از مدیریت صندوق های پژوهش و فناوری تا مدیریت کرادفاندها/تجربه موفق در مدیریت وجوه تبصره ۱۸

سید مرتضی حسینی؛ مدیرعامل یک مجموعه نوآور خدمات رسان به صندوق های پژوهش و فناوری کشور روز پنج شنبه در سومین روز از نمایشگاه اینوتکس دوازدهم در گفت و گو با خبرنگار علم و آموزش، ایرنا در معرفی و خدمات این شرکت به زیست بوم نوآوری کشور گفت: شرکت بهین راهکاران پژوهش و فناوری (فاینو) در اواخر سال ۱۳۹۸ با هدف ایجاد زیرساخت و شبکه سازی برای بازیگران ستادی اکوسیستم نوآوری کشور تاسیس شد.

وی با تشریح اکوسیستم نوآوری و گستردگی آن خاطرنشان کرد: اکوسیستم نوآوری کشور شامل پارک‌ها، صندوق ها، VC ها، شتاب دهنده ها و... است که هر یک برای ارائه خدمات به شرکت های دانش بنیان و فناور دارای حوزه ستادی است و این حوزه ها برای مدیریت فرآیندها نیازمند سیستم های به روز و کارآمد هستند.

حسینی با اشاره به ضعف های گذشته موجود در مدیریت فرآیندهای اکوسیستم نوآوری ادامه داد: در گذشته اغلب بازیگران ستادی اکوسیستم فاقد سامانه بودند و یا سیستم مورد استفاده آنها بسیار قدیمی بود. همچنین شبکه هم نبود و با یکدیگر به لحاظ ساختاری ارتباطی نداشتند. به عنوان مثال با وجود تشابه کار صندوق های پژوهش و فناوری به بانک ها زیرساختی برای فعالیت نداشتند و اغلب خدمات مالی را با اکسل ارائه می دادند. بر این اساس فاینو با هدف ایجاد زیرساخت های لازم برای اکوسیستم نوآوری شکل گرفت و نخستین گزینه آن هم ارائه سامانه و شبکه سازی برای صندوق های پژوهش و فناوری به عنوان نهادهای مالی و حمایتی این اکوسیستم بود.

مدیرعامل این مجموعه نوآور، فضای شکل گیری فعالیت این شرکت را از آغاز رقابتی توصیف کرد و افزود: آغاز به کار فاینو هم بدون رقیب نبود و در شرایطی که برای صندوق توسعه فناوری های نوین سامانه را وارد فاز عملیاتی کرده بودیم و در حال افزودن ماژول ها بودیم، کارگروه صندوق های پژوهش و فناوری که نقش بانک مرکزی را برای صندوق ها بر عهده دارد و دارای نقش هایی همچون اعطای مجوز، لغو مجوز و نقش نظارتی است برای ایجاد سیستم به سراغ برخی شرکت های ارائه دهنده کُربنک رفته بود.

وی ادامه داد: لذا با هماهنگی کارگروه به تلاش خود برای اجرای نرم افزار بومی خودمان ادامه دادیم و اکنون پس از سه سال در جایگاه خوبی ایستاده ایم و همچنان برای رسیدن به ماموریت های خود کار را ادامه خواهیم داد.

صندوق های پژوهش و فناوری زیرساخت مطلوب را در اختیار دارند/مکانیزه شدن صفر تا صد فرآیند صندوق ها
حسینی در ادامه روند افزایش سهم بازار فاینو در بین صندوق های پژوهش و فناوری را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: در سال نخست فعالیت تنها ۸ صندوق پژوهش و فناوری از این نرم افزار استفاده می کردند و به تدریج به مشتریان افزوده شد، به طوری که در اواخر سال ۱۴۰۱ حدود ۵۰ درصد صندوق ها از فاینو برای ارائه خدمات خود استفاده می کنندو از نظر حجمی نیز اکثر صندوق های بزرگ مشتری ما هستند.

وی در تشریح فرآیند رشد و عملیاتی شدن سامانه های صندوق های پژوهش و فناوری در این سه سال افزود: ابتدا خدمات ضمانت نامه، سپس تسهیلات و بعد از آن خدمات مالی صندوق ها را عملیاتی کردیم و اکنون قصد داریم به سراغ ارائه خدمت سرمایه گذاری صندوق ها برویم.

این مدیر نوآور، محصولات این شرکت برای صندوق های پژوهش و فناوری را متنوع عنوان و خاطرنشان کرد: اولین و مهمترین محصول ما با نام "فاینوفایند" مختص صندوق های پژوهش و فناوری است که اکنون به پایداری لازم رسیده است و می تواند در حوزهایی مانند ارائه ضمانت نامه و تسهیلات، کل فرآیندها را به صورت مکانیزه انجام دهد. به طوری که این فرآیندها از زمان ارائه درخواست توسط شرکت های متقاضی در کلیه مراحل ارزیابی، اعتبارسنجی، کمیته های مختلف، بحث های حقوقی و قراردادی، مباحث مالی، اتصال به حسابداری و...تا ارائه گزارش و یا موارد بعد از صدورضمانت نامه همچون تقلیل، ابطال، نکول، تمدید و غیره و یا در موارد بعد از ارائه تسهیلات همچون امهال، تسویه حساب، وصول مطالبات و ... را به صورت مکانیزه ارائه دهد.

وی یادآور شد:فاینوفاند شرایط را برای مشتریان صندوق ها نیز راحت تر کرده است؛ به طوری که اگر متقاضی وام در گذشته مجبور به چندین بار مراجعه و جلسه با مدیرعامل و کارشناسان بود، اکنون در منزل و تنها با استفاده از سامانه می تواند کار خود را انجام دهد و نیازی به مراجعه حضوری برای دریافت خدمات ندارد. آخرین مرحله ای که در تلاش برای paperless کردن و حذف مراجعه حضوری برای آن هستیم مساله امضای الکترونیک حقوقی است که مربوط به زیرساخت کشور و حل مساله امضای الکترونیک حقوقی است. در این مورد هم بحث امضای مدیرعامل و هیات مدیره رفع شده اما بحث مهر سازمانی و ارائه آن در بستر موبایل هنوز رفع نشده است.

مدیرعامل فاینو درخصوص سهامداران این شرکت و گسترش ارتباطات این مجموعه در اکوسیستم فناوری نیز بیان کرد: اکنون ۴ صندوق سهامدار ما هستند؛ در این مدت توانستیم ارتباط خوبی با صندوق نوآوری و سایر صندوق های دولتی و غیردولتی بگیریم و باب های همکاری با آنها باز شده است.

تولد "توان آفرین" بر بستر مدیریت وجوه تبصره ۱۸
حسینی در توصیف محصول دیگر این مجموعه نوآور اظهارکرد: همان طور که می دانید چند سالی است که دولت از محل اجرای تبصره ۱۸ مبلغی بیش از ۱۰ هزار میلیارد وجوه در اختیار وزارت خانه ها قرار می دهد تا به شرکت های حوزه نوآوری وام دهند. این اعتبار در اختیار وزارت صمت، وزارت ارتباطات، وزارت اقتصاد، وزارت نیرو، وزارت راه و شهرسازی و ...قرار می گیرد. در این میان مساله مدیریت وجوه دغدغه مهمی برای این وزارتخانه ها و سازمان هاست. بر این اساس فاینو برای رفع این دغدغه نیز ورود کرد.

وی ادامه داد: آنچه که از ابتدا مشخص بود این بود که علاوه بر صندوق های پژوهش و فناوری فاینوفاند در هر جایی که شرایط مشابه فعالیت صندوق ها داشته باشد، قابل بهره برداری است. با همین نگاه فاینوفاند را برای مدیریت وجوه تبصره ۱۸ به سازمان فناوری اطلاعات زیرمجموعه های وزارت ارتباطات بردیم. اما در مسیر customize کردن آن تغییرات زیادی صورت گرفت و نرم افزار دیگری از دل آن بیرون آمد که به نرم افزار وجوه اداره شده مشهور شد.

مدیرعامل فاینو در خصوص تمایل سایر وزارتخانه ها برای مدیریت وجوه خود با این سامانه خاطرنشان کرد: بعد از وزارت ارتباطات؛ وزارت نیرو و وزارت راه نیز برای دریافت این نرم افزار با ما ارتباط گرفتند که توانستیم قراردادهایی را منعقد کنیم. البته اکنون مدیریت وجوه از سازمان فناوری اطلاعات به خود وزارت ارتباطات انتقال یافته و متولی آن وزارت ارتباطات است. ما نیز در حال مذاکره هستیم تا برای وجوه جدید آنها سرویس ارائه کنیم. این سامانه در وزارت ارتباطات با عنوان "توان آفرین" مشغول به کار است که اکنون به اذعان خودشان دومین سامانه بزرگ وزارت ارتباطات است که در نزدیک ۳۰ استان شعبه دارد. ۲ بانک و شعبات آنها در استان ها در حال کار با این سامانه هستند و وجوه دولت را برای حمایت سازمان ها از شرکت های فناور و نوآور مدیریت می کند.

طراحی سامانه ای برای مکانیزه کردن صفر تا صد فعالیت خطرپذیرها

مدیرعامل این مجموعه نوآور در ادامه با تاکید بر ضرورت ارائه سامانه های مطلوب برای نیازهای متعدد حوزه تامین مالی نوآوری اظهار کرد: یکی از ماموریت های صندوق ها ی پژوهش و فناوری، سرمایه گذاری خطرپذیر است که نیازمند بستر مناسب برای فعالیت بودند.

حسینی افزود:همچنین VC های شرکتی یا همان CVC ها که نیاز به سامانه برای مدیریت فرآیند خود داشتند. بنابراین از یک سال پیش با بررسی های لازم اقدام به توسعه نرم افزار مختص VC ها در راستای مکانیزه کردن صفر تا صد فعالیت های آنها کردیم. این سامانه که "فاینوونت" نام گرفته است در نمایشگاه اینوتکس امسال معرفی و عرضه عمومی خواهد شد.

کرادفاندها به فاینو کراد تجهیز می شوند
حسینی همچنین در خصوص پاسخگویی به نیاز کرادفاندها در حوزه تامین مالی جمعی (Crowdfunding) افزود: این نوع تامین مالی در حال حاضر بیش از پیش مورد اقبال حوزه تامین مالی اکوسیستم نوآوری کشور قرار گرفته است. بر این اساس و با تکیه بر تجربیات موفق در حوزه طراحی سامانه های مالی به ارائه سرویس متناسب با کرادفاندها روی آوردیم. از این رو در تعامل با یکی از بزرگترین پلتفرم های تامین مالی جمعی، اقدام به ایجاد سامانه ای اختصاصی برای کرادفاندها با عنوان "فاینو کراد" کردیم. این سامانه تفاوت های بسیاری با سامانه های قدیمی مدیریت کرادفاندها دارد.

بستر سرمایه گذاری داخلی هلدینگ ها مهیا شد
مدیرعامل این مجموعه نوآور همچنین از طراحی سامانه ای جدید برای سرمایه گذاری درونی هلدینگ هاو صندوق های کارکنان نهادها خبر داد و گفت: این سامانه که تالار سرمایه نام دارد تا حدی مشابه بورس است؛ هر چند که ارتباطی با بورس ندارد.

حسینی افزود:این نرم افزار طوری طراحی شده که می تواند برای رفاهیات پرسنل و سرمایه گذاری های در چارچوب داخلی مورد استفاده همه هلدینگ های کشور صندوق های کارکنان قرار بگیرد.
وی در تشریح نحوه فعالیت این سامانه افزود: در این پلتفرم می توان پروژه مسکن، خودرو، کراد فاند و حتی سهام شرکت های زیرمجموعه هلدینگ ها را تعریف کرد و سرمایه گذاری درونی هلدینگ ها را مدیریت کرد. در این سامانه می توان انواع بازارها و پروژه ها را تعریف کرد و سطح دسترسی را نیز برای آن تعریف کرد.

حسینی یادآور شد: اکنون امکان سهم بندی پروژه ها در این سامانه مهیا شده است و در فاز بعد تالار سرمایه می تواند بازار خرید و فروش سهام را راه اندازی کرد. همچنین امکان نظارت های ادمین و محدودیت نوسان وجود دارد. البته با این که فعالیت این سامانه شباهت بسیاری به روند کاری بورس دارد، اما تا زمانی که در یک مجموعه به صورت محلی فعالیت می کند نیاز به مجوزات بورسی ندارد و برای هر هلدینگ مستقل است.

برنامه بعدی؛ ایجاد پلتفرم و یکپارچه سازی پارک های فناوری
این فعال حوزه فناوری با تاکید بر ضرورت توجه به نیاز پارک های فناوری خاطرنشان کرد: پس از پاسخگویی شایسته به نیاز صندوق های پژوهش و فناوری اکنون ایجاد سامانه برای خود پارک های فناوری در برنامه شرکت فاینو قرار دارد که این پروژه به درخواست یکی از پارک های علمی و فناوری از چند ماه پیش آغاز شده و اکنون مراحل تحلیل را می گذراند.
حسینی با بیان این که "فاینو یک نهاد نرم افزاری است که می خواهد به بازیگران ستادی خدمت رسان اکوسیستم نوآوری در راستای تسریع و تسهیل خدمات آنها بسترهای مناسب را ارائه کند" افزود: پس از فاز تحلیل می توانیم وارد فاز توسعه شویم؛ این کار هم برای بازیگران ستادی و هم برای مشتریان، ارائه و دریافت راحت تر خدمات را به همراه دارد.

ارائه محصولات رقابتی در کشورهای همسایه؛ برنامه دیگر این مجموعه نوآور
مدیرعامل شرکت فاینو در ادامه با اشاره به جذابیت بازار کشورهای همسایه برای ارائه محصولات نرم افزاری اظهار کرد: در کنار تلاش برای پاسخگویی به نیازهای داخلی اکوسیستم فناوری نیم نگاهی نیز به بازار خارج از کشور خواهیم داشت؛ چراکه برای آنها نیز مباحثی مانند مدیریت VC ها، ارزش گذاری و کرادفاندینگ جذاب است. بنابراین در حال بررسی بازار خارج و به ویژه کشورهای همسایه هستیم.

حسینی تصریح کرد: همواره با وجود تعدد نرم افزار در این بازارها دو دغدغه قیمت و customize کردن آنها برای مشتریان وجود دارد که با توجه به پتانسیل و تجربیات موفق داخلی این دو دغدغه را به خوبی پاسخگو خواهیم بود. همچنین بحث پشتیبانی که می توان با ایجاد نمایندگی در آن کشورها به این دغدغه نیز پاسخ مطلوب داد.
دوازدهمین نمایشگاه بین المللی وآوری و فناوری اینوتکس(INOTEX ۲۰۲۳) از ۱۹ تا ۲۲ اردیبهشت ماه در محل پارک فناوری پردیس در حال برگزاری است.