آشنایی با مقررات جدید کارگزاران رسمی فوتبال (بخش چهارم)

اولین مقررات مدون که از سوی فیفا به رشته تحریر درآمد متعلق به سال ۲۰۰۸ میلادی تحت عنوان\" مقررات کارگزاران بازیکن فیفا\" (FIFA Player’s Agent Regulations) می‌باشد که اصطلاح «کارگزار فوتبال» از آن زمان به بعد مصطلح شد. تنها اشخاص حقیقی قادر به فعالیت به عنوان کارگزار فوتبال بودند و شرکت‌ها و نهادها تحت عنوان اشخاص حقوقی بر خلاف این روزها قادر به فعالیت در این حوزه نبودند.

در سال ۲۰۱۵، «مقررات ناظر بر فعالیت واسطه‌ها» جایگزین مقررات کارگزاران بازیکنان شد و واژه جدید کارگزار برای اولین بار در دایره المعارف فوتبال نمود پیدا کرد. یکی از دلایل اصلی ایجاد مقررات جدید، تسهیل در دریافت مجوز فعالیت به عنوان واسطه از سوی افراد بود. زیرا به دلیل عدم الزام در استفاده از کارگزاران در عقد قرارداد بازیکنان، یک بازار موازی در فوتبال دنیا ایجاد شده بود و تنها ۲۵ تا ۳۰ درصد از افراد دارای مدرک رسمی قادر به فعالیت در نقل و انتقالات بین‌المللی بودند و ما بقی قراردادها توسط افراد بدون مدرک رسمی منعقد می‌گردید. حداقل معیارهای مورد نیاز به منظور فعالیت به عنوان واسطه به فدراسیون‌های عضو محول گردید که موجب عدم یکنواختی و از هم گسستی قوانین در هر کشور گردید. واسطه‌ها بمنظور فعالیت در سایر کشورها، ملزم به شرکت در آزمون واسطه‌های کشور مدنظر خود بودند و به دلیل اینکه هر کشور مقررات و الزامات خویش را داشت، شرکت در آزمون سایر کشورها به دلیل هزینه‌های سنگین و بی‌اثر بودن شرکت در آن آزمون‌ها مورد استقبال افراد قرار نمی‌گرفت.

در نهایت در جهت اصلاح سیستم نقل و انتقالات و افزایش شفافیت و نظام‌مند ساختن این چرخه، پس از حدود ۴ سال مشورت فیفا با ذینفعان مرتبط با این موضوع و نگارش چندین پیش نویش، مقررات \"مقررات کارگزاران رسمی فوتبال فیفا\" (FIFA Football Agent Regulations) در سال ۲۰۲۲ مورد تصویب شورای فیفا قرار گرفت که در سال ۲۰۲۳ در فواصل زمانی مختلف، بخشی از ۹ ژانویه ۲۰۲۳ مطابق با ۱۹ دی ۱۴۰۲ اجرایی گردیده است و بخش دیگر از ۱ اکتبر ۲۰۲۳ برابر با ۹ مهر ۱۴۰۲ اجرایی خواهد شد.

بخش اول از مقررات جدید فیفا تحت عنوان مقررات کلی مشتمل بر سه ماده است. در ماده ۱ تحت عنوان «اهداف» مقررات جدید، ذکر شده است که از آنجایی که فیفا دارای تعهدات اساسنامه‌ای برای تنظیم قوانین و مقررات سیستم نقل و انتقالات بازیکنان می‌باشد؛ اهدافی را از مجرای مقررات جدید دنبال می‌کند. از میان این اهداف می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد که پرداختن به هریک از آن‌ها مجال و فرصت کافی می‌طلبد که در آینده بیشتر مورد بحث قرار خواهند گرفت. مهمترین اهداف مقررات جدید عبارتند از:

الف) حفاظت از ثبات قراردادی بین بازیکنان حرفه‌ای و باشگاه‌ها؛ ب) تشویق آموزش بازیکنان جوان؛ پ) ارتقاء روحیه یکپارچگی و مشارکت بین فوتبال حرفه‌ای و پایه؛ ت) حفاظت از صغار؛ ث) حفظ توازن رقابتی؛ و ج) اطمینان از برگزاری منظم مسابقات ورزشی می‌باشد.

از سوی دیگر، اهداف اساسی سیستم نقل و انتقالاتی در فوتبال جهان به طرق ذیل محقق خواهند شد که هریک از آن‌ها جالب توجه می‌باشند:

الف) ایجاد و ثبت استانداردهای حرفه‌ای و اخلاقی حداقلی در حرفه کارگزاری فوتبال؛ ب) اطمینان از ارائه خدمات با کیفیت از سوی کارگزاران فوتبال به موکلین با مبالغ منصفانه و منطقی که به صورت یکسان اجرا شوند؛ پ) محدود ساختن تعارض منافع به منظور حفاظت از موکلین در مواجهه با برخوردهای غیر اخلاقی؛ ت) بهبود شفافیت مالی و اجرایی؛ ث) حفاظت از بازیکنانی که از تجربه و یا اطلاعات کافی در سیستم نقل و انتقالات فوتبال برخوردار نیستند؛ ج) افزایش ثبات قراردادی بین بازیکنان، مربیان و باشگاه‌ها؛ و ح) جلوگیری از اقدامات توهین‌آمیز، اقدامات افراط‌گرایانه و سوداگرایانه.

وانگهی، فیفا همگام با سایر مقررات مصوب سال‌های اخیر، در ماده ۲ مقررات جدید، دامنه و قلمرو مقررات جدید را نیز احصا کرده است. مقررات جدید که بر حرفه نمایندگان فوتبال در سیستم نقل و انتقالات بین‌المللی حاکم است، شامل کلیه موافقت نامه‌های نمایندگی با ابعاد بین‌المللی؛ یا هرگونه رفتار مرتبط با نقل و انتقال یا معامله بین‌المللی می‌باشد.

یکی از سؤالات رایج در عرصه گارگزاران فوتبال تعریف دقیق از «ابعاد بین‌المللی» می‌باشد که این امر نیز در ماده ۲ مقررات جدید به زیبایی تعریف شده است. در بند ۲ ماده ۲ مقررات جدید موافقت نامه نمایندگی هنگامی ابعاد بین‌المللی خواهد داشت که:

الف) شامل خدمات کارگزاری فوتبال مربوط به یک معامله مشخص در راستای یک نقل و انتقال بین‌المللی (یا انتقال یک مربی به باشگاهی وابسته به فدراسیون عضو متفاوت از کارفرمای قبلی خود یا به فدراسیون عضو دیگری غیر از فدراسیون عضو قبلی باشد)

ب) خدمات کارگزاری فوتبال مربوط به بیش از یک معامله مشخص گردد، که یکی از آن‌ها به یک انتقال بین‌المللی (یا انتقال یک مربی به باشگاهی وابسته به فدراسیون عضو متفاوت از کارفرمای قبلی یا عضو دیگری مرتبط است.

اگر قرارداد مربوط به یک انتقال یا تراکنش ملی باشد یا یک توافقنامه نمایندگی که ناظر بر خدمات کارگزار فوتبال که مربوط به تراکنش‌های مشخص در چارچوب انتقال بین‌المللی نیست، مقررات کارگزار ملی در جایی که موکل در آن زمان ثبت شده یا در آن اقامت داشته، اعمال می‌شود.

لذا بر خلاف مقررات گذشته، فیفا در مقررات جدید کاملاً مصمم بوده است که به اختلافات موجود در خصوص \"ابعاد بین‌المللی یا International Dimension خاتمه داده و تعریف روشن و رسایی از آن در مقررات جدید ارائه نماید که بنظر می‌رسد تا حدود زیادی موفق بوده است.

یکی دیگر از موضوعات مهم در خصوص کارگزاران رسمی فیفا، انطباق مقررات ملی فدراسیون‌های عضو فیفا با مقررات جهانی فیفا می‌باشد. فیفا در مقررات جدید الزامات محکمتری را برای فدراسیون‌های ملی عضو فیفا مقرر نموده است. از اینرو در ماده ۳ مقررات جدید تحت عنوان \" مقررات ملی کارگزاران فوتبال\" مقرر نموده است که فدراسیون‌های عضو می‌بایست مقررات ملی فوتبال را تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۳ با مقررات جدید منطبق نمایند. در اینخصوص، اگرچه مقررات ملی کارگزاران فوتبال، شغل کارگزاران فوتبال در قلمرو تحت صلاحیت فدراسیون‌های عضو مربوطه را کنترل می‌کند و در مورد کلیه موافقت نامه‌های نمایندگی که بعد بین‌المللی ندارند اعمال می‌شود. اما مقررات ملی کارگزاران فوتبال می‌بایست با این مقررات جدی فیفا در موارد ذیل منطبق باشد:

الف) مواد ۱۱ تا ۲۱ این مقررات جدید با ارجاع به آن مواد، در مقررات ملی فدراسیون‌های عضو درج گردد؛ ب) هر بخش الزامی موجود در مقررات ملی گنجانده شود؛ ج) رکن قضایی دارای صلاحیت در سطح ملی برای حل و فصل هر گونه اختلاف، همانطور که در این مقررات تعیین شده است، مشخص گردد و بالاخره د) رکن قضایی دارای صلاحیت در سطح ملی برای اعمال اقدامات انضباطی، همانطور که در مقررات جدی فیفا تعیین شده است، تعیین گردد.

نکته حائز اهمیت اینست که مقررات جدید فیفا، جنبه کف یا حداقلی داشته و فدراسیون‌های عضو می‌توانند در مقررات ملی کارگزاران فوتبال خود اقدامات سختگیرانه‌تری نسبت به موارد مندرج در مواد ۱۱ تا ۲۱ آیین‌نامه جدید فیفا ارائه کنند یا حتی در مواردی که این مقررات جدید فیفا با مقررات اجباری و سختگیرانه قابل اجرا در قلمرو یک فدراسیون عضو، مغایرت داشته باشند، از اجرای این مقررات جدید فیفا صرفنظر نمایند.

با عنایت بمراتب فوق، مقررات قدیمی فدراسیون فوتبال ایران در امور مربوط به واسطه‌های فوتبال بکلی از رده خارج می‌گردد و فدراسیون فوتبال ایران باید تا حدود پنج ماه آینده یعنی حداکثر تا سپتامبر ۲۰۲۳ برابر با ۸ مهر ۱۴۰۲ از طریق ساز و کارهای قانونی، مقررات جدیدی در خصوص کارگزاران رسمی فوتبال به تصویب برساند که در انطباق کامل با مقررات جدید فیفا باشد. جالب است که فدراسیون‌های ملی فوتبال کشورها - در صورت درخواست فیفا - بر اساس بند ۴ ماده ۳ مقررات جدید باید یک نسخه از مقررات ملی خود در خصوص کارگزاران رسمی فوتبال را برای بررسی به فیفا ارائه دهند. ‌امید است که فدراسیون فوتبال ایران به این امر لازم الاجرا فیفا اهتمام ورزیده و قوانین خود را در خصوص کارگزاران رسمی فوتبال روزآمد کند.

دکتر غلامرضا رفیعی - دکتر امیر خسروی