زمانی برای زمین

به گزارش ایرنا، سرنوشت زمین به رفتارها و تصمیم‌های ما وابسته است، از قدم‌های کوچک تا سیاست گذاری‌های کلان تا جایی که با قاطعیت می‌توان گفت تعلل جایز نیست، نباید وقت تلف کرد و پیش تر از اینکه در انبوهی از مشکلات مرتبط با بحران محیط زیست زندگی از جریان بایستد نفس‌های آن را باید بازگرداند.

اندیشه محیط زیستی و اندیشیدن به محیط زیست باید از دره شعار به قله عمل برکشیده شود، باید به این حقیقت ایمان بیاوریم که همه در قایقی نشسته‌ایم به نام زمین که اینک و در پی جفاهای بسیار در میانه طوفان‌های سهمگین گرفتار آمده و اگر دیر بجنبیم هرگز به ساحل نخواهیم رسید.

سال هاست که ۲۲ آوریل (دوم اردیبهشت) به عنوان روز زمین گرامی داشته می‌شود و در برخی کشورها از جمله ایران هفته زمین پاک تعیین شده است د و فعالیت‌های مختلفی برای تاکید بر اهمیت این روز صورت می‌گیرد، هر سال یک شعار محوری برای این روز انتخاب شده و شعار روز زمین امسال "در سیاره ما سرمایه گذاری کنید" است.

مهم‌ترین تاثیر برگزاری رویدادهای روز زمین، آگاهی بخشی به مردم جهان در مورد خطراتی است که کره زمین را تهدید می‌کند، آگاهی نداشتن مردم از شرایط فعلی زمین، مهم‌ترین عامل افزایش چالش‌های زمین است، روز زمین از این جهت اهمیت دارد که به مردم ارزش‌های بشری و تهدیدهایی که سیاره زمین با آن روبرو است را یادآوری می‌کند و زمانی برای فکر کردن به راه‌های حفاظت از محیط زیست است.

فعالان محیط زیست و آنها که بهره‌مند از دانش فاخر نگهداری از زمین و منابع طبیعی هستند بر این باورند که لازمه عبور از چالش‌های زمین همراهی مردم است تا بتوان به مشارکت و هم افزایی خوبی در این عرصه دست یافت که نتیجه آن حفظ زمین باشد.

دوست داران زمین بر این باورند که هر کدام از ما به عنوان ساکنان سیاره‌ای به نام زمین که نه مالک زمین و بلکه متعلق به آن هستیم می‌توانیم نقش خود را در حفاظت از زمین از هر راهی که میسر می‌دانیم، ایفا کنیم.

هدف، تسریع تغییرات به سمت ابتکارات سبز  و به تع آن،تلاش برای سلامت نسل‌های آینده است، به رسمیت شناختن تغییرات آب و هوایی، اختلال در تنوع زیستی، جنگل زدایی، تجارت غیرقانونی حیات وحش و سرعت نابودی کره زمین مسائلی است که در خط مقدم اکوسیستم آسیب دیده‌ای هستند که در این جنبش جهانی برای بازگرداندن تعادل به سیاره خود با آن مواجه هستیم.

راه‌های زیادی برای تاکید بر ضرورت توجه به حفاظت از زمین وجود دارد، می‌توان با پیوستن به یک خدمه محلی که زباله‌ها را در منطقه‌ای جمع‌آوری می‌کند، شروع کرد، می‌توان با همراهی کودکان کاردستی‌های ویژه‌ای با مضمون محیط‌زیست درست کرد. گاهی می‌توان با اشتراک گذاری مفاهیم و نقل قول‌هایی در حفاظت از زمین به دوستان خود احترام به سیاره زمین را به جا آورد، این اقدامات ساده و تاثیر گذار را نه فقط در روز و مناسبتی با عنوان روز زمین بلکه در هر فرصتی و هر شرایطی با دوستان و خانواده خود به اشتراک گذاشت.

عشق به طبیعت مانند موسیقی و هنر زبان مشترکی است که می‌تواند از مرزهای سیاسی یا اجتماعی فراتر رود، اندیشه سبز این است که همه افراد به این باور برسند ما مالک سیاره زمین نیستیم و ما به آن تعلق داریم، روز زمین جشن زمین و محیط زیست ماست، این یک رویداد تاریخی است که هر سال رخ می دهد، در روز زمین، ما به یاد می‌آوریم که چقدر به زمین متصل هستیم و همچنین چه مسوولیت‌هایی برای حفاظت از آن داریم.

سیاره ما (زمین) اکنون به سرمایه گذاری نیاز دارد، هر فردی باید در حفاظت از محیط زیست مشارکت کند، دانش‌آموزان می‌توانند در مورد موضوعاتی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، باغبانی، حذف ظروف یکبار مصرف، بازیافت، زنبورهای عسل، حفاظت، دسترسی به تغذیه سالم، حمل‌ونقل عمومی، کشاورزی کارخانه‌ای، جامعه، خانواده و بسیاری موارد دیگر بنویسند.

والدین می توانند فعالیت‌های روز زمین را در مدرسه یا خانه برنامه‌ریزی کنند، این باعث ایجاد آگاهی در بین همه بچه‌ها برای نجات زمین می‌شود، هرچه بیشتر در مورد مسائل زیست محیطی بدانید، بیشتر می‌توانید دیگران را در مورد آنها آموزش دهید، می‌توان به فرزند دانش‌آموز خود ایده داد که می‌تواند به عنوان بخشی از جشن روز کلاس خود در مدرسه سخنرانی روز زمین داشته باشد.

می‌توان یک باغ ایجاد کرد، در حیاط خود درخت کاشت، حفاظت از زمین در مجموع کار پیچیده‌ای نیست با هر اقدام ساده و قابل انجام می‌توان آن را به جا آورد.

تولید نکردن زباله ممکن نیست اما کاهش آن اقدامی میسر و شدنی است که کارشناسان و فعالان محیط زیست از آن با عناوینی همچون اقدامات فرهنگی که محور آن آموزش شهروندانی سبز اندیش است، یاد می‌کنند.

همچنین فعالان محیط زیست بر این باور هستند که آگاهی نداشتن مردم از شرایط فعلی زمین، مهم‌ترین عامل افزایش آلودگی‌های زیست محیطی است، ناآگاهی‌هایی که در رفتار روزمره تکرار می‌شود و از این بین تولید انبوه زباله می‌تواند قابل توجه باشد، که به عادی‌ترین حالت خود رسیده است.

تولید ۹ میلیارد تن پلاستیک در کره زمین

بنا بر گفته یک فعال در حوزه منابع طبیعی از دهه ۵۰ میلادی که استفاده از پلاستیک رواج یافت تا کنون حدود ۹ میلیارد تن پلاستیک در کره زمین تولید شده که ۹۰ درصد آن قابلیت بازیافت ندارد و زمینه ساز آلودگی زمین، آب، خاک و هوا را فراهم می‌کند.

امیر ثقلینی با بیان اینکه هم افزایی خوبی بین کشورهای مختلف در حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی وجود ندارد، افزود: کشوری همچون ایالات متحده آمریکا بیش از ۳۰ درصد آلودگی جهان را تولید می‌کند و این در حالی است که ۲۵ درصد یعنی یک چهارم منابع طبیعی جهان را مصرف می‌کند.

وی با اشاره به کمبود منابع آب شیرین به عنوان یکی از چالش های کره زمین بیان کرد: فقر معیشتی در مواردی منجر به دست اندازی بر طبیعت شده است، تغییر اقلیم و حتی تغییر مصنوعی آب و هوا از بین رفتن تنوع زیستی و انقراض انواع گونه‌های گیاهی و جانوری از جمله چالش‌های مهمی است که در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی شاهد آن هستیم.

ارتقای دانش محیط زیست در کنار مدیریت جامع

وی گفت: در کنار اقدامات فرهنگی و ارتقای دانش محیط زیستی مردم به منظور کاهش تولید زباله، باید اقداماتی برای مدیریت زباله‌های تولید شده انجام دهند، مدیریت پسماند از طریق تفکیک آن از مبدا از جمله اقدامات لازم در این خصوص است، علاوه بر این باید تلاش شود زباله تولید نکنیم و اگر تولید شد باید به راهکارهایی دست یافت تا آن را از چرخه طبیعت دور ساخت.

ثقلینی با بیان اینکه کشور ما از نظر خاک در وضعیت بحرانی قرار دارد، ادامه داد: زمینه سازی این وضعیت با تخریب طبیعت ایجاد شده که خود زمینه فرسایش آبی، خاکی و بادی را فراهم می کند.

وی تاکید کرد: امروز در کشور شاهد هستیم که در برخی نقاط کانون‌های بحران فرسایش بادی ایجاد شده و این نتیجه مجموعه اقدامات انسان است که علیه منابع طبیعی، آب و خاک انجام می‌دهد.

معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان یادآور شد: بهره برداری و بهره کشی بیش از حد از محیط زیست و منابع طبیعی موجبات زمینه سازی برای یک چالش خیلی گسترده برای فرسایش خاک ایجاد می‌کند.

وی با اشاره به گرمایش زمین به عنوان یکی از چالش‌های محیط زیستی و منابع طبیعی گفت: در کشور ما گرمایش زمین با تخریب زیستگاه‌ها و رویشگاه‌های مرتعی و از بین رفتن جنگل فراهم شده است.

ثقلینی ادامه داد: فشار جمعیتی و استفاده بیش از حد از آب در کنار چرای بی رویه همگی زمینه سازی افزایش وسعت بیابان‌ها را سرعت می‌دهد، خاک زراعی در کشور ما که بستری برای حیات زمین است ۲۰ برابر سریع تر از آنچه تشکیل می‌شود از بین می‌رود که باید به دنبال مجموعه راهکارهایی بود تا بتوان منابع طبیعی را بر یک پایه‌ای بومی مدیریت کرد.

وی افزود: به سیاست‌ها و قوانین محکم‌تری در حوزه زمین و آب احتیاج است که از ضمانت اجرایی بالایی برخوردار باشند تا با مدیریتی جامع بتوان آلودگی و برهم خوردن اکوسیستم را کاهش داد و از تهدیدهایی اعم از طوفان، رانش زمین و سیل عبور کرد، به عبارتی باید با مدیریت بحران در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست از خسارت تنوع زیستی پیشگیری شود.

ثقلینی افزود: ما باید به سمت مردم برویم با کار دولتی نمی‌توان این موضوع را حل کرد بلکه مردم و سازمان‌های مردم نهاد باید روی کار آیند تا به یک حوزه بیابان زدایی مردمی روی بیاوریم، با مشارکت مردم و همه دستگاه‌های مرتبط و فعالیت‌های دانشگاهی می‌توان به سمت کشوری سرسبز پیش رفت و زمین را برای نسل‌های آینده نگهداری کرد.

روزانه ۲۴۰ تن زباله در بروجرد تولید می‌شود

مسئله آلودگی زمین از عمده‌ترین مسایل محیط زیست و دغدغه عمده‌ای برای دست اندرکاران این حوزه در سراسر جهان است، مسئله میزان تولید زباله در سراسر جهان و یافتن محل دفن صحیح و بهداشتی آن از مسائل مهم به خصوص در کشورهای کوچک و در حال توسعه است.

بنا بر گفته سرپرست مدیریت سازمان پسماند شهرداری بروجرد گفت: روزانه حدود ۲۴۰ تن زباله در شهرستان بروجرد تولید می‌شود روزانه حدود ۲۴۰ تن زباله در شهرستان بروجرد تولید می‌شود که با فرهنگ سازی و آموزش می‌توان این میزان تولید زباله را کاهش داد، میزان تولید زباله در شهر بروجرد حدود ۲۰۰ تن در روز است، مقدمات لازم برای طرح تفکیک زباله در این شهر انجام شده و اقداماتی صورت گرفته تا در چند ماه آینده طرح تفکیک زباله اجرا شود.

شهاب شعبان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در مناسبت‌های مختلف میزان تولید زباله که بیشتر به صورت انواع مختلف ظروف یکبار مصرف است تا پنج برابر هم می‌رسد، میزان استفاده از ظروف یکبار مصرف به خصوص در دوران شیوع کرونا در مقایسه با قبل رو به افزایش گذاشته است.

سرپرست سازمان پسماند شهرداری بروجرد با تاکید بر ضرورت آموزش و فرهنگ سازی در بخش تولید زباله از نگاه زیست محیطی و مدیریت پسماند اضافه کرد: میزان تولید زباله در حومه شهر بسیار بالا است به طوری که سرانه هر خانه باید ۸۰۰ گرم باشد که در حومه شهر بروجرد به سه کیلوگرم هم می‌رسد.

شعبان با اشاره به اینکه هنوز طرح تفکیک زباله اجرا نشده است، ادامه داد: مردم همکاری لازم را داشته باشند که زباله‌ها را در ساعت مقرر بیرون بگذارند تا توسط شهرداری جمع‌آوری شوند.

سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری بروجرد گفت: برای دستیابی به شهری با محیط زیست سالم باید به منظور جلب مشارکت و همکاری مردم آموزش های عمومی فراگیری ارائه شود تا بتوان تولید زباله کمتری داشت.

برتری اندیشه‌های محیط زیستی

پژوهشگر اجتماعی و جامعه شناس در این خصوص می گوید: اکنون که در گستره وسیعی بحران کمبود و پایان منابع آب از هر زمان دیگری، عمیق‌تر وخیم‌تر شده است و کاهش ذخایر آب‌های زیرزمینی، خشک‌سالی و کم‌آبی را از پدیده‌ای بوم‌شناختی به مسئله‌ای امنیتی تبدیل کرده است، نوبت آن رسیده که اندیشیدن به زمین و پاسداری از طبیعت و نگاهبانی از آب و خاک، از شعارهای بی‌‎ اثر و سیاست‌های بی‌ثمر خارج و به بزرگ‌ترین گفتمان تبدیل شود.

سلمان احمدوند گفت: در موضوع حراست از طبیعت و زیست بوم، افزون برنقش نظام تدبیر که بی بدیل و سرنوشت ساز است، آموزش که در نهاد تعلیم و تربیت تجسم یافته و نهادینه شده، از بیشترین دامنه نفوذ و درجه اثربخشی برخوردار است.

وی افزود: همانطور که در جوامع توسعه یافته و پیشرفته برای تعمیق آگاهی اجتماعی و درونی کردن مهارت‌های حیاتی، آموزش را از سنین پایه آغاز می‌کنند تا هم برای آینده سرمایه‌ای اندوخته و هم از رهگذر انباشت تجارب مدنی، چراغی پیش روی آیندگان افروخته باشند. ارتقای دانش محیط نیز از همان کودکی تاثیر گذاری طولانی مدتی خواهد داشت.

این فعال اجتماعی گفت: با سخن گفتن و گفت و گوی مداوم درباره محیط مقوله زیست محیطی و مباحث خرد و کلان وابسته با آن را به مسئله‌ای اجتماعی و هم هنگام گفتمانی عمومی تبدیل کنیم، این تنها راه پرداختن به محیط زیست و چالش‌ها و بحران‌های آن است؛ زیرا که سیاست‌ها و فعالیت‌های دولتی هرگز وافی به مقصود نیست و بر پایه الگویی کامیاب در مقیاس جهانی، در غیاب نهادهای مدنی و مردم نهاد که بیرون از دایره اقتدار نهادهای رسمی و گسسته از قید و بندها و موانع بوروکراتیک که دامنگیر هر اقدام دولت محوری است، برداشتن قدم‌های موثر و مستمر در زمینه محیط زیست به طور خاص و دیگر حوزه های مرتبط به طور عام ناممکن است.

احمدوند گفت: محیط زیست باید به کتاب‌های درسی راه یابد، در مهدکودک‌ها، دبستان‌ها و دبیرستان‌ها بخش بزرگ و مهمی از درون‌مایه کتاب‌ها و حجم برنامه‌های آموزشی را به خود اختصاص دهد و در دانشگاه‌ها از رهگذر به انجام رساندن پژوهش‌های مدون و روشمند، نقش و نقشه راه نهادهای نظام اجتماعی در خصوص محیط زیست ترسیم شود، پاسداشت محیط زیست، پای ثابت برنامه‌های رسانه ملی باشد؛ خواه در قالب تولید و نمایش مستندهای تحلیلی و فیلم های داستانی و سینمایی یا گپ و گفت های روشنگر و برانگیزاننده با فعالان و کنشگران محیط زیست این مهم باید مورد توجه قرار گیرد.

زمین اکنون دیگر تاب شعار و کلمه را ندارد و باید متعهدانه به حفاظت از آن همتی همگانی را در پیش گرفت، زمین چنان که از نامش پیداست محیط زیستن ما آدمیان است در یگانه سیاره قابل زیست که به سبب برخورداری از همه ویژگی های حیات بخش در سراسر کیهان استثنایی است.