مصون ‌سازی دانش ‌آموزان از آسیب‌های اجتماعی نیازمند تدبیر

به گزارش ایرنا، آسیب‌های اجتماعی به هر نوع عمل فردی یا جمعی اطلاق می‌شود که در چارچوب اصول اخلاقی و قواعد عام رسمی و غیر رسمی نباشد و ارتکاب آن باعث بهم خوردن قوانین اخلاقی و ارتباطی بین افراد، رواج بی‌بندوباری اخلاقی و قبح‌زدایی در جامعه شود.

در این میان، دانش ‌آموزان که در رده سنی نوجوانان قرار می‌گیرند یکی از گروه‌های آسیب‌پذیر در گرداب آسیب‌های اجتماعی، به شمار می آیند که به دلیل اقتضائات سنی و شرایط روحی و روانی خود در برابر مخاطرات اجتماعی، بسیار آسیب‌پذیرند.

به این منظور مسوولیت خانواده و دستگاه‌های متولی برای پیشگیری از گرفتاری نوجوانان و جوانان که سرمایه مهم و مولد انسانی در جامعه بشمار می آیند در دام آسیب‌های اجتماعی بسیار سنگین و حساس است.

بسیاری از اولیای دانش آموزان با بررسی رفتارهای فرزندان خود در مدرسه به این نتیجه رسیده‌اند که تربیت پذیری و در مقابل آسیب پذیری فرزندانشان از محیط مدرسه بسیار بیشتر از کانون خانواده است.

محیط مدرسه و همسالان عامل عمده رفتارهای آسیب زا در دانش آموزان

شکیب مادر یک دانش آموز دوره متوسطه اول در اصفهان به خبرنگار ایرنا گفت: فرزند دخترش تا قبل از ورود به دوره متوسطه بسیار همراه و مطیع خانواده بود ولی اکنون نسبت به اصلاح رفتارهایی که از سوی ما پسندیده نیست سرباز می‌زند.

وی با اشاره به اینکه محیط مدرسه و حتی معلم فرزندش تنها نسبت به درس و علم آموزی دانش آموزان حساس و پیگیر هستند، گفت: این بی توجهی به تربیت و پرورش و حتی آگاه سازی والدین از رفتارهای نامناسب فرزندان و آسیب‌هایی که آنها را تهدید می‌کند از سوی مدیر و مسوولان مدرسه مخاطرات جدی را برای آینده دانش آموزان ایجاد خواهد کرد.

وی از متولیان امر درعرصه تعلیم و تربیت خواست که ضمن اینکه به پرورش و تربیت دانش آموزان در کنار دانش آنها اهمیت جدی بدهند، خانواده‌ها را از آسیب‌های اجتماعی که در بین دانش آموزان دیده می‌شود، آگاه کنند.

حضرتی پدر یک دانش آموز متوسط دوم در اصفهان نیز با اشاره به اینکه در مدت ۲ سالی که آموزش و پرورش درگیر موضوع شیوع ویروس کرونا و غیرحضوری شدن مدارس بود آسیب‌هایی در فضای حقیقی و مجازی برخی از دانش آموزان را درگیر کرد.

وی افزود: رفتارهای پسرش که در پایه دهم تحصیل می‌کند گاهی مشکوک به نظر می‌رسد و زمانی که این موضوع را با معلمش درجریان گذاشتم صادقانه گفت که ما اکنون آنقدر درگیر مساله اُفت تحصیلی دانش آموزان هستم که دیگر فرصتی برای بررسی رفتارهای آنها را نداریم.

وی خواستار جدی گرفتن موضوع آسیب‌ها در دانش آموزان شد و گفت: بطور مسلم خانواده‌ها این آمادگی را دارند که با همکاری مدرسه و دیگر دستگاه های مسوول به پراکندن آسیب‌های اجتماعی از اطراف فرزندان خود بپردازند.

ناآگاهی و رهاشدگی دانش آموزان علت مهم گرفتاری در دام آسیب‌های اجتماعی

یک روانشناس تربیتی در اصفهان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به نداشتن تجربه رویارویی با آسیب‌های اجتماعی در نوجوانان گفت: بسیاری از نوجوانان در دوره دانش آموزی با دریایی از تهدیدات و آسیب‌ها مواجه می‌شوند و به‌دلیل ناآگاهی در این میان سرگردان می شوند.

افسانه برومند افزود: برخی از این نوجوانان که تشخیص راه درست را از بیراهه ندارند در این اقیانوس گمراه می شوند و به انحراف می‌روند.

وی اظهار داشت: با توجه به اینکه بسیاری از نوجوانان از یک دوره وابستگی به خانواده وارد اولین مرحله و مرکز اجتماعی شدن در محیطی به نام مدرسه می‌شوند اگر در این میان نقشه راه و یا رهبر فکری از سوی خانواده و مدرسه آنها را یاری نکند در دام آسیب‌های اجتماعی متعدد گرفتار می‌شوند.

این روانشناس یادآور شد: دوران مدرسه به ویژه در مقطع متوسطه برای دانش آموزان دوره استقلال اجتماعی به شمار می‌آید که یکی از تهدیدات در این دوران وابستگی، اعتماد و تقلید از گروه همسالان و هم کلاسی‌هایشان است.

به گفته وی، آسیب‌های اجتماعی معلول عوامل فردی، روانی، محیطی و اجتماعی است که این عوامل از خود شخص تا خانواده و مدرسه و محیط پیرامون زا شامل می شود.

وی تاکید کرد: برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بین نوجوانان دانش آموز هم باید خانواده‌ها به رفتار و تهدیدات اطراف فرزندان خود آگاه و هوشیار باشند و هم متولیان مدرسه به ویژه معلمان و مربیان به عنوان مرجع تربیتی دانش آموزان نسبت به شناسایی آسیب‌های پیرامون مدارس خود آگاه و به موقع و سریع وارد عمل شوند.

آموزش علائم بروز آسیب‌های اجتماعی به متولیان مدارس در اصفهان

معاون پرورشی و فرهنگی اداره‌کل آموزش و پرورش اصفهان از آموزش متولیان مدارس استان در قالب طرحی به نام "مرهم" برای آموزش علائم بروز آسیب‌های اجتماعی در دانش آموزان خبر داد و گفت: این آموزش‌ها در شورای مدرسه و با حضور مسئولان و مشاوران آموزش و پرورش ارائه می‌شود.

مهدی نم‌نبات افزود: طرح "مرهم" به‌منظور کاهش آسیب‌های اجتماعی و نقشه‌ای راهی برای کاهش رفتارهای پرخطر و مواردی از جمله افسردگی، خشم و اضطراب در دانش آموزان است که در سال تحصیلی جاری اجرا و در سال آینده هم اعمال می‌شود.

وی اظهار داشت: برای اجرای این طرح سه گام در نظر گرفته شده است که گام اول به آموزش همکاران فرهنگی، گام دوم به آموزش والدین و در نهایت در گام سوم به آموزش دانش‌آموزان پرداخته می‌شود.

معاون پرورشی و فرهنگی اداره‌کل آموزش و پرورش اصفهان افزود: در گام اول ۷۳ درصد از فرهنگیان استان آموزش‌های لازم را در زمینه علائم بروز آسیب‌های اجتماعی در دانش آموزان را فراگرفتند و برای آموزش والدین دانش‌آموزان در نواحی و مناطق استان اصفهان اقدام شده ولی نیازمند نیروی متخصص و حمایت نهادهایی همانند بهزیستی، بهداشت و نیروی انتظامی است.

وی یادآور شد: آموزش دانش‌آموزان گام بعدی این طرح ونیازمند همراهی دستگاه‌های مرتبط است تا با اقدام به موقع فرآیند آموزش دانش‌آموزان کامل شود.

نم نبات همچنین به اجرای آزمون‌های رصد سلامت روان برای دانش‌آموزان پایه‌های هشتم در استان اصفهان اشاره کرد و گفت: این آزمون برای بررسی رفتارهای پرخطر در میان دانش‌آموزان شهرستان‌های استان برگزار شد.

وی همچنین به اقدامات دیگر در زمینه کاهش آسیب‌های اجتماعی در مدارس اشاره کرد و گفت: در طول سال تحصیلی گذشته بیش از چهارهزار تماس با خط تلفنی ۱۵۷۰ نماد (نظام جامع مراقبت اجتماعی دانش آموزان( انجام شد و به بیش از ۳۴ هزار دانش‌آموز که نیاز به مشاوره و همراهی داشته‌اند خدمات حضوری ارائه شده است.

کاهش آسیب‌های اجتماعی دانش آموزان نیازمند همراهی و همکاری سایر نهادها

مدیرکل آموزش و پرورش اصفهان گفت: باتوجه‌به این که گروه هدفمان دانش‌آموزان هستند رویکرد آموزش و پرورش این است تا آسیب‌های اجتماعی برای فرزندانمان را کاهش دهیم که نیازمند همراهی نهادها و ارگان‌های دیگر و همفکری آنان است.

محمدرضا ابراهیمی افزود: از مهم‌ترین موضوعات آموزش و پرورش مراقبت برابر آسیب‌های اجتماعی است که در استان اصفهان اهتمام ویژه‌ای نسبت به کاهش این آسیب‌ها در جامعه دانش‌آموزی برنامه‌ریزی‌شده است.

وی با بیان اینکه زندگی ماشینی آسیب‌هایی را به‌دنبال دارد، ادامه داد: تغییر بسیار سریع سبک زندگی، آسیب‌هایی را در جوامع و به ‌تبع آن در جامعه ما به دنبال داشته است و پدیده کرونا و تأثیراتی که بر زندگی مردم گذاشت این آسیب‌ها را دوچندان کرد.

ابراهیمی با اشاره به آسیب‌های ناشی از تعطیلی مراکز فرهنگی در دوران شیوع کرونا، عنوان کرد: تعطیلی حدود ۳۰ ماه مدارس، مساجد و مراکز فرهنگی در دوران کرونا عوارض و آسیب‌هایی را در پی داشت که با محوریت افسردگی و رفتارهای پرخطر در جامعه دانش‌آموزان همراه شد.

وی اضافه کرد: طرح یاریگران زندگی از جمله راهکارهایی است که در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی برنامه‌ریزی و اجرا شده است تا اقدام به هنگام برای کاهش آسیب‌های موجود انجام شود.

مدیرکل آموزش و پرورش اصفهان خاطرنشان کرد: ارتباط معناداری میان آسیب‌های گوناگون اجتماعی است و از آنجایی‌که پیشگیری از گسترش آسیب‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، نیاز است تا مراکز و نهادهای مسئول نیز به مساله ورود کنند تا اقدام به‌موقع و البته مؤثر در این راستا انجام شود.

ضرورت ورود جدی و بهنگام دستگاه ها برای شناسایی و پیشگیری آسیب‌های اجتماعی در دانش آموزان

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری اصفهان گفت: پژوهش جدی برای ورود جدی و بهنگام دستگاه‌ها به‌منظور جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی در دانش آموزان بسیار ضروری است تا مبنای آسیب‌ها و ظایف دستگاه ها مشخص شود.

محمدرضا جان‌نثاری با بیان اینکه آسیب‌های اجتماعی باید به تفکیک مناطق، همراه با میزان تراکم آنها مشخص شود، افزود: مسئله آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان تنها متوجه آموزش و پرورش نیست زیرا دانش‌آموزان از رفتارهای اجتماعی بیرون مدرسه نیز بسیار تأثیر می‌پذیرند، لذا ورود به این ماجرا حضور همه دستگاه‌های مرتبط را نیاز دارد.

وی اظهار داشت: گفتمانی که در راستای ایجاد آسیب‌های اجتماعی شکل می‌گیرد و گاهی چهره‌های مختلف نیز ضریب منفی به آن می‌دهند را باید با ظرافت دقیقی مدیریت کرد؛ ورود با برنامه آموزش و پرورش در این زمینه به نحو شایسته‌ای صورت‌گرفته است و نیاز به همراهی دستگاه‌های استاندارد تا اقدامات انجام‌گرفته در این حوزه مؤثر واقع شود.

تاکید استاندار اصفهان بر کاهش آسیب‌های اجتماعی در مدارس اصفهان

استاندار اصفهان بر لزوم طراحی و اجرای برنامه‌های غیرمستقیم در زمینه کاهش آسیب‌های اجتماعی در مدارس تاکید کرد و گفت: طراحی این برنامه‌ها باید با نظر متخصصان و با بهره گیری از روش‌های مطلوب جامعه و فرهنگ ایرانی- اسلامی برنامه‌ریزی شود تا در اجرای طرح‌های مختلفی نظیر مرهم مورد استفاده قرار گیرد.

سید رضا مرتضوی افزود: بر این اساس باید از ظرفیت دستگاه‌ها و نهادهای استان نیز برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی استفاده شود.

وی طرح مرهم را حرکتی مطلوب و ارزنده خواند و افزود: همه باید تلاش کنیم تا این طرح آموزش و پرورش به سرانجام برسد و آسیب‌های اجتماعی در مدارس کاهش پیدا کند.

استاندار اصفهان ادامه داد: چهارچوب طرح مرهم که شامل بررسی میدانی در مدارس، مناطق و افراد در معرض آسیب‌های اجتماعی است بسیار مطلوب است و امیدواریم آموزش و پرورش بتواند حداکثر استفاده را از بضاعت‌های موجود ببرد.

وی تصریح کرد: کنترل عوامل و ابزارهای محرک آسیب‌های اجتماعی مساله دیگری است که باید در این طرح مورد توجه قرار گیرد تا ابزارهای محرک که ممکن است دانش‌آموزان را در معرض آسیب قرار دهد شناسایی شده و از دسترسی به آن‌ها جلوگیری شود.