مهندسی ژنتیک ابزار موثر حفظ تنوع زیستی/وجود ۸ هزار گونه گیاهی و ۵۰۰ گونه پستاندار در کشور

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، جواد محمدی روز دوشنبه در آیین گشایش سومین سمپوزیوم بین المللی کریسپر (ویرایش ژنی) با تاکید بر اهمیت تنوع زیستی، اظهار داشت: تنوع زیستی از عوامل بنیادی برای حفظ محیط‌زیست و استمرار زندگی بشر است.

وی در این مراسم که در محل پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک برگزار شد، عنوان کرد: تنوع زیستی برای تامین مواد غذایی ضروری است، گیاهان و حیوانات تغدیه سالم و کافی را برای انسان‌ها تامین می‌کنند. ۹۰ درصد منابع غذایی از ۱۵ گونه جانوری و ۸ گونه گیاهی تامین می شود؛ در حالی که بین ۱۰ تا ۳۰ میلیون گونه گیاهی و جانوری در کره زمین وجود دارد.

محمدی با تاکید بر اهمیت حفظ تنوع زیستی برای نسل کنونی و آینده افزود: امروزه با کاهش تنوع زیستی روبرو هستیم‌ که موجب آسیب پذیری محصولات کشاورزی و باغی و در نتیجه آن منابع غذایی می شود. در حالی که تنوع زیستی باعث می شود، با کاهش یک نوع ماده غذایی سراغ مواد دیگر برویم‌.

وی ادامه داد: سهم فعالیت های کشاورزی در به مخاطره افتادن تنوع زیستی بسیار بالاست، حفظ ثبات و تبادل تولید محصولات کشاورزی هم به تنوع زیستی وابسته است و بین تنوع زیستی و افزایش جمعیت رابطه مستقیم برقرار است‌.

تنوع زیستی بالا در ایران

رییس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری با ذکر اعداد و ارقامی در حوزه محصولات کشاورزی تصریح کرد: با وجود تنوع اقلیمی بالا در ایران، بیش از ۸ هزار گونه گیاهی، ۵۰۰ گونه پستاندار، ۳۶۰ گونه طیور، ۳۹۰ گونه ماهی، ۱۳۰۰ گونه میکروارگانیسم وجود دارد که جزو ذخایر ژنتیکی کشور به شمار می‌آید.

وی گفت: با وجود این منابع طبیعی متنوع، تخریب محیط‌زیست از مشکلات کشور است، ولی می توان با مهندسی ژنتیک برای حفظ ژنوم گیاهان تنوع محیط‌زیست را حفظ کرد.

محمدی ادامه داد: یکی دیگر از اقدامات استفاده از روش های تولیدمثل مصنوعی است تا از گونه ها با تنوع ژنتیکی بالا بهره برداری و از انقراض آنها جلوگیری کرد. با این روش ها می توان خصوصیات یک گونه گیاهی یا جانوری را ارتقا داد یا بهبود بخشید تا با زیست بوم سازگارتر شود یا در برابر بیماری ها مقاومت کند.

استاد دانشگاه تهران در ادامه درباره روش ویرایش ژنی (کریسپر) گفت: این روش با فراهم کردن امکان تغییر در ژنوم گیاهان ابزار قدرتمندی در مهندسی ژنتیک است و انقلابی در آن ایجاد می کند. همچنین کریسپر در گیاهان امکان تغییر ژنوم را برای تولید گیاه بهتر با عملکرد مناسب تر فراهم کرده است‌. برای نمونه تولید گندم بدون گلوتن برای افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، یکی از این کاربردهاست.

وی درخصوص کاربرد کریسپر در پزشکی نیز اظهار داشت: این روش ویرایش ژنی می تواند نقش زیادی در حفظ و بهبود سلامت جامعه با جایگزین کردن ژن های خاص ایفا کند.

محمدی گفت: کریسپر از ابتدا درمان بیماری کم خونی داسی شکل را هدف گرفت و در این روش با ژن درمانی و قرار دادن ژن های عملکردی در سلول بیماری موثر واقع می شود.

وی تاکید کرد: فناوری کریسپر در مرزهای دانش است و ایران نیز توانسته همپای کشورهای دیگر در این فناوری فعال باشد. برخی محصولات ژن درمانی تولیدشده در ایران در مراحل کارآزمایی بالینی است‌ و به زودی شاهد تحول بزرگی در استفاده از این فناوری برای درمان برخی بیماری ها از جمله اچ آی وی و برخی سرطان ها هستیم‌.

سومین سمپوزیوم بین‌المللی و پنجمین سمپوزیوم ملی کریسپر (ویرایش ژنی) به میزبانی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری و با مشارکت ۱۵۰۰ دانشمند ایرانی و خارجی برگزار می‌شود.

سمپوزیوم یک‌روزه کریسپر CRISPR (ویرایش ژن) یکم خرداد ماه با مشارکت ۳۰۰ نفر از دانش‌پژوهان و پژوهشگران داخلی و خارجی به صورت حضوری و ۱۲۰۰ نفر غیرحضوری و برخط برگزار می‌شود.

دانشمندانی از ایران، آمریکا، استرالیا و ترکیه در سومین سمپوزیوم بین المللی و پنجمین سمپوزیوم ملی کریسپر آخرین دستاوردهای ویرایش ژن در ایران و جهان و کاربردهای کریسپر در حوزه پزشکی، کشاورزی و صنعت را بررسی و در این زمینه سخنرانی می‌کنند.

این سمپوزیوم به توسعه فناوری‌ها، انتقال و اشتراک تجربه‌ها و دستاوردهای این حوزه با حضور پژوهشگران، محققان، دانشجویان و دست‌اندرکاران حوزه های مختلف علوم زیستی و کشاورزی و سایر مجموعه‌های علوم پزشکی، فنی و صنعتی مرتبط می‌پردازد.