به گزارش ایرنا، نیمه دوم ماه مبارک رمضان در بین مردم مهاباد و برخی شهرستان‌های جنوب آذربایجان غربی، با برگزاری آیین‌های خاصی همراه است که شیرین‌ترین آنها پخت و توزیع نان‌های محلی به نام «کولیره‌ناسکه» است.
این نان محلی که دایره‌ای شکل و از نان‌های معمول ضخیم تر است، بیشتر در تنورهای محلی پخت می‌شود و برای تهیه آن لازم است مقداری شکر و روغن به خمیر اضافه و پس از چند ساعت که خمیر استراحت کرد، آن را پخت.
معمولا پخت «کولیره‌ناسکه» با همکاری زنان ۲ یا سه خانواده انجام می‌شود که یکی از خانواده‌ها مسوولیت آماده سازی خمیر را بر عهده می‌گیرد و سایرین در زمینه پخت آن همکاری می‌کنند.
پس از فراهم شدن شرایط و گرم کردن تنور، چانه‌های خمیر تهیه می‌شود و پس از پهن کردن آنها به صورت دایره‌ای به قطر حدود ۲۰ سانتی‌متر، روی آن را سیاه‌دانه و گلرنگ «کاخلی» می‌مالند و در تنور می‌اندازند.
البته برخی خانواده‌ها با سلیقه‌های متفاوت آن را تزیین می‌کنند ولی نان به گونه‌ای در تنور قرار می‌گیرد که آن قسمت دارای سیاه‌دانه و گلرنگ به سمت بیرون باشد البته پس از چند دقیقه نان چسبیده به دیواره تنور را بر می‌دارند و اگر بطور کامل هم پخته نشده باشد، روی لبه تنور قرار می‌دهند تا کاملا پخته و برشته شود.
«کولیره‌ناسکه» ها را سپس درون ظرفی بزرگ می‌گذارند و روی آن را با پارچه نخی می‌پوشانند تا سفت نشود و نازکی و زیبایی خود را از دست ندهد.
کمی قبل از غروب هر کدام از خانواده‌ها، تعدادی از «کولیره» ها را روی ظرفی بزرگ قرار داده و آن را میان دیگران توزیع می‌کنند معمولا به هر خانواده چهار تا پنچ «کولیره» می‌رسد تا هر یک از اعضای خانواده حداقل یک «کولیره» داشته باشد.
آیین پخت «کولیره» در ماه مبارک رمضان در چند نوبت صورت می‌گیرد اما در روز ۲۷ رمضان و توزیع آن بین خانواده های نیازمند بیشتر مرسوم است و به برکت ماه رمضان فقیر و غنی می‌تواند «کولیره» را دریافت کندآیین پخت «کولیره» در ماه مبارک رمضان در چند نوبت صورت می‌گیرد اما در روز ۲۷ رمضان و توزیع آن بین خانواده‌های نیازمند بیشتر مرسوم است و به برکت ماه رمضان فقیر و غنی می‌تواند «کولیره» را دریافت کند.
«کولیره» برای روزداران در وعده سحری و برای افرادی که روزه نیستند در نوبت صبحانه و یا به عنوان میان وعده صرف می‌شود.
نماز تروایح
«تراویح»، لغتی عربی است و به نمازهایی اطلاق می‌شود که اهل سنت در شب‌های ماه رمضان پس از نماز عشا به جماعت خوانده می‌شود، در بین اهل سنت رسم است که هر شب یک جزء قرآن را در این نمازها تلاوت کنند تا در پایان ماه رمضان، قرآن ختم شود.
اصل این نماز ۲۰ رکعت است که پس از هر ۲ رکعت سلام داده می‌شود، به دلیل اینکه پس از هر ۲ رکعت امام جماعت وقفه کوتاهی برای خواندن دعا و اذکار می‌کند (ترویحه) این نماز به نماز تراویح مشهور شده است.
در نیمه نخست رمضان (اول تا ۱۴ رمضان) نماز تراویح هشت تا ۱۰ رکعتی اقامه می‌شود و پس از تراویح سه رکعت نماز وتر نیز خوانده می‌شود اما در نمیه دوم رمضان (۱۵ تا ۳۰ رمضان) نماز تراویح ۲۰ رکعت خوانده می‌شود.
از نظر اهل تشیع نیز نماز تراویح، همان نماز وتر و یا نماز تجهد است که در کل نافله خوانده شده و در ماه رمضان و دیگر ماه‌های سال به صورت مستحبی و سنت اقامه می‌شود.
نماز تراویح در بین مسلمانان این منطقه از جایگاه والایی در شب‌های ماه رمضان برخوردار است، در این نماز بسیاری از فرق دیگر اسلامی همچون اهل تشیع به دلیل قرابت فقهی بسیار بین مذهب شافعی و تشیع حضوری چشمگیر دارند و در این ایام مساجد این مناطق به عنوان مأمنی برای تقریب هرچه بیشتر بین مذاهب اسلامی تبدیل می‌شوند.
نماز تراویح و قرائت قرآن در شب‌های قدر تا کمی مانده به اذان صبح ادامه دارد و پس از آنکه موذن مسجد «سه‌لایی پارشیو» را اقامه کرد، مومنان برای خوردن سحری به خانه‌های خود می‌روند و عبادت شب قدر نیز به پایان می‌رسد.
سه‌لایی پارشیو
سحرگاهان ماه مبارک رمضان مهاباد متفاوت از سایر ماه‌های سال است و در شب‌های پر برکت این ماه برای بیدار کردن و آگاهی روزه داران از هنگام سحر و آماده شدن برای خوردن سحری، نوعی مناجات خاص این ماه به نام «سه‌لایی پارشیو» در مساجد، تکایا و خانقاه‌ها خوانده می‌شود.
این مناجات که دارای اشعاری به زبان‌های عربی و کُردی است توسط یکی از اهالی خوش قریحه محل یا خادم مسجد (مجیور) خوانده می‌شود و در برخی مواقع با استفاده از دستگاه ضبط صوت نیز برای همسایگان مسجد و سایرین پخش می‌شود.
در مناطق اهل سنت این مناجات از اشعار عرفانی یکی از شاعران کُرد به نام «احمد کور» که لطافت و زیبایی کلامی خاصی دارد، استفاده شده و در برخی موارد از قصیده «بردیه» و یا اشعار به زبان عربی بهره گرفته می‌شود که این اشعار عرفانی در مدح رسول الله(ص)، دعا و مناجات بوده و گوش فرا دادن به آنها ضمن داشتن بهره های معنوی موجب جلا دادن روح و روان انسان می‌شود.
در قدیم این مناجات‌نامه‌ها ۲ ساعت قبل از اذان صبح و به مدت بیش از ۲۰ دقیقه قرائت می‌شد اما هم اکنون یک ساعت مانده به اذان و به مدت پنج تا ۱۰ دقیقه خوانده می‌شود.
در برخی مناطق روستایی مهاباد هنوز هم برای بیدار کردن مردم در هنگام سحر از نواختن دهل استفاده می‌شود و چند نفر با هم در هنگام سحر روی بام یکی از خانه‌ها یا مسجد محل رفته و ضمن خواندن مناجات نامه، دُهل می‌نوازند.
پرداخت زکات فطریه
پرداخت زکات فطریه از واجبات دین مبین اسلام است که از لحظه غروب آخرین روز ماه مبارک رمضان بر هر مسلمان واجب می‌شود و سرپرست خانواده باید برای خود و تمامی کسانی که نان‌خور او هستند، این زکات را پرداخت کند.
فلسفه پرداخت زکات فطریه کمک به خانواده‌های نیازمند و بی‌بضاعت جامعه است از این رو این کمک‌ها باید قبل از عید سعید فطر پرداخت شود تا به دست خانواده‌های نیازمند برسد.
پرداخت زکات فطریه واجب بوده و تنها مختص روزه‌داران نیست و افرادی که در ماه رمضان امسال به هر دلیل روزه نگرفته‌اند نیز مکلف به پرداخت آن هستند.
مجمع شورای روحانیون مهاباد برای رمضان امسال میزان زکات فطریه روزه‌داران را برای هر نفر ۴۰ هزار تومان و میزان کفاره «فدیه» برای هر روز را نیز ۳۰ هزار تومان تعیین کرده‌اندمجمع شورای روحانیون مهاباد برای رمضان امسال میزان زکات فطریه روزه‌داران را برای هر نفر ۴۰ هزار تومان و میزان کفاره «فدیه» برای هر روز را نیز ۳۰ هزار تومان تعیین کرده‌اند.
با توجه به وضعیت معیشت مردم و اینکه زکات فطریه و کفاره فدیه به خانواده‌های نیازمند پرداخت می‌شود مومنان توانمند و خانواده‌هایی که استطاعت مالی بیشتری دارند، می‌توانند بیشتر از این مبلغ را به نیازمندان پرداخت کنند.
برپایی عید سعید فطر یا رمضان
پس از اینکه ماه شوال رویت شد، عید سعید فطر یا جشن رمضان از مساجد اعلام می‌شود و تعدادی از مومنان با حضور در مسجد بانگ «الله اکبر» سر می‌دهند و حاضران هم با تکرار آن، بر اعلام رسمی عید تاکید می‌کنند.
پس از اعلام عید، تدارک تهیه غذا عید که در این منطقه در وعده صبحانه صرف می‌شود و معمولا در این وعده خورشت لوبیا با گوشت و برنج تهیه می‌پزند و اعضای خانواده پس از جمع شدن دور هم حدود ساعت ۹ صبح این وعده را میل می‌کنند.
پدر و مادر و گاهی سایر اعضای خانواده صبح پس از اقامه نماز عید رمضان، به آرامستان می‌روند و پس از زیارت اهل قبور به دیگر اعضای خانواده برای خوردن غذای عید ملحق می‌شوند.
معمولا در این روز اعضای خانواده لباس‌های نو می‌پوشند و دید و بازدیدهای عید تا هنگام غروب و گاهی تا روز بعد از عید نیز ادامه دارد.
یکی از آدابی که مردم این خطه به آن وسیله به استقبال ماه رمضان می‌روند گرفتن روزه در ایام ماه شعبان است بطوریکه برخی از مردم با گرفتن روزه در تعدادی از ایام ماه شعبان به استقبال از ماه رمضان می‌روند و شماری از مردم نیز بعد از ماه رمضان نیز ۶ روز از ماه شوال را به غیر از روز عید فطر روزه هستند که به آن اصطلاحا «ششه کان» می‌گویند.
ماه رمضان با آیین‌ها و مناسبت‌هایش مومنان و روزه داران را ترغیب می‌کند ضمن شرکت در این آیین‌ها و عبادت خداوند، نیازمندان و افراد بی بضاعت جامعه را فراموش نکنند لذا در این ماه در محلات و مناطق مختلف شهر مهاباد کمک‌های مادی و غیر نقدی و اقلام غذایی برای نیازمندان جمع آوری می‌شود.
در این ایام برخی نهاد و ارگان‌ها از جمله بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) سفره‌های افطاری را برای اعضای تحت پوشش خود برگزار کردند و اداره کل زندان‌های آذربایجان غربی نیز در بسیاری از شهرها برای کمک به آزادی زندانیان جرایم غیرعمد جشن گلریزان برپا کرد.
مهاباد در جنوب آذربایجان غربی واقع شده است.
نظر شما