«سینمای آمریکا»؛ کتابی مرجع در حوزه سینما/ خداحافظی با آگاتاکریستی

مرتضی کاردر در گفت وگو با خبرنگار سینمایی ایرنا و در پاسخ به این پرسش که در سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب این انتشارات با کدام آثار سینمایی حضور دارد، گفت: امسال کتاب روایت روایتگری؛ کنکاش در داستانگویی سینمایی نوشته وارن باکلند ترجمه محمد شهبا (۱۴۰۱) را داریم؛ (Narrative and Narration: Analyzing Cinematic Storytelling) نویسنده‌ این کتاب، با تکیه بر این ایده که روایت و روایتگری عامل اصلی ساماندهی انواع فیلم‌هاست، نسبت و ارتباطِ روایت و سینما را بررسی می‌کند.

وی افزود: اما کتاب مهم امسال ما در حوزه سینما، کتاب سینمای آمریکا اثر مهم، آشنا و معرف اندرو ساریس و ترجمه رحیم قاسمیان، کتابی کلاسیک و مهم در حوزه سینماست که باید پیش از اینها در حوزه سینما ترجمه می شد.

این فعال حوزه نشر ادامه داد: اساسا ساریس کسی است که تئوری مولف را از فرانسه به آمریکا می آورد و نماینده تئوری مولف در آمریکاست و در ادبیات نقدنویسی کشورهای انگلیسی زبان کسی است که تئوری مولف را بست می دهد؛ در حقیقت بسیاری از مخاطبان که شاید لزوما کارهای هانری لوفور، فیلسوف فرانسوی، ژان-لوک گُدار (فیلمنامه‌نویس و نظریه‌پرداز سینماییِ فرانسوی_سوئیسی) و نوشته های سایر اصحاب کایه دوسینما (دفترچه های سینما) را به طور کلی نخوانده باشند از طریق نوشته های ساریس با تئوری مولف آشنا شدند.

کاردر اظهار داشت: تقسیم بندی متفاوت ساریس از فیلمسازان یکی دیگر از نقاط قوت این کتاب است؛ طبقه بندی که ساریس از فیلمسازان کلاسیک دارد تا سالها برای بسیاری معیار و مبنا بوده است. مثلا فیلمسازان کلاسیک را ذیل ۱۱ عنوان طبقه بندی می کند، عناوینی چون:

شایستگان حضور در معبد خدایان؛ چارلی چاپلین کارگردان انگلیسی، «دی دبلیو» گریفیث کارگردان آمریکایی، هاوارد وینچستر هاکس کارگردان آمریکایی، آلفرد هیچکاک و بسیاری دیگر

ژانر نوار؛ اورسون ولز و بسیاری دیگر

درحاشیه بهشت؛ رابرت آلدریچ کارگردان آمریکایی، فرانک کاپرا کارگردان ایتالیایی-آمریکایی و بسیاری دیگر

رازورزان پراحساس؛ مجموعه ای از کارگردانان

صاحبان مزایای جانبی و بسیاری دیگر

غیرمتعارف ها، تک فیلمی ها و تازه واردها؛ سوژه هایی برای بررسی بیشتر

برای دلقک ها راه باز کنید؛ فصلی که درباره کمدی حرف می زند و بسیار جدی به آن نگاه می کند

مدیر نشر هرمس تصریح کرد: عملا شما تا ۱۹۶۸ کارگردانی نمی بینید که در این دسته بندی ها قرار نگرفته باشد؛ و ساریس به همه کارگردان ها توجه کرده است. این کتاب سالشمار مفصلی از آثار کارگردانان دارد که بسیار ارزشمند است و ارزش تاریخ سینمایی این کتاب را بیشتر می سازد. ویراستار کتاب واژه نامه ای را برای انگلیسی و فارسی حاضر کرده است که این واژه نامه هم مرجعیت کتاب را بیشتر کرده است و هم نمایه ها را.

وی افزود: تاکید داشتیم با این که واژه نامه و نمایه ها نزدیک به ۱۰۰ صفحه و سالشمار مفصل است اما در کتاب باشد؛ به این دلیل که ارزش، اهمیت و مرجعیت کتاب را بیشتر می کند و مخاطبان سینما با خواندن این کتاب عملا از رجوع به منابع دیگر و چک کردن نام ها و سالشمارها بی نیاز خواهند بود.

کاردر در پاسخ به این پرسش که آیا سینمای آمریکا پرفروش ترین اثر نشر هرمس بوده است، بیان کرد: این اثر جزو کتاب های خوب ما به لحاظ فروش بوده است.

این فعال حوزه نشر در توضیح چرایی فروش خوب این اثر اظهار داشت: طیف مخاطبان سینما به سراغ این کتاب آمده اند؛ اخیرا بسیاری از کارهایی که در حوزه سینما منتشر می شود تک نگاری درباره فیلم ها و تک نگاری های کوتاه و جمع جور و شسته و رفته و مختصر و از این جنس است که پرشمار هم هستند اما کار مفصل و بزرگ و جدی نمی بینیم و از این جهت شاید دلیل اقبال این اثر فهمیده شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا تبلیغات موثر و خوبی برای این کار شده است، گفت: تبلیغات خوبی داشتیم و سعی کردم بعد از انتشار کتاب آن را به دست طیف منتقدان و نویسندگان سینمایی که به ارزش و اهمیت این کتاب واقفند برسانم و این آدم ها در معرفی کتاب بی تاثیر نبودند.

کاردر خاطرنشان کرد: البته رحیم قاسمیان مهمترین مترجم سینمایی ما هستند و از نظر گستره و گوناگونی کار و سابقه طولانی که در این حوزه دارند نامی شناخته شده اند؛ اولین بار بسیاری از مقالات و نوشته های مهم سینمایی را ایشان ترجمه کرده اند؛ مثلا ایشان برای اولین بار از ساریس ترجمه کرده اند و یا مجموعه کارهای تئوری مولف از جمله آثار ترجمه ایشان است و حدود یک سال و نیم وقف ترجمه سینمای آمریکا کرده اند.

وی افزود: کارهای ما در حوزه سینما یک وجه آموزشی داشته یا به مرور زمان تبدیل به کارهای درسی و آموزشی شده است؛ و نمی شود این موضوع را منکر شد مثلا داستان رابرت کوییک یا مجموعه کارهایی که محمد شهبال یا محمدگذرآبادی تر جمه کرده اند؛ مانند روانشناسی برای فیلمنامه نویسان، راه داستان.

کاردر تصریح کرد: ما در انتخاب هایمان باید به این وجه توجه کنیم که در حوزه سینمایی تک نگاری درباره فیلم های کوچک شاید توقع ما از هرمس نباشد بلکه انتظار کتابی را داریم که در حوزه ادبیات سینمایی هم جایگاه مهم و رفیعی را داشته باشد و هم این که برای مخاطب کاربردی تر باشد؛ همچنان که کتاب سینمای آمریکا در ذیل چنین کتاب هایی قرار می گیرد.

مدیر نشر هرمس در پاسخ به این پرسش که با توجه به کمیت ترجمه آثار آگاتا کریستی و انتشار کتاب و سرانجام مرگ (که در آن کاراکتر پوآرو می میرد) از سوی هرمس آیا ترجمه آثار این نویسنده انگلیسی به پایان رسیده است، گفت: بله به پایان رسیده است؛ نمی دانم که بتوانیم چیزی به آثار کریستی اضافه کنیم یا نه ولی امیدورام که امسال یک یا دو رده کاراگاهی دیگر را به آثار کاراگاهی هرمس اضافه کنیم.

وی توضیح داد: چند گزینه از ادبیات آلمان، آمریکا و اسکاندیناوی داریم که بین این سه دوتای آن را انتخاب می کنیم و همه آنها از نویسندگان معاصر هستند و هیچ کدام کلاسیک نیست.