تکاپوی جدید آمریکا برای توافق عادی‌سازی روابط ریاض-تل‌آویو

به گزارش روز شنبه ایرنا، نیویورک تایمز افزود: خواسته های ریاض در قبال عادی سازی روابط با تل آویو، شامل توافق هسته ای و یک توافق امنیتی قوی با آمریکا است.

این رسانه با اشاره به تماس آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی، بالافاصله بعد از پرواز هواپیمایش از ریاض -محل برگزاری نشست های طولانی با ولیعهد عربستان- نوشت:

بلینکین در تماسی ۴۰ دقیقه ای با نتانیاهو، وی را در جریان خواسته های مهم محمد بن سلمان ولیعهد جوان عربستان در قبال عادی سازی روابط با تل آویو قرار داد. نتانیاهو نیز درخواست های خود را بار دیگر مطرح کرد.

بر اساس آنچه که دو مقام آمریکایی عنوان کرده اند، این تماس تلفنی چرخشی در تلاش های طولانی مدت دولت بایدن برای میانجی گری جهت دستیابی به توافقی تاریخی بین عربستان و اسرائیل -دو دشمن تاریخی- بوده که در سالهای اخیر تا حدودی به دلیل بی اعتمادی مشترک آنها به رقیب خود، ایران، به طور محتاطانه خواسته هایی از یکدیگر داشته اند.

این گزارش با اشاره به تلاش های واشنگتن برای ایفای نقش دیپلماتیک در خاورمیانه افزود: آمریکا اکنون در بحبوحه مذاکرات با مقاماتی است که هریک دلایل خود را برای دستیابی به توافق دارند اما خواسته هایی دارند که در کنار بی اعتمادی آنها به یکدیگر می تواند همچنین بسیار هزینه بر باشد.

بر اساس این گزارش، برخی از مقام های آمریکایی گفته اند که شانس دولت بایدن برای دستیابی به توافق کمتر از ۵۰ درصد است هر چند که بلینکن گفته شک ندارد که مسیر توافق سریع خواهد بود. با این حال عادی سازی روابط بین ریاض و رژیم صهیونیستی، بعلاوه می تواند منافع سیاسی بایدن را در تلاش هایش برای شرکت در دور دوم انتخابات تامین کند.

در بخش دیگری از گزارش نیویورک تایمز آمده است: توافق احتمالی عادی‌سازی روابط با عربستان برای نتانیاهو به عنوان فردی که دولت ائتلافی راست گرای او با اپوزیسیون سرسخت در داخل مواجه است، پیروزی سیاسی چشمگیری برای وی خواهد بود.

بن سلمان ولیعهد عربستان نیز به نوبه خود خواستار تحکیم روابط امنیتی با آمریکا، دسترسی بیشتر به سلاح و جلب توافق آمریکا برای غنی سازی اورانیوم به عنوان بخشی از برنامه هسته ای عربستان است که واشنگتن در برابر آن مقاومت کرده است.

نزدیک‌تر شدن به عربستان سعودی برای بایدن می تواند خطرات سیاسی را به همراه داشته باشد. وی زمانی متعهد شد که عربستان سعودی را «منزوی» می کند اما یک پیمان دیپلماتیک در خاورمیانه می‌تواند برای انتخابات ۲۰۲۴ موهبتی باشد. مقامات آمریکایی همچنین تقویت روابط با عربستان سعودی را دارای اهمیت راهبردی می دانند چرا که این توافق گزینه ای برای جلوگیری از جلب بیشتر ریاض به سمت چین است.

تلاش برای دستیابی به توافقی احتمالی مستلزم آن است سه طرف مواضع اخیر خود را تغییر دهند: تا پیش از این اسرائیل هرگز اجازه غنی سازی اورانیوم در عربستان را نمی داد. برای عربستان، صلح با تل آویو تنها در صورتی ممکن بود که کشور مستقل فلسطین تشکیل شود و برای بایدن ائتلاف نزدیک تر با عربستان نمایانگر آن خواهد بود که وی در موضع خود در قبال بن سلمان تغییراتی ایجاد کرده است.

تلاش های بی سر و صدا برای ترمیم روابط آمریکا و عربستان

نیویورک تایمز نوشت: در هفته‌های اخیر، دولت بایدن به برنامه سفر مقامات ارشد آمریکایی به ریاض و تل آویو برای دیدار با بن سلمان و نتانیاهو سرعت بخشیده است. به گفته دو مقام آمریکایی، این هفته، تنها چند روز پس از دیدار بلینکن از ریاض، برت مک گورک، مقام ارشد کاخ سفید که سیاست خاورمیانه را مدیریت می کند، رهبری هیاتی از مقامات کشورش را در سفری غیرعلنی برای ادامه مذاکرات برعهده داشت. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، نیز در ماه مه (اردیبهشت) به عربستان سعودی سفر کرد.

نیویورک تایمز با این حال چنین تحلیل کرده که پیمان دفاعی جدید یا توافق هسته ای با عربستان سعودی با مانع دیگری مواجه است: دریافت تاییدیه از کنگره ای که به شدت دوپاره شده و در آن برخی از اعضای برجسته هم حزبی بایدن احتمالاً به آن رای منفی می دهند.

اما در عین حال اتحادهای سیاسی عجیبی نیز شکل گرفته است، به طوری که، لیندسی گراهام سناتور ارشد جمهوریخواه از کارولینای جنوبی، بی سر و صدا به مذاکرات کاخ سفید کمک می کند.

روابط بین دو کشور در ماه اکتبر، زمانی که سعودی‌ها اعلام کردند تولید نفت خود را کاهش می‌دهند، به سطح نادری رسید؛ اقدامی که آمریکایی ها را غافلگیر کرد.

این رسانه افزود: دولت های آمریکا و عربستان، پشت پرده تلاش هایی برای ترمیم روابط خود در زمستان گذشته داشتند. در ماه مه سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا از ریاض دیدار و بن سلمان علاقه مندی خود را برای عادی سازی روابط با تل آویو مطرح کرد.

برای عربستان سعودی، عادی‌سازی روابط با تل آویو کمتر مساله ای داخلی است و بیشتر به آنچه می‌تواند از ایالات متحده، به عنوان ضامن امنیت این کشور در طول تاریخ به دست آورد، مربوط می شود. مقامات سعودی می گویند با توجه به اینکه اسرائیل تا حد زیادی در میان شهروندان سعودی فردی منفور است، عادی سازی روابط با تل آویو، به ضرر بن سلمان در داخل این کشور خواهد بود.

خواسته های اولیه ریاض از آمریکا، شامل کسب تضمین های لازم برای دفاع از عربستان در برابر حمله نظامی، همکاری سعودی-آمریکایی برای غنی سازی اورانیوم برای برنامه هسته ای غیرنظامی و محدودیت های کمتر برای فروش تسلیحات ایالات متحده به پادشاهی است.

غنی سازی اورانیوم در عربستان؛ مانع بزرگ تل آویو

این گزارش به بحران سیاسی جدی که نتانیاهو را تهدید می کند از جمله محاکمه او به خاطر فساد، اصلاحات حقوقی که با اعتراضات گسترده مواجه شد، اشاره کرده است به طوری که به استدلال. نیویورک تایمز اگه همین فردا انتخابات برگزار شود نتانیاهو در آن شکست خواهد خورد.

برخی نزدیکان نتانیاهو معتقدند که یک توافق دیپلماتیک برجسته می تواند به تغییر سرنوشت سیاسی او کمک کند. اما موافقت با برنامه غنی‌سازی هسته‌ای عربستان نیز به منزله معکوس کردن سیاست دیرینه اسرائیل است که مدعیست نگران برنامه هسته‌ای عربستان و منتهی شدن آن به مسابقه تسلیحات هسته‌ای در سراسر خاورمیانه است.

به نوشته این رسانه آمریکایی، نتانیاهو همچنان با مخالفت جدی از سوی اپوزیسیون در صورت موافقت با برنامه غنی سازی عربستان مواجه است.

نیویورک تایمز در تشریح مانع عمده عادی سازی روابط با تل آویو در عربستان خاطرنشان کرد از جمله بزرگترین موانع عربستان سعودی برای گسترش روابط خود با تل آویو، افکار عمومی است. حتی در شرایطی که«حاکمان مستبد» خلیج فارس و نخبگان تجاری به تعمیق روابط خود با تل آویو تمایل دارند، اکثر «شهروندان» این منطقه با عادی سازی کامل روابط با این رژیم مخالف هستند. در یک نظرسنجی ماه آوریل توسط موسسه واشنگتن، ۷۸ درصد از سعودی ها گفتند که توافق صلح ابراهام تاثیر منفی بر منطقه خواهد داشت.

کنگره دچار اختلاف بر سر توافق با عربستان

این روزنامه نوشت: هرگونه پیمان دفاعی یا توافق هسته ای جدید با سعودی ها به تایید کنگره نیاز دارد.

قانونگذاران دموکرات به همراه همکاران جمهوریخواه خود از بن سلمان به خاطر دخالت در قتل خاشقچی و کشتار مردم بی گناه در یمن به شدت انتقاد می کنند. رابرت منندز نیز که از سناتورهای ارشد سنا است با فروش برخی تسلیحات به عربستان مخالف است.

قانونگذاران آمریکایی همچنین نگرانی خود را از هر گونه غنی سازی در خاک عربستان به دلیل نگرانی از اشاعه تسلیحات اتمی ابراز کرده اند.

با این حال قانونگذاران دموکرات و جمهوریخواه به طور کلی از عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با هر کشور عربی استقبال می کنند و چنین توافقی را دستاوردی سیاسی برای جلب رای دهندگان اسرائیلی در فصل انتخابات می دانند.