جهاد آبرسانی برای رفع عطش روستاییان خراسان‌شمالی

به گزارش ایرنا، روستاهای خراسان شمالی که روزگاری چاه‌های پُرآب و چشمه‌هایی جوشان داشت اما این روزها آب چاه‌هایشان به 10 متر عمق رسیده تا اندک آبی برای باغات و بعضا شرب مردم داشته باشند.

شهرها و روستاهای این خطه یکی پس از دیگری وارد تنش و سپس بحران آبی می‌شوند و هر روز بختک خشکسالی بر قسمتی از این سرزمین کهن خیمه می‌اندازد.

بنابر اعلام مسوولان خراسان شمالی وارد سومین سال جدال با این بختک می‌شود و خشکسالی هر روز نمود عینی‌تری پیدا می‌کند به گونه ای که چاه ها کم آب تر، رودخانه های بی آب تر و آب سدهای استان به کمترین میزان خود رسیده است.

این بختک بیشتر در مناطق روستایی خراسان شمالی نمود پیدا کرده است و شمار روستاهایی که با آن دست و پنجه نرم می‌کنند به ۲۰۰ روستا می‌رسد که از این تعداد به ۷۰ مورد آن با تانکر آبرسانی می‌شود.

گرچه سال‌هاست که مسوولان و کارشناسان درباره ابعاد رو به گسترش کمبود آب در کشور هشدار می‌دهند اما آن گونه که باید و شاید اقدامی عملیاتی برای مقابله با این پدیده طبیعی انجام نشده است.

بی تردید اگر اقداماتی در سال های دور انجام می‌شد دیگر شاهد خشک‌شدن آب برخی رودخانه‌ها، کاهش سطح ذخیره آب پشت اغلب سدها، گسترش کویر و بیابان‌های لم‌یزرع و خشک و تخلیه تعدادی از روستاها نبودیم.

اقداماتی که از نگاه دولت دور نمانده است و گام‌های هدفمندی برای رفع عطش در بسیاری از مناطق بی آب کشور به ویژه استان خراسان شمالی برداشته شده است.

استانی که ۴۴ درصد از آن روستانشین هستند و کشاورزی و دامپروی محور اقتصادی آن است اما ۲۰۰ روستای آن با تنش آبی دست و پنجه نرم می کنند.

تنش آبی ۲۰۰ روستا

خراسان شمالی دارای ۸۴۰ روستا است و در مجموع منبع آب تامین این استان شامل ۳۷۶ حلقه چاه، ۱۷۸ دهنه چشمه، ۱۱ رشته قنات، سه واحد تصفیه خانه آب سطحی(سد) است و همچنین مخازن ذخایر آب با ۸۱۶ مخزن و ظرفیت ۳۰۰ هزار متر مکعب است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی در این خصوص می گوید: ۲۰۰ روستای استان دچار تنش آبی است و از این تعداد ۷۰ روستا با تانکر آبرسانی می‌شود.

رضا نعیمی می افزاید: بیشترین میزان آبرسانی با تانکر به شهرستان های بجنورد، رازو جرگلان و مانه و سملقان انجام می شود.

وی بیان می کند: خشکسالی در سال های اخیر، روستاهایی که از منابع آبی بهره مند بودند را با افت شدید آب دهی مواجه کرده است و به همین دلیل اکنون با تانکر آبرسانی می شوند.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی تصریح می کند: سال گذشته با انجام طرح های آبرسانی و بهره گیری از ظرفیت خیران ۳۵ روستا از آب شرب پایدار بهره مند شدند.

نعیمی می افزاید: پروژه آبرسانی به ۲۴ روستا در شهرستان اسفراین نیز رو به اتمام است و انعقاد قرار داد برای آبرسانی پایدار به ۱۱۴ روستا نیز در دستور کار است.

۲۲۰ میلیارد تومان برای طرح‌های جایگزین آب سد

وی با اشاره به ابلاغ ۲۲۰ میلیارد تومان برای تامین آب شهری نیز می گوید: این اعتبار برای پروژه های جایگرین آب سدها از محل اعتبارات داخلی وزارت نیرو تامین می شود.

نعیمی می افزاید: طرح اضطراری تامین آب مورد نیاز در شهر بجنورد برای جلوگیری از مشکل تامین آب در تابستان سال آتی در دست اجرا است و تاکنون ۳۰ میلیارد تومان برای خرید لوله های انتقال هزینه و ۱۷ میلیارد تومان به پیمانکار اجرای طرح پرداخت شده است.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی ادامه می دهد: در این راستا ۲۲ کیلومتر خط انتقال از هفت حلقه چاه در پلنگ دره بجنورد، حفر هفت حلقه چاه در جنوب شهر شیروان و هشت حلقه چاه نیز در اسفراین حفر می شود.

وی یادآور می شود: اکنون بخش بسیار زیادی از آب مورد نیاز شهروندان مرکز استان از منابع آب سطحی یعنی سد شیرین دره تامین می شود که کیفیت و کمیت این منبع آبی منوط به میزان بارندگی ها است.

نعیمی تصریح می کند: ضرورت دارد تا منابع پایدار آب برای پاسخ به نیاز شهروندان تامین شود که در این زمینه استفاده از منابع آبی چاه‌های منطقه پلنگ دره بجنورد در دستور کار قرار دارد و از سال ۹۷ کار مطالعات و شناسایی منابع آبی جدید برای تامین آب مورد نیاز شهروندان مرکز استان آغاز شد و تاکنون هفت حلقه چاه آهکی در پلنگ دره حفر شده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی یادآور می شود: در صورت تخصیص کامل اعتبارات، این طرح تا شهریور سال آتی تکمیل می شود.

نعیمی همچنین در ادامه می گوید: اصلاح و توسعه هفت هزار و ۸۹۴ متر شبکه آبرسانی در ۲۷ روستای اسفراین از ابتدای سالجاری تاکنون انجام شد و این روستاها با مشارکت خیرین و سازمان بسیج سازندگی سپاه جوادالائمه(ع) با اعتبار ۸۰ میلیارد ریال انجام شد.

اجرای طرح "پرسه سو" با ۲۷۳ میلیارد تومان

پروژه آبرسانی در قالب مجتمع ۵۵ روستایی در روستای «پرسه سو» از طرح هایی است که دولت در یکسال اخیر با نگاه محرومیت زدایی از این مناطق و رفع عطش مرزنشینان در دستور کار قرار داده و اینک نیز در حال اجرا است.

فرماندار رازوجرگلان در این خصوص می گوید: یکی از پروژه آبرسانی که در یکسال اخیر وارد فاز اجرایی شده، مجتمع ۵۵ روستایی در روستای «پرسه سو» با هدف بهره مندی از آب های مرزی در رفع عطش مرزنشینان است.

حسن زاده می افزاید: با نگاه ویژه دولت برای اجرای این پروژه آبرسانی ۲۷۳ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است و با بهره برداری از آن ۸۰ درصد مرزنشینان از آب شرب بهداشتی پایدار بهره مند خواهند شد.

وی با اشاره به گلنگ زنی مخزن تعادلی آب در روستای «گز» نیز می گوید: این پروژه نیز از اقدامات اساسی دولت برای رفع عطش مرزنشینان است که با اجرای آن در ۱۸۰ کیلومتر شبکه آبرسانی، ۳۸ روستای مرزنشین از آن بهره مند خواهد شد.

استان خراسان شمالی با جمعیت یک میلیون نفری از لحاظ جغرافیایی در منطقه معتدل کوهستانی واقع است که میانگین باران سالانه آن حدود ۲۴۰ میلیمتر می رسد و حدود ۳۴۴ هزار هکتار اراضی زیر کشت باغی و زراعی دارد با تولید افزون بر یک میلیون تن محصولات کشاورزی و باغی است و ۸۲ هزار نفر بهره برداری بخش کشاورزی این استان محسوب می شوند.

تغییر اقلیم و برداشت آب از سفره‌ها و آبخوان‌های زیرزمینی باعث شده است که هشت دشت از مجموع ۱۱ دشت استان در وضعیت نامناسبی از نظر ذخائر آبی قرار گیرد و به همین دلیل هرگونه توسعه بهره‌برداری و برداشت جدید در آنها به منظور تعادل بخشی به منابع آبی ممنوع شده است.

خشکسالی خراسان شمالی نه تنها باعث ایجاد تنش آبی در حدود ۲۰۰ روستا و چند شهر ایجاد کرد که حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از حجم آبدهی قنات ها را نیز کاهش داد به طوری که نیمی از مزارع کشاورزی این خطه شمال کشور را نیز خشکاند و هشت دشت از ۱۱ دشت این استان نیز در زمره دشت های بحرانی قرار گرفتند.