یک سال پس از سفر آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» رئیس جمهوری اسلامی ایران به عمان و دیدار با سلطان این کشور ، عصر امروز یکشنبه (هفتم خردادماه) سلطان «هیثم بن طارق» در صدر هیاتی عالی رتبه وارد تهران می‌شود؛ سفری که علاوه‌بر همکاری های دوجانبه، رایزنی درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی هم بخشی از اهداف آن خواهد بود.
روابط حسنه و دوستانه تهران- مسقط بر کسی پوشیده نیست و مناسبات دیرینه آنها را می‌توان الگوی ایده آلی از روابط منطقه‌ای دانست. دو کشور چه در دوره قبل و چه بعد از انقلاب اسلامی روابط خود را حتی در اوج قطب‌بندی‌های منطقه‌ای حفظ کردند. روابط آنها تنها محدود به همسایگی نیست بلکه علایق و اشتراکات عمیق دینی و اعتقادی این دو ملت قرن‌ها با یکدیگر پیوند خورده است.
در همین ارتباط «عصام یحیی الزدجالی» نویسنده عمانی در آستانه سفر سلطان عمان به ایران در یادداشتی نوشت: عمان و ایران دهه‌هاست که با یکدیگر روابطی مستحکم و تنیده در احترام، تفاهم و همکاری متقابل برقرار کرده‌اند. پیوندهای بین این دو کشور به‌رغم تحولات ژئوپلیتیکی و منطقه‌ای، همچنان محکم مانده است. هر دو کشور، همواره بر اهمیت حفظ مجاری دیپلماتیک و مشارکت در گفتمان سازنده در راستای حل و فصل چالش‌های منطقه‌ای، تاکید کرده‌اند.
پیوند فرهنگی عمان و ایران، همواره سنگ‌بنای روابط دوجانبه آنها بوده است. مسقط و تهران با تاریخی مشترک که قرن‌ها قدمت دارد، وجوه مشترک فرهنگی یکدیگر را تحسین کرده و میراث منحصربه‌فردشان را گرامی داشته‌اند. تبادل تجربیات فرهنگی و سنتی و همچنین تجلی‌های هنری، باعث شده تا دو کشور از صنایع دستی غنی یکدیگر درکی عمیق داشته باشند.
بنابراین در حال حاضر بعد از کشورهای عضو محور مقاومت یعنی عراق، سوریه، لبنان و یمن، عمان بهترین روابط را در جهان عرب با جمهوری اسلامی ایران دارد. در عین حال نقشی که دولت مسقط در منطقه ایفا می‌کند، متفاوت از سایر کشورهای عربی است.
مسقط تنها عضو شورای همکاری خلیج فارس است که از عربستان سعودی در حمله به یمن حمایت و همراهی نکرد و حاضر نشد به جنگ مردم مظلوم یمن برود؛ ضمن اینکه برخلاف خواست سعودی ها تلاش کرد برای مردم یمن نقش کمک رسانی خوبی داشته باشد، به گونه ای که بیشترین تلاش را برای صلح برعهده گرفت به پل ارتباطی برای کمک به مردم یمن تبدیل شد.
خارج از روابط دوجانبه، مناسبات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ایران و عمان در کنار نقش میانجیگرانه مسقط، اهمیت این سفر را چند برابر می‌کند. از عمانی‌ها به عنوان میانجیگرانی خاموش یا ساکت نام برده می‌شود و سالهاست سلطان نشین عمان با دیپلماسی مبتنی بر صلح و گرایش به بی‌طرفی به عنوان یک میانجی گر در منطقه شناخته می‌شود. عمان توانسته است، به رغم قرار داشتن در یک منطقه جغرافیایی حساس و پرتنش، دهه‌ها دور از جدال و بحران باقی بماند و حتی بارها نقش میانجی را برای همسایگان خود بازی کرده است.
مسقط از سال ۱۳۸۶ نه تنها در مذاکرات مربوط به زندانیان غیر ایرانی مانند ۱۲ ملوان بریتانیایی و سه کوهنورد آمریکایی نقش‌آفرینی کرد بلکه در چندین مورد باعث شد تا زندانیان ایرانی در دیگر کشورها هم آزاد شوند.
در سال‌های اخیر نیز همواره از عمان به عنوان یکی از میانجی‌های اصلی میان غرب و جمهوری اسلامی، نام برده شده است. بنابراین مسقط نقش میانجیگری قابل توجهی در مذاکرات مختلف ایران با طرف های مقابل ایفا کرده‌است؛ ازجمله میانجیگری در موضوعات مرتبط با آمریکا، برجام و اروپا، برای ازسرگیری ارتباط با عربستان سعودی و مذاکرات صلح یمن.
حال در آستانه سفر سلطان عمان به ایران بسیاری این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا یکی از مهمترین محورهای رایزنی بن طارق در تهران، مساله هسته‌ای و ازسرگیری مذاکرات در این زمینه خواهد بود؟ آیا سلطان عمان حامل پیام‌هایی از غرب و به ویژه آمریکا برای ایران است و به دنبال گشودن گره روند احیای توافق هسته‌ای است؟ آیا بن طارق به دنبال میانجیگری میان ایران و آمریکاست؟
در تازه‌ترین مورد روز جمعه، بلژیک و ایران با میانجیگری عمان به یک توافق برای تبادل زندانی‌هایشان رسیدند. بر اساس این توافق، «اسدالله اسدی» از دیپلمات‌های ارشد جمهوری اسلامی ایران در سفارت کشورمان در اتریش، در بلژیک به زندان محکوم و در یکی از زندان‌های این کشور در حال سپری کردن مجازات ۲۰ سال حبس بود، با میانجیگری مسقط به کشور بازگشت.
همچنین در جریان این سفر دو روزه، احتمال گره زدن روابط قطع شده ایران و مصر دور از ذهن نیست و در همین ارتباط «بشیر عبدالفتاح» کارشناس مرکز مطالعات سیاسی و راهبردی الاهرام معتقد است: عمان به میانجیگری بین ایران و چند کشور عربی و بین ایران و آمریکا عادت دارد و در نتیجه بعید نیست که سفر سلطان عمان به مصر شامل یک سفر ویژه برای عمق بخشیدن به همگرایی میان قاهره و تهران باشد.
نظر شما