به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، مؤسسه فرهنگی هنری میراث یاس یاسین فراخوان دومین دوره جشنواره خوشنویسی «یاس یاسین» را با محوریت تکریم و تجلیل شخصیت حضرت فاطمه زهرا(س) منتشر کرده است که براساس فراخوان، جشنواره در دو بخش «ملی» (نستعلیق، نسخ ایرانی، ثلث/ محقق و ریحان و شکسته نستعلیق) و «بین‌المللی» (ثلث، نسخ و ثلث جلی) برگزار می‌شود و جایزه بخش ملی ۱۸۰ میلیون تومان و جایزه بخش بین‌الملل ۱۴ هزار دلار تعیین شده است.
در پی این فراخوان جمعی از هنرمندان و اساتید خوشنویس بیانیه‌ای در اعتراض به «جایزه بین‌المللی خوشنویسی یاس یاسین» صادر و اعلام کردند؛ «جایزه یاس یاسین، که عنوان «بین‌المللی» به یدک می‌کشد، در اقدامی تأمل‌برانگیز، در فراخوان دوره دوم خود بخشی زیر عنوان «ملی» گنجانده، خطوط ایرانی (نستعلیق و شکسته و نسخ ایرانی) را صرفاً ذیل آن بخش قرار داده و به نحوی برخورنده و غیرحرفه‌ای، برای این خطوط جایگاهی در بخش بین‌المللی قائل نشده است.
از طرفی، در مقایسه با سایر جشنواره‌های معتبر بین‌المللی در ترکیه و عراق و امارات و غیره که جوایزی کمابیش یکسان برای همه خطوط، ایرانی و غیرایرانی، تعیین می‌کنند، در این جشنواره، جوایز بخش بین‌المللی چهار برابر بخش ملی (در زمان انتشار این بیانیه) در نظر گرفته شده که توهینی فاحش به شأن هنر خوشنویسی ایران و در تضاد آشکار با منافع معنوی و مادی هنرمندان خوشنویس است.»
جمعی از اعضای انجمن خوشنویسان ایران؛ غلامحسین امیرخانی رئیس، علی اشرف صندوق آبادی نایب رئیس، امیراحمد فلسفی عضو شورای ارزشیابی، عارف براتی مدیر اجرایی و مهدی منصف‌پور مشاور حقوقی و محسن میرحسینی خوشنویس و مدیر روابط عمومی انجمن خوشنویسان نهم اردیبهشت در منزل استاد امیرخانی گرد هم آمدند و در نشستی با اصحاب رسانه، دغدغه‌های خود را درباره فراخوان دومین جشنواره «یاس یاسین» مطرح کردند.
ایران خاستگاه هنر خوشنویسی است
علی اشرف صندوق آبادی در ابتدای این نشست اظهارداشت: برگزاری جشنواره بین‌المللی «یاس یاسین» با محور و موضوع سیره حضرت فاطمه(س) و ترویج فرهنگ فاطمی اقدامی قابل تقدیر است و از موسسه فرهنگی هنری میراث یاس یاسین که برای این مهم هنر خوشنویسی را انتخاب کرده است، تشکر می‌کنیم که دقیقا تشخیص داده خاستگاه خوشنویسی در ایران است و این هنر برای حفظ میراث، تاریخ و اشاعه فرهنگ نقش تعیین‌کننده دارد.
وی افزود: آثار و دیوان شاعرانی بسیاری همچون فردوسی، حافظ، سعدی و مولوی توسط خوشنویسان در طول تاریخ ثبت و حفظ شده است، استاد غلامحسین امیرخانی نیز خطبه فدکیه را کتابت کرده که یکی از شاهکارهای خوشنویسی ایران است و به صورت نفیس در قالب کتابی تصویر و تقدیم علاقه‌مندان شده است که اکنون آن نسخه نایاب است.
نایب رئیس انجمن خوشنویسان ایران گفت: با توجه به جایگاه هنر خوشنویسی در ایران، کشورهای متعددی همچون ترکیه در دهه‌های اخیر علاقه‌مند بودند که این هنر را به نام خودشان ثبت جهانی کنند، ما باید به داشته‌های خود اعتبار و ارزش بیشتری بدهیم، نه اینکه داشته‌های خود را به گونه‌ای معرفی کنیم که حق تاریخی و فرهنگی خوشنویسی را ضایع کنیم.
صندوق آبادی بیان کرد: این سوال از مسئولان موسسه مطرح است که چگونه به این تصمیم رسیده‌اند که برای خط ثلث ترکی و عربی، جایزه ۱۴ هزار دلاری و برای ثلث ایرانی، شکسته ایرانی و نستعلیق، یک رقم ۳هزار دلاری تعیین شده، این تفاوت بر چه اساسی است؟ اعتقاد ما این است، موسسه برای تدوین فراخوان مشاوران خوبی نداشته است تا سیر درستی را برای آن ترسیم کنند. با این اقدام خوشنویسی و تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران کوچک شمرده می‌شود.
وی اظهارداشت: زمانی که ما داشته‌های خود را به درستی معرفی نکنیم و برای آنها ارزش قایل نشویم، مشکلات جبران‌ناپذیری ایجاد خواهد شد، ما به دنبال این هستیم که با مسئولان برگزاری جشنواره «یاس یاسین» مذاکراتی داشته باشیم تا جشنواره به بهترین شکل برگزار شود نه اینکه با یک هدف، ۱۰ هدف دیگر را تخریب کنیم.
اعتراض فراگیر اعضای انجمن خوشنویسان نسبت به جشنواره «یاس یاسین»
رئیس انجمن خوشنویسان ایران در ادامه این نشست با اشاره به برگزاری جشنواره «یاس یاسین» با نام حضرت فاطمه زهرا(س) گفت: اولین نکته‌ای که به عنوان ایرانی، مسلمان و شیعه به نظر می‌رسد این است که مکتب اهل بیت(ع)، مکتب حق‌طلبی و در عین حال عدالت‌خواهی بوده است، اگر برنامه‌ای با هر نام و عنوان در کشورهای اسلامی با این نوع تفکر که الگوی ما از نظر اخلاقی است، مغایرت پیدا کند و تا حدی هم بتوانیم بگوییم ضد آن عدالت‌خواهی هم باشد، این مورد به گونه‌ای باعث نگرانی جدی انجمن خوشنویسان است.
امیرخانی افزود: از حدود چهار ماه گذشته، پیش از اعلام فراخوان دومین جشنواره «یاس یاسین» مطلع شدیم که این جشنواره در دو بخش جداگانه ملی و بین‌المللی برگزار می‌شود و براساس تجربه‌هایی که به عنوان داور در جشنواره‌های خوشنویسی در کشورهای مختلف داشتیم، با موسسه یاس یاسین مذاکراتی صورت گرفت تا تجربه‌هایمان را برای بهتر شدن جشنواره در اختیار آنها قرار دهیم که متاسفانه پیامی در این رابطه دریافت نکردیم.
وی با اشاره به تاریخ و پیشینه هنر خوشنویسی اظهارداشت: خاستگاه این هنر در ایران است که براساس سوابق تاریخی و دیرینه‌شناسی برای نخستین بار در اطراف کرمان و جیرفت به وجود آمده و در دوره‌های مختلف توسط استادان و هنرمندان ایرانی، توسعه و تنوع پیدا کرده است و جشنواره «یاس یاسین» با حسن نیت و همت برگزارکنندگان قابلیتی را برای بزرگداشت خوشنویسی به عنوان هنر ملی و تاریخی و اسلامی دارد.
رئیس انجمن خوشنویسان ایران با اشاره به اعتراض فراگیر هنرمندان و اعضای انجمن نسبت به نوع تدوین فراخوان جشنواره «یاس یاسین» گفت: ما به عنوان انجمن خوشنویسان ایران و مدیران این انجمن ۷۴ سال در موضوع خوشنویسی فعالیت می‌کنیم و از این بابت افتخار داریم که در حوزه یکی از هنرهای ملی و تاریخیمان که مبتنی بر معرفت برخاسته از ادبیات است، فعالیت می‌کنیم.
امیرخانی افزود: تمام آنچه که در تاریخ، هستی و موقعیت ما در ابعاد مختلف بخواهد تعریف شود، ابتدا در ادبیات ما به صورت گنجنامه تاریخی به وجود آمده است و افتخار می‌کنیم که میراث‌دار چنین سابقه تاریخی باشکوهی هستیم. فرهنگ ایرانی یکی از چهار پنج تاریخ مهمی است که باید سرمشق انسان‌های دوره‌های مختلف قرار بگیرد تا آنها به امنیت، صلح و انسانیت نزدیک شوند.
وی با اشاره به تجربه ۲۰ ساله خود در داوری جشنواره خوشنویسی ارسیکا کشور ترکیه اظهارداشت: در این جشنواره شرکت‌کنندگانی از ۴۸ کشور حضور دارشتند، هیچ وقت جدایی در داوری یا جایزه‌هایش تعیین نکردیم، همه آثار از ۴۸ کشور حتی اروپا، جنوب شرقی و چین به صورت یکجا بررسی می‌شوند، جداسازی بین هنرمندان کشورهای مختلف و اساتید آنها نبوده است. آثار برتر را در هر قلمی از جمله نستعلیق، ثلث، نسخ، شکسته و خطوط دیگری که ۱۵ رشته اقلام خوشنویسی در تاریخ اسلام است، بررسی و به بهترین آثار جوایز تعلق گرفته است.
رئیس انجمن خوشنویسان ایران گفت: طبیعی است که چنین جشنواره‌هایی می‌تواند سرمشق موفقی برای هر فردی باشد که بخواهد قدمی در این حوزه بردارد و او باید سعی کند، یک قدم جلوتر و بهتر از آنها جشنواره را برگزار کند، برای عنوان بین‌المللی نیز باید هماهنگی‌های بین‌المللی صورت بگیرد، این توقع ما به‌جاست که برگزارکنندگان جشنواره «یاس یاسین» با انجمن خوشنویسان و اساتید آن مشورت کنند.
جشنواره «یاس یاسین» براساس حق و عدالت باشد
امیرخانی افزود: با توجه به اینکه محور برنامه فرهنگی هنری «یاس یاسین»، به نام شخصیت حضرت فاطمه زهرا (س) است، برگزاری جشنواره به این واسطه نیز باید براساس حق و عدالت باشد، ممکن است، مشاوره‌هایی که به برگزارکنندگان جشنواره داده شده، دقت لازم را نداشتند.
وی بیان کرد: برای جشنواره «یاس یاسین» جایزه به دو گونه تعریف شده است؛ برای بخش بین‌الملل ۱۴ هزار دلار و برای بخش ایرانی به مراتب کمتر، یک سوم آن تعیین شده است، بحث ما برای مقدار جایزه نیست، سخن اصلی ما درباره موضوع تبعیض است که این تبعیض و تحقیر، ضد آن مکتبی است که ما به آن معتقد هستیم، به عنوان مکتب شیعه که حضرت علی(ع) مرکز و محور این نوع رفتار و نگاه نسبت به همه اموری است که ما انسان‌ها باید در تمام زندگی‌مان، رعایت کنیم تا به آن بخش انسانی نزدیک شویم برای انجمن خوشنویسان این نگاه تبعیض‌آمیز مورد گلایه و شکایت است و آماده مذاکره و ارایه مشاوره به جشنواره هستیم و امیدواریم تا دی ماه و پایان فراخوان، شاهد تغییرات مثبتی در برگزاری این جشنواره باشیم.
این چهره ماندگار خوشنویسی خاطرنشان کرد: موفقیت جشنواره زمانی حاصل می‌شود که جنبه حق و عدالت در کنار حیثیت و اعتبار هنرمندان ایران و در اصل آن موضوع اعتبار بخشیدن و رعایت مقام و فرهنگ ایران دیده شد و دچار تبعیض نشده باشد، در مقایسه با آن مبلغ جایزه، آن تبعیض و تحقیر خواه ناخواه جریان پیدا می‌کند و زمانی که این جریان به صورت وسیع‌تری منتشر شود، باعث تاثیرگذاری و ایجاد سوءتفاهم‌های خواهد شد که هدف اصلی فرهنگ و هنر این نیست.
امیرخانی تاکید کرد: فرهنگ و هنر موضوع و میراثی برای کل جامعه بشری است تا ما به یکدیگر نزدیکتر شویم و در این باره، در این برنامه این قضیه که پیش آمده، به شدت پیامد سنگین خواهد داشت، جشنواره‌های بین‌المللی باید سرمشقی برای ما در برگزاری چنین رویدادهایی باشد، آیا در رویدادی همچون جایزه نوبل ادبیات، جایزه یک آفریقایی با یک فرانسوی متفاوت است و جایزه‌اش باید یک سوم باشد؟ اصولا هنر جایگاه جهانی دارد. به عنون مثال فرش ما به عنوان یک هنر تاریخی و ملی، نقش جهانی دارد، آیا یک فردی می‌تواند آن را به نام خود ثبت کند؟ جهانی بودنش در جزء، بطن و معنایش است که میراثی برای همه مردم جهان است.
انتقاد از تعیین ناعادلانه جایزه «یاس یاسین»
فلسفی عضو شورای ارزشیابی انجمن خوشنویسان ایران نیز در ادامه این نشست با انتقاد از چگونگی تدوین فراخوان جشنواره «یاس یاسین» و تعیین جوایز برگزیدگان در بخش‌های ملی و بین‌المللی اظهارداشت: موضوع ملی و بین‌المللی به این خاطر مهم شده است که جایزه را غیرعادلانه تعیین کردند، وگرنه اگر اعلام می‌شد که خط نستعلیق، شکسته و نسخ ایرانی ملی و خط‌های کشورهای دیگر بین‌المللی و جایزه مساوی باشد، مشکلی وجود نداشت، مشکل اصلی از این بخش آغاز شد که گفته شد این خط‌ها ملی و جایزه‌اش یک چهارم، این یک چهارم معنایش این است که هنرمندان ایرانی یک چهارم هنرمندان خارجی‌ها ارزش دارند و خط ایرانی یک چهارم خط غیرایرانی می‌ارزد. تفاوت جایزه باعث توهین، تحقیر، سرشکستگی و تضییع بازار هنر خوشنویسی در خارج از کشور خواهد شد.
وی افزود: دوره اول جشنواره «یاس یاسین» که باعث افتخار ما بود و داوران و آثار بین‌المللی انتخاب شدند اما با تصمیم اشتباهی که در این دوره گرفته شده، باعث سرافکندگی ماست، چون با جدا کردن خطوط ایرانی (نستعلیق، شکسته و نسخ) و تبعیض و پایین آوردن جایزه خطوط ایرانی به مقداری که اکنون یک چهارم است و در زمان اهدای جوایز، یک پنجم، یک ششم خواهد شد، باعث شرمندگی خوشنویسان ایرانی خواهد بود و اگر این اتفاق بیفتد، عواقبی خواهد داشت که به هیچ وجه قابل جبران نیست.
فلسفی درباره عواقب این اقدام بیان کرد: با توجه به اینکه ایران یک جشنواره بین‌المللی برگزار می‌کند و خطوط خود را در داخل خطوط بین‌المللی قرار نمی‌دهد و به خصوص که جایزه‌اش را یک چهارم تعیین کرده است، یعنی ایرانی‌ها برای خطوط، هنرمندان و هنر خودشان یک چهارم کشورهای اسلامی ارزش قایل شدند، طبیعتا ارزش‌های مادی، ارزش‌های معنوی می‌آفرینند، خیلی احتمال دارد خوشنویسان و هنرمندان ایرانی که به خارج از کشور می‌روند، به اندازه یک چهارم یک انسان به آنها توجه کنند و بگویند که شما یک چهارم هنرتان ارزش دارید، پس انسان‌های بی‌ارزشی هستید و خودتان اذعان می‌کنید که خطتان ارزش ندارد و یک چهارم ما می‌ارزد.
عضو شورای ارزشیابی انجمن خوشنویسان ایران افزود: اگر ما در جشنواره‌های دیگر برای داوری دعوت نشویم، به ما بی‌احترامی شود، برای ما جایگاهی قایل نشوند، خط و آثار تاریخی ما را به نام خودشان ثبت می‌کنند، همان طور که دانشمندان و شعرای ما را به نام خودشان ثبت می‌کنند، طبیعی است که برای هنرمندان ایرانی کنونی هم ارزش قایل نشوند.
وی خاطرنشان کرد: بنابراین اگر چنین اتفاقی بیفتد و مسئولان جشنواره «یاس یاسین»، جشنواره را براساس روند فراخوان برگزار کنند وتغییری در آن صورت نگیرد، بدهند، خیلی طبیعی است که کشورهای اسلامی یا هر کشور دیگر، برای هنرمندان ایرانی ارزش قایل نشوند، ما بارها به عنوان داور در جشنواره بین‌المللی همچون الجزایر و امارات حضور داشتیم و هرگز تفاوتی بین خطوط مختلف در آن جشنواره‌ها ندیدیم و برگزیدگان همه خطوط جوایز یکسان داشتند.
فلسفی گفت: براساس این سوابق اکنون چرا برگزارکنندگان جشنواره «یاس یاسین» برای خط نستعلیق ارزشی قایل نشدند و خط شکسته و نسخ ایرانی را اینگونه تحقیر کردند و با هنرمندان ایرانی توهین آمیز برخورد می‌شود؟، این سوالی است که برای ما بی‌جواب مانده و باید بتوانیم از حقوق مادی و معنوی و حیثیت هنرمندان و خوشنویسان ایرانی و همه ایرانیان دفاع کنیم.
نظر شما