پارک‌ها و بوستان‌های دزفول همیشه مملو از نوجوانان و کودکان بودند ولی حال و هوای آنها در سال‌های اخیر متفاوت شده و صدای خنده و شادی کودکانی که بازی می‌کردند کمرنگ شده و در اغلب موارد نوجوانان جای خود را به افراد میانسال و سالمند داده‌اند.
این تغییر، زنگ خطری برای جامعه‌ای است که برای تداوم و حفظ کیان خود باید جوان بماند تا توانایی مقابله با مشکلات را داشته باشد و در واقع راهگشا باشد.
کاهش رشد جمعیت به یکی از چالش‌های مهم در بسیاری از کشورها تبدیل شده است؛ در تمام جهان از جمله ایران سیر سریع توسعه یافتگی و تغییر سبک زندگی مردم در صورت غفلت و کم توجهی مدیران و برنامه ریزان، معضل کاهش رشد جمعیت را کلید می‌زند.
موضوع کاهش رشد جمعیت به قدری اهمیت داشت که مقام معظم رهبری در سخنرانی‌های گسترده‌ای به این مقوله ورود کردند و درنهایت اردیبهشت سال ۹۳ سیاست‌های کلی جمعیت و مدتی بعد سیاست‌های کلی خانواده را برای پایه ریزی درست و اصولی برنامه‌ها ابلاغ فرمودند.
به تدریج برای اینکه اجرای برنامه‌ها در قالب سیستم و دولت شکل مدون‌تری به خود بگیرد، قانون جوانی جمعیت تصویب و در مهرماه ۱۴۰۰ به تمام دستگاه‌ها و نهادهای دولتی ابلاغ و مقرر شد تمام استانداری‌ها، نهادهای دولتی و دانشگاه‌های علوم پزشکی به صورت هماهنگ به این مقوله ورود کنند.
کاهش جامعه جوان دزفول از ۳۰ به ۱۷ درصد !
مهشید عصار معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول با تاکید بر ضرورت افزایش" جمعیت باکیفیت " بیان کرد: غفلت‌ها در حوزه کنترل جمعیت بار سنگینی بر دوش ما گذاشته‌اند به طوری که جامعه جوان دزفول یعنی سنین بین ۱۸ تا ۳۰ ساله ظرف مدت سه سال از حدود ۳۰ درصد در سال ۹۸ به کمتر از ۱۷ درصد کاهش یافته و درعوض درصد جمعیت سالمند دزفول از ۶.۵ به ۹.۷ درصد افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه تعداد موالید و ازدواج در دزفول روبه کاهش است، ادامه داد: تعداد موالید در سال ۱۴۰۱ در کشور ۳.۷ درصد کاهش یافت و بیشترین افت در استان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان بود گرچه آمار نهایی دزفول هنوز به طور رسمی از ثبت احوال اعلام نشده ولی کاهش موالید همانند سایر شهرهای کشور مشهود است.
به گفته عصار، سن مادر هنگام تولد نخستین فرزند افزایش یافته و به طور میانگین به ۲۷.۳ سال رسیده این در حالی است که میانگین سن پدر هنگام تولد نخستین فرزند نیز به ۳۲ سال رسیده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول با بیان اینکه میانگین سن ازدواج افزایش یافته و در خانم‌ها به ۲۳.۵ سال و برای آقایان ۲۸ سال رسیده است، عنوان کرد: سال ۱۴۰۱، با کاهش ۳.۹ درصدی تعداد ازدواج در کشور مواجه بودیم.
وی با اشاره به تاثیر زیاد مسایل فرهنگی و لزوم دقت بیشتر برنامه ریزان فرهنگی در این خصوص ادامه داد: شرایط اقتصادی و گرانی‌ها در این خصوص دخیل هستند ولی باید گفت کاهش ازدواج و تک فرزندی در خانواده‌های متمول نیز به وفور یافت می‌شود.
تک فرزندی و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی
به گفته عصار، تاخیر در ازدواج موجب بالارفتن سن زن و مرد، کم شدن سازگاری و بالارفتن انتظارات زوجین از هم می‌شود؛ از طرفی تاخیر فرزندآوری و طولانی شدن فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول و تاخیر در تصمیم برای تولد فرزند بعد، باعث شده بسیاری از بانوان بهترین سنین فرزندآوری را از دست بدهند و تک فرزندی رایج شود حال آنکه طبق بیان کارشناسان، وجود خواهر و برادر در تکامل رشد فرزندان به ویژه فرزند اول بسیار مفید است.
وی افزود: تک فرزندی می‌تواند تبعات و آسیب‌های اجتماعی و مشکلات فرهنگی زیادی به همراه آورد؛ متاسفانه کاهش آستانه تحمل، کم شدن قدرت سازگاری و مشکل در همدردی و برقراری ارتباط با اطرافیان، ضعف در برخورد با شکست و ناکامی‌ها، وابستگی و بسیاری مشکلات دیگر در کودکان تک فرزند بیشتر دیده می‌شود و همه اینها می‌تواند زمینه ساز افزایش طلاق در جامعه باشد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول تک فرزندی را از چالش‌های بزرگ جامعه عنوان و اظهار کرد: بررسی‌ها نشان داده اگر بچه‌ای پنج سال بدون خواهر یا برادر باشد، بخش زیادی از مضرات و آسیب تک فرزندی را شامل شده و در واقع آسیب دیده است؛ تولد فرزند بعدی اگرچه اثرات تکاملی بسیار خوبی برایش خواهد داشت ولی نوع رابطه بین ۲ فرزند، کمی متفاوت تر خواهد بود.
وی افزود: درصورت افزایش آگاهی‌های عمومی درخصوص نقش مهم بچه دوم و سوم در تکامل رشد فرزند اول بسیاری از این مشکلات قابل پیشگیری است؛ در هر زمانی مراقبان سلامت و تیم دوره دیده بهداشتی مستقر در واحدهای ارایه خدمت پس از ارزیابی شرایط سنی و جسمی خانواده به ویژه مادر، می‌توانند بهترین زمان را برای فرزندآوری توصیه کنند.
عصار بر ضرورت همکاری رسانه‌ها درخصوص آگاهی رسانی و تبیین مسایل فرهنگی در خصوص چالش تغییرات الگوی جمعیت تاکید کرد و گفت: طبق آمار ارایه شده در سال ۱۴۰۰, سه هزار و ۱۶۰ مورد ازدواج در دزفول ثبت شد که این آمار نسبت به سال قبل از آن، ۶۷ مورد کاهش داشت.
وی افزود: هنوز آمار سال ۱۴۰۱ توسط ثبت احوال به طور رسمی اعلام نشده ولی پیرو کاهش ۳.۹ درصدی آمار کشوری ازدواج، انتظار می‌رود این آمار همچنان روند کاهشی داشته باشد.
تاثیر ترویج زایمان طبیعی بر باروری زنان
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول بیان کرد: متاسفانه برخی افراد و خانواده‌ها از زایمان طبیعی ترسی نامعقول دارند و با اصرار بدنبال روش غیرطبیعی زایمان یا جراحی هستند، این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته خبر ناتوانی در زایمان طبیعی یکی از بدترین اخباری است که زن باردار می‌تواند بشنود.
وی افزود: متاسفانه در کشورهای توسعه نیافته زایمان سزارین به یک پرستیژ تبدیل شده است! حتی گاهی به توانایی انجام زایمان طبیعی توسط یک زن، به دیده شک و تردید و گاهی حتی حقارت نگریسته می‌شود که ضرورت دارد با برنامه‌های فرهنگی ویژه‌ای مضرات زایمان سزارین بی‌دلیل، برای بانوان و خانواده‌ها تبیین شود.
عصار به برگزاری کلاس‌های آمادگی برای زایمان در ۱۰ مرکز خدمات جامع سلامت دزفول به منظور ترویج زایمان طبیعی اشاره و اظهار کرد: باید خطرات زایمان سزارین بدون دلیل برای مادران اطلاع‌رسانی شود و این عمل جراحی، منحصر به مواردی شود که بررسی‌های متخصص مربوطه نشان دهد زایمان طبیعی به هیچ صورتی ممکن نیست و ضرورت دارد به منظور حفظ سلامت مادر و نوزاد جراحی انجام شود.
به گفته عصار، متاسفانه شیوع نازایی در خوزستان طبق آخرین پژوهش وزارت بهداشت بالاتر از میانگین کشوری و حدود ۳۶ درصد است.
وی افزود: چالش بسیار شایع دیگر این است که برخی خانواده‌ها به علت تاخیر در تشخیص نازایی و یا ناآگاهی از ناباروری، فرصت‌های طلایی درمان را تلف می‌کنند یا برای رفع مشکل نازایی خود سال‌ها به دنبال باورهای غلط، خرافات، دعانویس، عطاری و... رفته و بهترین سال‌های فرزندآوری خود را از دست می‌دهند.
علاوه بر موارد یاد شده برخی زوج‌های سالم، مشکلاتی چون مستاجر بودن و مشکلات اقتصادی را علت تاخیر در فرزندآوری مطرح می‌کنند که به اعتقاد عصار، رفع چالش‌های اقتصادی کشور باید در راس اولویت‌های همه مسئولین باشد زیرا امنیت روانی و اقتصادی، بیشترین اثرها را بر تمایلات باروری جمعیت می‌گذارد.
یک نکته دیگر این اینکه زوجین جوان در بدو زندگی متاهلی با مشکلات اقتصادی زیادی روبرو بوده‌اند و به تدریج با تلاش مستمر مشکلات را رفع کرده‌اند. امروزه شیوع ایده آل گرایی در زوجین جوان و توقع داشتن یک زندگی بی‌نقص از ابتدای ازدواج هم باعث شده سن مناسب ازدواج و باروری بانوان از دست برود.
باید این آسیب‌ها برای زوج‌های جوان اطلاع‌رسانی و چالش‌های فرهنگی با همکاری تمامی دستگاه‌ها و نهادها برطرف شوند چرا که از بدو تاریخ، صیانت از جمعیت، برای حفظ اصالت و هویت، بقای تمدن‌ها و حفظ امنیت و تمامیت ارضی کشورها مدنظر و مهم بوده است.
به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول، این اشتباهی غیرقابل جبران خواهد بود اگر به این مبحث نگاهی انحصارا سیاسی ویا صرفا مذهبی داشته باشیم.
وی افزود: از نظر آماری اگر کشوری سالمند وارد چاله جمعیتی شود، با وجود تمام برنامه‌ریزی‌ها، ۱۵۰ سال طول می‌کشد تا بتواند به تدریج از این وضعیت خارج شود.
عصار به شیب بالای سالمندی در ایران و تبعات آن برای جامعه اشاره و بیان کرد: سالمندی جمعیت، مشکلات زیاد دیگری مانند کاهش نیروی کار، افت تولید و رشد اقتصادی، افزایش جمعیت سرباری، افزایش تصاعدی نیاز جامعه به سیستم‌های درمانی، توانبخشی و تهدیدات امنیتی و ... به همراه دارد که بدیهی است آسیب این موضوع، در مقابل رشد پیشرونده جمعیت در کشورهای همسایه، بیشتر نمود پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: در همین خطه، هنوز هم خانواده‌های اصیل دزفولی زیادی می‌شناسیم که تعداد زیادی فرزند داشته‌اند که همگی کارآفرین، موفق، سرشناس و تحصیلکرده و یا پزشک بوده‌اند، این فرزندان نه تنها مایه افتخار خانواده بوده و هستند بلکه اکنون از ذخایر ارزشمند شهرستان هستند.
در حال حاضر ایران بیشتر از همیشه به تغییر نگرش خانواده‌ها و جوانان نسبت به فرزندآوری و تغییر الگوهای غلط فعلی، نیاز دارد؛ ما نیز همچون گذشتگان باید سهم خود را به حفظ تمامیت و شادابی کشور ادا کنیم و ایرانی پویا و بالنده تحویل نسل‌های آینده بدهیم.
هر ایرانی می‌تواند به نوبه خود با روشنگری، نقشی در اصلاح سبک زندگی خویش و اطرافیان، تغییر باورهای غلط و ارتقای فرهنگ ایفا کند تا شاهد ایرانی جوان و سرافراز باشیم.
شهرستان دزفول افزون بر ۵۰۰ هزار نفر جمعیت دارد.
نظر شما