جنگ ارزی؛ احتمال تغییر در آینده نظم اقتصادی جهان

به گزارش روز سه شنبه ایرنا، تارنمای اوراسیا ریویو با یادآوری این که دلار آمریکا سال ها ارز رسمی در تجارت بین المللی بوده است، نوشت: اما به تازگی گسترش ارز جدیدی برای جایگزینی با دلار و به چالش کشیدن سلطه آن مطرح شده است.

این وضعیت در سال ۲۰۲۲ در شرایطی که جهان موج بی سابقه ای از تحریم ها علیه روسیه را شاهد بود به وخامت گرایید. این در حالیست که حمله به ارز روسیه همچنین خطراتی را متوجه اقتصاد برخی کشورها کرد. اکنون این کشورها برای این که به چنین سرنوشتی دچار نشوند به دنبال سلطه زدایی دلار هستند. این راهبرد اکنون آنچنان گسترش یافته که می توان از آن به عنوان جنگ ارزی یاد کرد.

روند دلار زدایی در تاریخ ۳۰ مارس (۱۰ فروردین) هنگامی که الکساندر باباکوف معاون رئیس دومای دولتی روسیه گفت که تغییر در ارز ملی کشورها اولین گام است، شتاب گرفت.

این مقام روسیه گفت کشورش اکنون در حال حرکت به سمت توسعه یک ارز جدید است که قرار است از آن برای تجارت فرامرزی استفاده شود.

وی افزود: گام بعدی، ارائه گردش ارز دیجیتال یا هر شکل دیگری از یک ارز اساسی جدید در آینده نزدیک است. من فکر می کنم در اجلاس سران بریکس، کشورهای عضو آمادگی خود را برای تحقق این پروژه اعلام کنند. چنین اقداماتی در راه است.

گروه بریکس متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، آشکارا در حال بحث در مورد ایجاد یک ارز جدید برای ارتقای تجارت است. این کشورها بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان و تقریباً یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می دهند.

در ماه های اخیر، بریکس خود را در جایگاه جایگزینی برای گروه ۷ قرارداده و در نتیجه ارز بریکس، بی تردید این گروه را از یک ائتلاف اقتصادی به یک ائتلاف ژئوپلتیکی در قرن ۲۱ تبدیل خواهد کرد. گذشته از این تعدادی از کشورها در غرب آسیا و شمال آفریقا به ویژه عربستان و الجزایر علاقه مند به پیوستن به این ائتلاف هستند. طولانی شدن بحران اقتصادی منجر به سقوط ارزهای خارجی شده است.

این رسانه چنین استدلال کرد که دلارزدایی یک شبه انجام نمی شود و قدرت دلار ممکن است مانع پیشرفت ارزهای جدید شود. در نتیجه، سرنوشت ارزهای جهان در روزهای آینده با «جنگ ارزی» رقم خواهد خورد.

چرا به ارز جدیدی نیاز هست؟

اوراسیا ریویو در بخشی از گزارش خود آورده است: مفهوم معرفی یک ارز جدید بریکس از خلاء نشأت نمی گیرد، بلکه ترکیبی از دو جنبه اقتصادی و راهبردی است که اساساً بر اساس سناریوی ژئوپلیتیک اخیر جهان ترسیم شده است و اثرات مستقیم یا پیامدهای پس از همه گیری کرونا، تاثیر جنگ روسیه و دو قطبی شدن بی سابقه جهان را شامل می‌شود.

به لحاظ اقتصادی، ایجاد ارز جدید بریکس یک تحول تازه نیست. زیرا این ائتلاف از بدو تأسیس، در ترویج تجارت بین کشورهای عضو با استفاده از ارزهای محلی رویکردی سختگیرانه داشته است. در نتیجه، اگر کشورهای بریکس طرح خود را دنبال و ارز جدیدی ایجاد کنند، ممکن است به ثبات اقتصادی خود کمک کنند. مفهوم این امر، بهبود اعتماد مشتری برای سرمایه گذاری در بریکس است که متعاقبا به توسعه اقتصادی منجر می شود.

این رسانه در ادامه مطلب خود با اشاره به این که ضعف ارزی در مقابل دلار و یورو شکستی برای کشورهای بریکس در سالهای اخیر بوده، آورده است: اما ارزش دلار آمریکا در برابر روبل روسیه و رئال برزیل کاهش یافته است، این در حالی است که ارزش یورو در برابر همه ارزهای بریکس کاهش یافته است. در نتیجه، کشورهای عضو، استفاده از ارزهای محلی را در تجارت دوجانبه برای ایجاد یک محیط اقتصادی امن افزایش داده‌اند. علاوه بر این، با اتخاذ یک ارز واحد، کشورها ممکن است حساسیت خود را نسبت به نوسانات ارز و تغییرات نرخ بهره محدود کنند، بنابراین ثبات اقتصادی را بهبود بخشیده و احتمال وقوع بحران‌های مالی را کاهش می‌دهند.

دلار آمریکا از سال ۱۹۴۴ به عنوان ارز ذخیره رسمی جهان تعیین شد و از آن زمان جایگاه مهمی در اقتصاد جهانی داشته است. این امر به ایالات متحده قدرت قابل توجهی در مقابل سایر اقتصادها داد و در حقیقت آمریکا به طور سنتی از تحریم ها برای دستیابی به اهداف سیاست خارجی خود استفاده کرده است.

اما همه کشورها با مقررات آمریکا موافق نیستند و کشورهایی مانند روسیه و چین مایلند به هژمونی دلار پایان دهند. در نتیجه، فرآیند ایجاد ارز جدید بریکس به کاهش سلطه دلار در بازارهای جهانی اشاره دارد. علاوه بر این، این رویکرد به کاهش اتکای سایر کشورها به پول و اقتصاد آمریکا می انجامد و شاید تأثیر تحولات اقتصادی و سیاسی در آمریکا بر اقتصاد آنها را کاهش دهد.

اورسیا ریویو درباره این که آیا می توان سلطه دلار را کاهش داد نوشت، آمریکا حدود ۶۰ درصد از ذخایر ارز خارجی جهان را در اختیار دارد و استفاده از دلار ابزار مشترک تبادلات تجاری را در بیش از ۷۰ درصد از صادرات خارج از اروپا تشکیل می دهد. موفقیت روند «دلارزدایی» عمدتا به شیوه ها و تکنیک هایی که کشورهای بریکس بکار خواهند بست بستگی خواهد داشت؛ به عبارتی حذف سلطه دلار بستگی به این دارد که جایگزین دلار تا چه اندازه می تواند دلار را شکست بدهد.

این رسانه نتیجه گرفت: راهبرد بریکس برای ایجاد ارز جدیدی تغییر مشهود در پویایی اقتصادی جهان را نشان می دهد اما این راهبرد مفهومی بیش از تبعات و معیارهای اقتصادی دارد و اکنون وارد حوزه جدیدی از سیاست های مبتنی بر قدرت، قطبی شدن و شکل گیری اقتصاد جهانی شده است. در نتیجه، موفقیت یا شکست چنین اقداماتی بی تردید چشم انداز اقتصادی جهان را در آینده تغییر خواهد داد.