به گزارش خبرنگار موسیقی ایرنا، نخستین جلد از کتاب «شیوه کمانچه‌نوازی» اردشیر کامکار سال ۱۳۹۹ به کوشش امیرناصر رنجبر منتشر شد، در پی انتشار این کتاب، دومین جلد «شیوه کمانچه‌نوازی» کامکار به کوشش سعید قربانی و امیرمحمد رضایی با ۱۲۶ درس منتشر شده است.
کامکار درباره این کتاب گفته است: «از سال‌های آغازین فعالیت هنری‌ام همواره در تلاش برای ارتقای جایگاه کمانچه در موسیقی سنتی ایران بوده‌ام. در این رهگذر کوشش خود را بر جنبه‌های گوناگون اعم از ساختن و نواختن قطعات مختلف (در قالب تکنوازی و گروه‌نوازی)، تألیف و آموزش ارتقای سطح تکنیکی این ساز گمارده‌ام. اینک پس از دهه‌ها فعالیت مستمر در این عرصه، خوشحالم که کمانچه جایگاه والای خود را در موسیقی ایرانی یافته، آهنگسازان با امکانات وسیع برای آن می‌نویسند و نوازندگان جوان و توانا آن را بسیار پر احساس، توانمند و بیانگر می‌نوازند و این بار تلاش خود را پس از سال‌ها آموزش، معطوف به تألیف کتاب آموزش پایه کمانچه بر اساس ویژگی‌های موسیقی ایرانی و موسیقی محلی کردم؛ و نتیجه آن کتاب حاضر است که می‌تواند در هنرستان و آموزشگاه‌ها مورد استفاده هنرجویان قرار گیرد.»
همچنین این آهنگساز و نوازنده کمانچه در پیش‌گفتار کتاب دوم «شیوه کمانچه‌نوازی» آورده است: «مجلّدِ پیشِ رو، با هدف سوق دادن هنرجو از سطح مقدماتی به متوسطه تألیف شده است. در این کتاب، با تأکید ویژه بر شخصیت ساز کمانچه و نیز حفظ حالت‌ها و اصالت موسیقی نواحی و کلاسیک ایران سعی بر این است که تکنیک‌های نوازندگیِ ساز کمانچه (از قبیل پوزیسیون‌های دوم و سوم، ترمولو، تریل، تکیه، درّابِ چپ، تعویض سیم و چرخش کاسه) در قالبِ انواع تمرین و اتود، گام‌نوازی، قطعه و دونوازی آموزش داده شود. همچنین با هدف سهولت در آموزش، سعی شده است تمریناتی با ملودی‌های زیبا و روان که برای هنرجو جذابیت داشته باشند، نوشته شود.
برای آشنایی هر چه بیشتر هنرجویان با ردیف که یکی از دغدغه‌های مهم نگارنده در این مجموعه است، می‌توان به گوشه‌ها و قطعاتی الهام گرفته از ردیف‌های میرزا عبدالله و دوامی اشاره کرد که به شکلی ساده و متناسب با سطح هنرجو ارائه شده‌اند.
همچنین سعی شده است تعدادی از ملودی‌های متنوع و زیبای نواحی ایران به عنوان دست‌مایه‌ای برای ساختن قطعات مختلف کتاب استفاده گردد تا هنرجویان ضمن آشنایی با ملودی‌های نواحی، با تکنیک‌های متنوع در کمانچه‌نوازی معاصر نیز آشنا گردند. دونوازی‌های موجود در کتاب، به هدف ارتقای هنرجویان در زمینه بهتر شنیدن صدای ساز خود و بقیه سازها در گروه‌نوازی، هماهنگی به لحاظ ریتم و فواصل، و نیز درک بهتر از بافت‌های مختلف موسیقایی نوشته شده است.
در بخش‌هایی از کتاب، قطعاتی از سایر موسیقیدانان ایرانی برای ساز کمانچه تنظیم و آوانگاری شده است تا در کنار سایر بخش‌ها، مجموعه‌ای کارساز در راستای ارتقای سطح آموزش نوازندگی کمانچه به علاقه‌مندان و هنرجویان این ساز اصیل تقدیم شود. در این کتاب سرعت درج شده در بالای تمرین‌ها، بر اساس نسخه صوتی نوشته شده و سرعت مورد نظر نگارنده برای اجرای هنرجویان در این سطح است و به همین خاطر او به هنرجویان توصیه کرده است در ابتدا تمرین‌ها را با سرعت پایین‌تری نواخته و سپس به تدریج، به سرعت مدنظر نگارنده نزدیک شوند؛ حتی در صورت توانمندی، با سرعت بیشتری بنوازند.»
جلد دوم کتاب «شیوه کمانچه‌نوازی» دارای ۱۲۶ درس است که در ۱۴۸ صفحه تدوین و توسط نشر هستان منتشر شده است.
اردشیر کامکار متولد آبان ۱۳۴۱ در سنندج آهنگساز، نوازنده کمانچه، قیچک، دف و ویولن است. وی از کودکی، ویولن را نزد پدرش حسن کامکار فراگرفت. چندی بعد، وی به عنوان نوازنده کمانچه و ویولن به عضویت ارکستر فرهنگ و هنر سنندج درآمد. او در ابتدا قطعات ویولن ابوالحسن صبا را با کمانچه اجرا می‌کرد.
کامکار سال ۱۳۶۰ به تهران آمد و همکاری خود را با گروه‌های عارف و شیدا و با بسیاری از خوانندگان پیشرو ایران آغاز کرد. همچنین مطالب تکمیلی در زمینه ردیف سنتی ایران را نزد زنده یاد محمدرضا لطفی، زنده یاد محمدرضا شجریان داوود گنجه‌ای، زنده یاد اصغر بهاری و پشنگ کامکار برادرش آموخت. وی سال ۱۳۶۵، برای نخستین بار با ساز کمانچه آثاری از ابوالحسن صبا را در آلبومی به نام «به یاد صبا» به همراه برادرانش پشنگ و ارژنگ کامکار منتشر کرد.
کامکار همواره برای گسترش هر چه بیشتر قابلیت‌های ساز کمانچه کوشیده است. وی با استفاده از تکنیک‌های خاص ویولن و پوزیسین‌های ویولن بر روی ساز کمانچه توانست چهره‌ای دیگر از این ساز به نمایش بگذارد. در این راستا، قطعات ابوالحسن صبا را در دو اثر به «یاد صبا» و «بر تارک سپیده»، به کمک کمانچه و ارکستر به اجرا درآورد. وی در «بر تارک سپیده»، با تکیه بر توانایی‌های خود دست به ابتکارات بدیعی زده و از این رهگذر کمانچه را به سازی فوق‌العاده تأثیرگذار و وجدآور مبدل کرده است.
«بر تارک سپیده» با آهنگسازی و نوازندگی اردشیر کامکار و تنظیم برای ارکستر توسط ارسلان کامکار که یک کنسرتو برای کمانچه و ارکستر سمفونیک است، یکی از مهمترین آثار او محسوب می‌شود. اردشیر کامکار همواره بر این اعتقاد بوده است که ساز کمانچه قابلیت‌های بسیاری در اجرای قطعات تکنیکی و پیچیده دارد و از این‌رو آثاری برای کمانچه تصنیف کرده است که اجرای چنین قطعاتی در موسیقی ایرانی بی‌سابقه بوده است.
کامکار نوازنده بسیاری از گروه‌های موسیقی بوده است و در آلبوم‌های بی‌شماری به عنوان نوازنده کمانچه، قیچک و دف حضور داشته است. وی در زمینه تدریس ساز کمانچه فعالیت‌های گسترده‌ای داشته است و سعی کرده تا تکنیک‌های کمانچه‌نوازان کشورهای همجوار مانند ارمنستان و آذربایجان را نیز بررسی کرده و از آنها بهره بگیرد.
از کامکار آثاری برای تکنوازی و دونوازی کمانچه و کمانچه به همراه ارکستر بزرگ به صورت نت و لوح فشرده منتشر شده است که از جمله آنها می‌توان به «تال» اشاره کرد، همچنین از آلبوم‌های مستقل او می‌توان «ناشکیبا» با خوانندگی همایون شجریان، «راز نگاه» و آلبوم «بی‌غبار عادت» که با همنوازی شاگردش، شروین مهاجر عرضه شده را نام برد.
نظر شما