و خبری نمایشگاه باشند تا مردم با تمام زوایای نمایشگاه آشنا شوند و از همه برنامه ها اطلاع داشته باشند.

بخش عفاف و حجاب که از نگاه بعضی ها گل سر سبد نمایشگاه بود، به ویژه برای خانم ها که اکثرا به دنبال بازار و خرید هستند و چه بازاری بهتر از نمایشگاه قرآن که هم فال است و هم تماشا. به قول شاعر که می گوید چه خوش بود که برآید به یک کرشمه دو کار، زیارت حضرت عبدالعظیم و دیدن یار. خانم ها هم فرصت را غنیمت شمرده و به همراه همسر و فرزندان راهی نمایشگاه می شدند و ضمن خرید چادر و صنایع دستی قرآنی، برای فرزندان خود هم لوازم التحریر ایرانی با نمادهایی همچون قاسم سلیمانی و شهدای دفاع مقدس تهیه می کردند و با کالسکه یا بچه بغل به باغ آیات می رفتند و در آن شلوغی جمعیت به تماشای نمایش های جذاب و رنگارنگ عمو صادق یا همان عمو روحانی می نشستند؛ به نام بچه ها و به کام بزرگترها!

شاید شما خبر نداشته باشید. چند روزی مانده بود به آغاز نمایشگاه که انتشار یکی از پوسترهای نمایشگاه قرآن در فضای مجازی، سر و صدایی بلند کرد و برخی انتقادها را متوجه برگزارکنندگان نمایشگاه کرد ولی بعد از رونمایی رسمی همه پوسترهای نمایشگاه و آغاز به کار نمایشگاه، دیگر صدایی از منتقدان بلند نشد مگر درباره تصویری از یک زن در بخش موسسات مردمی که حاشیه ساز شد و اگرچه محتوای برنامه های این موسسه در نمایشگاه پیش بینی نشده بود ولی آن تصویر را جمع آوری کردند.

امسال مسئولان از حضور سفیران و میهمانان خارجی در بخش بین الملل نمایشگاه خبر دادند که البته کمتر کسی گذرش به طبقه دوم شبستان می افتاد تا ببیند در آنجا چه خبر است ولی رسانه ها حضور میهمانان خارجی را غنیمت دانسته و گفت و گوهایی را با آن ها ترتیب دادند و چندین نشست هم برگزار شد که جای برخی خبرنگاران خالی بود. حجت الاسلام محمدمهدی ایمانی پور رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات در یکی از صحبت های خود گریزی به این مساله زد و گلایه مخاطبین را مطرح کرد که بخش بین الملل در محل پرترددی نبود و این را هم گفت که باید محل مناسبی با همکاری دست اندرکاران برای سال آینده تدارک ببینیم و دعوت جدی تری از نخبگان و هنرمندان قرآنی در حوزه بین الملل داشته باشیم.

برخی از ناشرانی که در غرفه های بخش مکتوب حضور داشتند، از خرید خوب مردم راضی بودند؛ آن هم در این وضعیت افزایش روزافزون گرانی مایحتاج مردم از یک طرف و قیمت های اضافه شده در پشت جلد کتاب ها از طرف دیگر. محمدحسین ظریفیان رئیس بخش نشر مکتوب و دیجیتال سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم گفت که در نمایشگاه امسال ۱۰۷ ناشر شرکت کردند و این آمار حکایت از افزایش تعداد ناشران در مقایسه با سال های گذشته داشت.

سخنرانی و بازدید رئیس جمهوری در نخستین روز نمایشگاه که با تجلیل از خادمان قرآنی همراه بود، آغازی بابرکت را نوید می داد که استقبال بازدیدکنندگان باعث شد تا شور و اشتیاق مردم تا آخرین ساعت برگزاری نمایشگاه همچنان باقی بماند و بسیاری از غرفه داران چه در بخش مکتوب و عفاف و حجاب و چه در بخش هایی که در شبستان مستقر بودند، از این استقبال راضی به نظر می رسیدند، مگر برخی مشکلات و نارسایی ها به ویژه در روزهای اول که مسئولان را غافلگیر کرده بود. مثل همین سرمایی که جمعه شب هم به استخوان های بازدیدکنندگان می رسید.

یکی از تفاوت های نمایشگاه امسال، گسترش فضای غرفه ها و بخش ها بود که اسماعیلی قبل از سال جدید و در اختتامیه مسابقات قرآنی اوقاف به آن اشاره کرد و از گسترش ۵۰درصدی نمایشگاه سخن گفت. به عبارت دیگر نمایشگاه ۵۰ هزار متری سال گذشته به ۷۵ هزار متر رسید. البته معاف در نشست خبری سی امین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم از گسترش کیفی هم سخن گفت که از نظر محتوایی با رشد صد در صدی روبرو خواهد بود؛ هرچند برخی معتقدند زمانی می توان این رشد محتوایی را بررسی کرد که گزارشی از بیست و نهمین نمایشگاه قرآن ارائه شده باشد.

البته معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در همان نشست خبری در پاسخ به ایرنا گفت که اخیرا گزارش نمایشگاه پارسال به عنوان چاپ اولیه منتشر شده و قرار است در نمایشگاه قرآن به دست خبرنگاران و کارشناسان هم برسد ولی یادآور شد که تهیه و پیمایش گزارش ۳۷ نهاد دولتی و مردمی که در برگزاری نمایشگاه مشارکت داشته اند، کار ساده ای نیست و در نهایت این را هم گفت که چنین گزارش هایی برای آیندگان مفید است تا به قضاوت عملکرد مسئولان نمایشگاه بنشینند.

راه اندازی مرکز ترجمه قرآن با حضور غلامعلی حداد عادل، نشست وبیناری نهج البلاغه کتاب زندگی با رنگ و بوی فلسطینی، تجلیل از خادمان نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، اختتامیه جایزه ادبی حافظ که در گذشته با عنوان جشنواره شعر قرآنی برگزار می شد، گفت و گوهای چالشی با حضور چهره های سیاسی و فرهنگی و دهه هشتادی ها، مسابقات بزرگ و کوچک در بخش های مختلف، میزهای مشاوره مذهبی و پاسخ به پرسش های جوانان در راهروهای نمایشگاه، حضور موسسات مردمی و ارائه خدماتی برای حفظ و قرائت نوجوانان و کودکان و ده ها برنامه دیگر باعث شده بود تا هر بازدیدکننده ای در یک روز نتواند از تمامی بخش ها دیدن کند و برخی بازدید از بخش های دیگر را به روزهای دیگر موکول می کردند.

شلوغی و استقبال بی حد و حصر روز آخر نمایشگاه تجربه ای شد برای سال های آینده و ای کاش همانگونه که مسئولان انتظامی و جاده ها همیشه به مسافران نوروزی سفارش می کنند که بازگشت خود از سفر را به روزهای پایانی موکول نکنند، مسئولان نمایشگاه قرآن هم این سفارش را به قرآن دوستان به ویژه پدر و مادرهایی می کردند که به کودکان خود قول داده بودند که یک شب آن ها را به نمایشگاه می برند ولی در روزهای پایانی نمایشگاه با راهروهای شلوغ و صف های انتظار روبرو می شدند که کودکان برای دیدن یک نمایش در باغ آیات یا بازی رایانه ای یا حتی شرکت در اتاق فرار مجبور بودند مدت ها در صف بایستند.

حضور برخی از نهادها و بخش های دولتی، دختران و زنان، سوره های سرخ یا ادای احترام به شهدای قرآنی، نمایش مناسک حج، ستاره های زمین با موضوع جلسات خانگی قرآن و پرداختن به مفاهیم قرآنی به شکلی جذاب و در قالب های هنری و بازی از ویژگی های نمایشگاه سی ام بود. تقویت بخش مشاوره های قرآن بنیان، جشن فرشتگان، جایزه برای حجاب اولی ها، اجرای سنت های رمضانی اقوام ایرانی، برپایی نمایشگاه های سیار قرآنی در سطح استان تهران و معرفی ۳۰ کانون برتر فرهنگی هنری از دیگر برنامه های نمایشگاه امسال بود که معاف قول آن را داده بود.

حرف های گفتنی بسیار است که روزه، حال و رمقی برای روزه داران نگذاشته است و در روزهای آینده به سایر نقاط قوت و ضعف نمایشگاه خواهیم پرداخت تا دست اندرکاران در سال های آینده با کوله باری از تجربیات گذشتگان، نمایشگاهی را برپا کنند که در شان مردم قرآن دوست ایران سرافراز باشد.