نگاه اروپا به آمریکای لاتین؛ رونق روابط تجاری یا بازارگرمی؟

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، جوسپ بورل رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا اواخر سال گذشته میلادی (نوامبر ۲۰۲۲/ اوایل آبان) در نشستی با حضور نمایندگان پارلمان کشورهای آمریکای لاتین به دفاع از ارزش‌های استعماری برای بیان اهمیت روابط اروپا با آمریکای لاتین پرداخت و با اشاره به اینکه جهان در حال تجربه کردن یک طوفان کامل است، گفت: برای پیمایش در این طوفان، نه مسیرها و نه نقشه‌های گذشته به درد ما نمی‌خورد. مانند کاشفان و فاتحان، ما باید دنیای جدیدی را اختراع کنیم.

بورل همچنین در یادداشتی در تارنمای پراجکت سیندیکیت تاکید کرد: ما همچنین باید قطب‌نمای استراتژیک خود را دوباره تنظیم، از ابزارهای سیاسی و اقتصادی خود به طور منسجم‌تر استفاده و نه تنها ریسک‌ها، بلکه فرصت‌ها را نیز به طور مؤثرتری شناسایی کنیم. به همین دلیل است که من از ابتدای ماموریت خود استدلال کرده‌ام که اروپا باید روابط خود را با کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب عمیق‌تر کند.

از آن زمان تا امروز، ماه‌ها می‌گذرد و در میانه تحولات ژئوپلیتیکی جهانی به ویژه ناشی از جنگ اوکراین، تمایل اتحادیه اروپا به آمریکای لاتین دوچندان شده است. اتحادیه اروپا که برخلاف کشورهایی همچون چین، شاهد از دست دادن موقعیت خود در این منطقه است، در نظر دارد تا خود را به سومین شریک تجاری بزرگ آمریکای لاتین پس از ایالات متحده و چین تبدیل کند.

گواه این ادعا اینکه به گزارش روزنامه ال پائیس، اتحادیه اروپا در حال آماده‌سازی بسته‌ای از برنامه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها به منظور تقویت روابط تجاری بوده که سهم اسپانیا در این طرح، حدود ۱۰ میلیارد دلار خواهد بود. اگر چه حجم کل سرمایه‌گذاری هنوز مشخص نیست اما کمیسیون اروپا نیز رقم مشابهی را اختصاص خواهد داد.

اهداف اتحادیه اروپا چیست؟

به نوشته ال پائیس، اروپا چشمانش را به روی وابستگی استراتژیک خود به روسیه و چین در محیطی پر از چالش های ژئوپلیتیکی پس از همه‌گیری کووید-۱۹ و جنگ اوکراین باز کرده است و مسیر خود را به جست‌وجوی شرکای قابل اعتماد جدید سوق داده است.

بورل به عنوان یکی از مقام‌های اروپایی که در ماه‌های اخیر به چرخش در جهت آمریکای لاتین اصرار داشته است و اذعان کرده که اروپا نمی‌خواهد گرفتار وابستگی‌های جدید شود اما قصد دارد بازارهای خود را به روی روابط ثمربخش با شرکای سیاسی قابل اعتماد باز کند، گفت: ما باید با بحران‌های غذا، انرژی و مالی مقابله کنیم. چشم‌انداز اقتصادی نه برای آمریکای لاتین، نه برای اروپا و نه برای جهان خوب نیست. این بدان معناست که ما باید با هم کار کنیم.

اتحادیه اروپا همچنین به دنبال ایجاد نهادی با هدف کنترل روابط دائمی دو منطقه است؛ این ابتکار به عنوان یک ابزار بوروکراتیک و نهادی به تقویت روابط اتحادیه اروپا با ۳۳ کشور منطقه که جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب (سِلاک/CELAC) را تشکیل می‌دهند، منجر خواهد شد.

در ژوئیه ۲۰۲۳ نیز نشست سران کشورهای اتحادیه اروپا-سلاک برگزار خواهد شد.

این سازمان در نظر دارد قراردادهای تجاری و روابط استراتژیک، مانند روابط با مکزیک و مرکوسور (آرژانتین، برزیل، پاراگوئه و اروگوئه) به عنوان پنجمین بلوک اقتصادی بزرگ جهان خارج از اتحادیه اروپا را که سال‌ها به دلیل مخالفت های اعضای اتحادیه همچون فرانسه متوقف شده است، دوباره فعال کند.

اتحادیه اروپا همچنین قصد دارد توافق‌هایی را که پیشتر با آمریکای مرکزی و محور کلمبیا-پرو-اکوادور امضا کرده است، تکمیل کند؛ علاوه بر این، مراحل توافق اتحادیه اروپا و شیلی را نهایی کند؛ طرحی که مدرن کردن روابط تجاری و گسترش درصد محصولات تحت پوشش برخی کاهش تعرفه توسط بروکسل را دنبال می‌کند.

رونق روابط تجاری یا بازارگرمی؟

انگیزه‌ها از افزایش تعامل چندجانبه اتحادیه اروپا با منطقه آمریکای لاتین مسئله تازه‌ای نیست. در ماه مه گذشته نیز بورل در مصاحبه با تارنمای لا پرنسا (La Prensa) تاکید کرد آمریکای لاتین منبع فرصت‌ها است.

سه ماه بعد، ال پائیس در گزارشی نوشت که اروپا به دلیل پیشرفت در روابط کشورهای منطقه آمریکای لاتین با روسیه و چین، در حال بررسی یک حمله تجاری و دیپلماتیک است. در این راستا، طرحی برای فتح مجدد آمریکای لاتین به ارزش هشت میلیارد یورو اعلام شد.

اتحادیه اروپا طی چند سال اخیر از منطقه آمریکای لاتین فاصله گرفته است، اما اکنون با توجه به پیشرفت روابط کشورهای این منطقه با غول چین و روسیه، بار دیگر این نقطه از جهان را مورد توجه قرار داده است.

اروپا در عرصه نبرد اوکراین، ارسال سلاح و پول برای تجهیز کی‌یف و مقاومت این کشور در برابر رقیب روس و در آمریکای لاتین، تخصیص پول برای سرمایه‌گذاری‌ها در برابر چین و روسیه را انتخاب کرده است.

آمریکای لاتین که از روز نخست جنگ اوکراین، رویه بی طرفی را برگزیده و در کنار غرب از رویارویی با روسیه خودداری کرده است. به این ترتیب باید دید در میدان نبرد تجاری و از طریق سرمایه‌گذاری‌های هنگفت، پیوند دو منطقه محکم‌تر خواهد شد یا خیر.

باید یادآور شد که عهده‌داری ریاست مرکوسور توسط برزیل و ریاست اسپانیا در اتحادیه اروپا، که از نیمه دوم سال ۲۰۲۳ آغاز می‌شود، احتمالا فرصت مناسبی برای تقویت روابط اتحادیه اروپا و این بلوک تجاری آمریکای لاتین خواهد بود.