به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، موسی نجفی امروز (سه‌شنبه) در همایش علمی یک‌روزه کریم مجتهدی؛ فیلسوف ایرانی در سخنانی با عنوان سیدجمال الدین اسدآبادی؛ روایت دکتر کریم مجتهدی افزود: از نظر این استاد فلسفه با اینکه سید جمال در میدان غرب و غرب‌ستیزی حرکت می‌کند، تحت تأثیر فلسفه غرب است.
وی خاطراتی از شاگردی دکتر مجتهدی در دهه ۶۰ خورشیدی بیان کرد و اظهار داشت: با اینکه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی درس می‌خواندم برای استفاده از کلاس‌های دکتر مجتهدی به دانشکده ادبیات و علوم انسانی می‌رفتم و برای اولین بار سر کلاس درس کانت با این استاد فرهیخته روبرو شدم.
وی اهمیت خواندن تاریخ را توضیح داد و افزود: تاریخ ریشه سیاست است، افرادی که در حوزه تاریخ و مطالعات مرتبط با آن کار می‌کنند، به نوعی به فلسفه نیاز دارند تاریخ تحولات بن‌بست‌هایی دارد که فقط تاریخ اندیشه می‌تواند آنها را رفع و حل کند.
نجفی خاطرنشان کرد: در مطالعه تاریخ تفکر جدید اسلامی شخصیت سیدجمال‌الدین اسدآبادی (۱۸۳۷ تا ۱۸۹۷ م.) بسیار مهم است، اواخر دهه ۵۰ و سال ۵۶ در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی سه متفکر ایرانی روی شخصیت سیدجمال تحقیق کردند؛ استاد مرتضی مطهری با کتاب بررسی مقایسه‌ای در اندیشه‌ها و آرای سید جمال‌الدین اسدآبادی، حمید عنایت با کتاب سیر اندیشه سیاسی عرب و دکتر مجتهدی با کتاب سیدجمال الدین اسدآبادی و تفکر جدید، دو کتاب اول با دید سیاسی نوشته شده‌اند.
وی با تاکید بر اهمیت توجه به شخصیت سیدجمال اسدآبادی خاطرنشان کرد: وی شخصیت شناوری داشته است، نمی‌دانیم ایرانی است یا افغان، شیعه یا سنی و بسیاری موارد دیگر در مورد وی مبهم است. اما باید نقش او را در تفکر اسلامی بررسی کرد، هر چند نباید در این مورد دچار رکود شد و باید از این شخصیت عبور کرد.
دکتر مجتهدی در کتابش از دو مقاله سید جمال الدین اسدآبادی استفاده کرده و به این نتیجه رسیده است که سیدجمال دو بعد دارد؛ در مقابل متجددان افراطی مثل آخوندزاده، میرزا ملکم‌خان و غیره می‌ایستد که دکتر مجتهدی در این قسمت از او تعریف می‌کند اما نقدی هم دارد که در آثار سیدجمال، در میان دانشمندان نام‌های گالیله و کپلر و دیگر متخصصان علوم طبیعی آورده شده ولی صحبتی از دکارت و هگل و کانت نیست و چندان به سهم این افراد در بنیاد دادن به تمدن غرب توجه نکرده و فلسفه‌های عمیق‌تر غرب را نشناخته است.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ادامه داد: از نظر دکتر مجتهدی، سید جمال به علت دیدگاه سیاسی مسائل را در حد احتیاج روز و ضرورت آنی مطرح می‌کرد و از این جهت شبیه روزنامه‌نگار است، نه متفکر واقعی. اما قابل قبول نیست که کسی فلسفه را اینگونه بخواند. از نظر این استاد با اینکه سید جمال در میدان غرب و غرب‌ستیزی حرکت می‌کند ولی تحت تأثیر فلسفه غرب است.
دکتر مجتهدی معتقد است هر فردی که استفاده از هر وسیله‌ای را برای رسیدن به غایت مورد نظر صلاح و درست می‌داند، با این خطر روبرو می‌شود که خود نیز وسیله دیگران قرار بگیرد. این حرف درباره خود سیدجمال صدق می‌کند و ایشان هم در برهه‌هایی وسیله افراد دیگر قرار گرفت.
وی نتیجه گرفت: از نظر دکتر مجتهدی، پرسش‌های ما می‌تواند از فرهنگ غرب باشد ولی جواب‌های ما به این پرسش‌ها باید از داخل فرهنگ خودمان باشد.
این همایش یک روزه به همت پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی برای گرامیداشت مقام علمی دکتر مجتهدی با حضور و سخنرانی علی لاریجانی، استاد فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماری از دانشجویان دکتر مجتهدی و استادان دانشگاه تهران و علامه طباطبایی برگزار شد.
استاد کریم مجتهدی (متولد شهریور ۱۳۰۹ در تبریز) فیلسوف ایرانی و استاد بازنشسته گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران است. وی دانش‌آموخته فلسفه از دانشگاه سوربن پاریس در مقطع کارشناسی، ارشد و دکتری است. وی در سال ۱۳۴۳ موفق به اخذ درجه دکترا شد و همان سال به ایران بازگشت. مجتهدی در تهران به پیشنهاد و راهنمایی مرحوم یحیی مهدوی در گروه فلسفه دانشگاه تهران مشغول تدریس شد و بیش از ۳۵ سال تا بازنشستگی (بهار ۱۳۸۲) به این کار ادامه داد.
مجتهدی با آثار مکتوب زیادی در ذهن و زمانه دانشجویان و استادان فلسفه ماندگار شده است. کتاب فلسفه نقادی کانت که اول بار سال ۱۳۶۳ چاپ شد وی را به عنوان کانت‌شناس به جامعه دانشگاهی فلسفه ایران شناساند. وی در این کتاب ابتدا روش استعلایی و عقل از نظر کانت را توضیح می‌دهد، سپس رابطه قوا در نقد عقل محض، نقش تخیل، عقل قانون گذار، عقل سلیم زیباشناختی، نظریه قوا و نظریه غایات را بیان می‌کند.
وی همچنین در سال ۱۳۸۱ به عنوان چهره ماندگار معرفی شد. در سال ۱۳۸۹ در مقام محقق پیشکسوت در علوم انسانی، تقدیرنامه یونسکو و مدال طلای جهانی ابن‌سینا را دریافت کرد. در سال ۱۳۹۰ نیز از سوی بنیاد ملی نخبگان به عنوان استاد ممتاز معرفی شد.
نظر شما