محیط‌بانی، شغلی که با عشق همراه است + فیلم

به گزارش خبرنگار ایرنا، محیط‌بانی که یکی از مشاغل سخت و زیان‌آ ور محسوب می‌شود، واژه‌ای نام آشنا برای عموم به ویژه دوستداران طبیعت است.

محیط بان فردی است که به حفاظت و کنترلِ عرصه‌های طبیعی و حیات وحش کشور می‌پردازد هرچند از نظر قوانین استخدامی، کارمند دولت محسوب می‌شود، اما با توجه به شرایط کاری، وضعیتی شبیه به نیروهای انتظامی یا شبه‌نظامی دارد.

این گروه از افراد جامعه که در دل طبیعت به ویژه در مناطق تحت کنترل سازمان محیط زیست و منابع طبیعی از ورود متخلفان ممانعت به عمل می‌آورند در بسیاری از مواقع برای انجام کار خود و با هدف حفاظت از گونه‌های خاص حیات وحش جان خود را از دست داده اند.

طبق آمارهای ارائه شده تاکنون ۱۵۰ نفر از محیط‌بانان، جان خود را از دست داده‌اند که از این تعداد ۴۹ نفر از سوی بنیاد شهید به عنوان شهید اعلام شده که سهم استان زنجان ۲ شهید است.

بنا بر آمار اعلام شده هم اکنون ۴۷ محیط بان در مناطق حفاظت شده استان فعالیت می‌کنند و به دلیل گستره مناطق با کمبودها و مشکلاتی مواجه هستند.

خبرنگار ایرنا، برای آگاهی از فعالیت‌ها و مخاطرات کاری یک محیط بان با "غفور بدری " محیط‌بان نمونه استان زنجان که حدود ۲۳ سال فعالیت کاری دارد، گفت و گو کرده است.

ایرنا: خودتان را معرفی کنید؟

بدری: حدود ۵۱ سال سن دارم، کار محیط‌بانی را از سال ۷۹ آغاز کرده‌ام، علاقه ام به طبیعت و محیط زیست موجب شد به این کار گرایش پیدا کنم، باید بگویم قبل از آن به کار فرش ابریشم اشتغال داشتم، کار در طبیعت فقط در عشق خلاصه می‌شود.

ایرنا. در خصوص سختی‌های کار: خود توضیح دهید:

محیط‌بانی شغلی سخت و بسیار طاقت فرسا است و یک محیط‌بان، ناملایمات زیادی در سر راه خود می بیند.

طبیعت در برابر زیبایی‌های که دارد صحنه‌هایی خشن و آزاد دهنده هم دارد، من همیشه بر این باور م، محیط بان همانند کوهنوری است که وقتی پا به کوه می‌گذارد، کسی شاهد و تماشاگر او نیست و او را تشویق نمی‌کند و در این میان عشق و علاقه کوهستان است که او را به این سمت می‌کشاند و حتی در سخت‌ترین لحظات با مرگ و زندگی دست و پنجه نرم می‌کند.

این شغل به دلیل برخورد با افراد مسلح و کسانی که منافع نامشروع خود را در طبیعت می‌جویند و با هر ترفند و وسیله‌ای می‌خواهند بهره برداری کنند و یا مشاهده شکارچیان مسلح در تاریکی شب بسیار خطرناک و حساس است.

در مدت ۲۳ سال فعالیت محیط‌بانی ام، در تمامی عرصه‌های طبیعی و مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع استان حضور داشتم به ویژه منطقه حفاظت شده سرخ آباد در وسعت ۱۲۰ هزار هکتار و فیله خاصه " ۹۵ هزار هکتار، این مناطق کوهستانی و دشتی و از مناطق بسیار قابلیت دار و عالی کشور است، این منطقه کوهستانی حفاظت شده به لحاظ پوشش گیاهی و جنگلی و گونه‌های جانوری از جمله پلنگ منحصر به فرد است و باید از آن صیانت کرد.

ایرنا: محیط بانان با چه چالش‌ها و مشکلاتی مواجه هستند؟

بدری: از جمله مشکلات این قشر ساعت کاری طولانی مدت است که در ماه ۱۵ شبانه روز را شامل می‌شود، زمانی که وارد این کار شدم، ۲۴ روز کار می‌کردم و ۶ روز استراحت داشتم که با تشکیل یگان‌های حفاظت محیط زیست و طبق دستور العمل ها ۱۵ شبانه روز کار و ۱۵ شبانه روز استراحت تعیین شد.

متأسفانه حقوق محیط‌ب انان با توجه به سختی کار بسیار پایین است و از طرفی اضافه کاری این قشر هم در حد متعارف آن پرداخت نمی‌شود.

همچنین طبق استانداردهای جهانی باید به ازای هر پنج هزار هکتار منطقه حفاظت شده، یک محیط بان وجود داشته باشد ولی ما پایین‌تر از سطح استاندرد قرار داریم، به عنوان مثال برای ۲ منطقه حفاظت شده استان به میزان ۲۱۰ هزار هکتار به لحاظ استاندارد ۴۳ محیط بان باید به کار گیری شود ولی به دلیل کمبودها این مناطق را ۱۰ محیط بان پوشش می‌دهند.

به طور مسلم، کمبود نیروی انسانی در این بخش موجب اخلال در کنترل مناطق حفاظت شده می‌شود و افراد متخلف و سودجو هم از این فرصت استفاده می‌کنند، تنها و راحت ترین کمک در این بخش کمک مردمی است که به عنوان بازوی راست محیط بان به شمار می‌روند.

مشکل دیگر نبود تجهیزات و امکانات لازم محیط‌بانی است که در سطح بسیار پایینی در این زمینه قرار داریم، این در حالی است که امکانات متخلفان روز به روز پیشرفته‌تر می شود و ما با همان امکانات اولیه سر و کار داریم.

بر این اساس برای پایش ها و فعالیت‌های مستمر باید امکانات جدیدی از هر جهت داشته باشیم، موضوعی که تاکنون محقق نشده است.

ایرنا: میزان تخلفات شکارچیان در مناطق حفاظت شده چگونه است؟

بدری: متأسفانه باید گفت روش‌های تخلف شکارچیان نسبت به گذشته دچار تغییرات اساسی شده است، در این میان به دلیل وجود تغییراتی در زیستگاه‌های جانوری و الگوی کشت و همچنین حفر چاه‌های غیر مجاز در مناطق حفاظت شده و از طرفی جزیره‌ای شدن، افزایش راه‌های مواصلاتی و مواردی از این دست موجب شده سودجویان با روش‌های خاص به حیات وحش آسیب وارد کنند.

به این معنی که پیش از این متخلفان به صورت مستقیم به ویژه برای شکار آهو وارد مناطق حفاظت شده می‌شدند، اما در زمان حاضر این نوع حیوان که بیشتر در شب‌ها تردد می‌کند بیشتر امکان شکار دارد بنابراین شکارچی هم خارج از منطقه می‌تواند نهایت استفاده و بهره برداری لازم را داشته باشد.

در این راستا نهایی شدن لایحه حمایت از محیطبانان توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی از ابعاد مختلف نتیجه خوبی به دنبال دارد چون محیطبان با جان خود سر و کار دارد و برای حفظ محیط زیست و سرمایه‌های ملی کشور تلاش می‌کند.

از مسؤولان استانی و کشوری تقاضا می‌کنم برای نقش بهتر محیطبانان از این قشر حمایت کافی را داشته باشند تا بتوانند در انجام وظایف به ویژه حفظ محیط زیست نقش اساسی ایفا کنند.

ایرنا: از خاطره خوب و بد دوران محیطبانی خود بگویید.

بدری: خاطره بد: شهادت ۲ محیطبان زنجانی به نام‌های مهدی مجلل و میکائیل هاشمی، شب ۱۶ فروردین سال ۱۴۰۰ بود که حین عملیات تعقیب و گریز شکارچی خاطی و غیرمجاز در منطقه حفاظت شده فیله خاصه که از سال ۸۶ جزو مناطق شکار ممنوع استان زنجان است بر اثر اصابت گلوله سلاح جنگی به فیض رفیع شهادت نائل آمدند.

به، یاد دارم پس از جست و جو، این ۲ شهید را پیدا کردیمو با صحنه دلخراشی مواجه شدیم که هرگز فراموش نمی‌شود.

در این حادثه تلخ، شکارچی به ۲ محیطبان منطقه رحم نکرد و از طرفی نبود امکانات لازم نیز از علل مهم بروز این حادثه بود، چرا که اگر جی پی اس وجود داشت امکان ردیابی آنها به سهولت انجام می‌شد و چه بسا از وقوع چنین اتفاق تلخ جلوگیری به عمل می آمد.

خاطر خوب: شغل محیطبانی با مخاطرات مختلفی در آمیخته است به خاطر دارم در یکی از روزهای کاری‌ام، یک چویان برای تحویل دادن یک بره آهو تماس گرفت، وقتی به محل اعزام شدیم، صحنه جالبی را مشاهده کردم، این حیوان کنار سگ خوابیده بود، تصورم بر این بود که توسط این حیوان دریده شده باشد، اما وقتی نزدیکتر رفتم دیدم خواب است و در واقع با او به مهربانی رفتار شده بود، به این موضوع باید توجه داشت وجود سگ‌های ولگرد و از طرفی دخالت چوپانان موجب شده آنها به خوردن حیوانات وحشی تمایل بیشتری داشته باشند.

ایرنا: صحبت پایانی:

بدری: فرهنگ سازی محیط زیست باید در بین عموم جدی گرفته شود، چون آگاهی مردم نسبت به سرمایه‌های ارزشمند طبیعی می‌تواند بسیاری از مشکلات کنونی را کاهش دهد.

همه مناطق حفاظت شده استان بسیار جذاب و زیبا هستند و گونه‌های شاخص منحصر به فردی در آنها وجود دارد.

در پایان اینکه اولین و آخرین عشق من طبییت است چرا که انس و الفتی دیرینه با آن دارم و طبیعت هیچ وقت دروغ نمی‌گوید.