گاوی که صاحبش را از دره پایین انداخت + فیلم

آنچه نامش را بر سر زبان‌ها انداخت فیلم سینمایی «گاو» بود. گاوی که همه زندگی مشدحسن (عزت الله انتظامی) بود. حیوانی که روزی نان آور زندگی مشد حسن و خانواده اش بود و صاحبش پس از مردن او، مشاعرش را از دست داد و خود؛ گاو شد. صاحب بیچاره‌، دست آخر هم در راه دوا و دکتر، در دره‌ای سقوط کرد و جان داد.

این فیلم در جشنواره‌های کن، برلین، مسکو، لندن، لس‌آنجلس و ونیز به نمایش در آمد. همچنین در رأی‌گیری منتقدان سینمای ایران در سال‌های ۱۳۵۱، ۱۳۶۷ و ۱۳۷۸، به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران برگزیده شد. قهرمان قصه ما هم هرگز نتوانست تا پایان عمر درخششی چون بازی در نقش مشدحسن داشته باشد.

اما فقط او دلباخته گاوش نبود، انتظامی پس از فقدان گاو دچار همان حسی شد که مشد حسن داستان شده بود. عزت الله انتظامی می‌گوید: آن لحظات حساس فیلم گاو که وقتی مشد حسن از طویله بیرون می‌آید می‌گوید گاو من در نرفته، گاو من همین جاست. من بعد ۴۰ سال وقتی می‌خواهم ادایش را درآورم نمی‌توانم.

او می‌افزاید: (سر صحنه فیلم گاو) مشکلاتی داشتیم، تا روزی که گاو کشته شد. من همیشه شب‌های جمعه به تهران می‌رفتم و روز جمعه برمی‌گشتم. آن روزی که گاو کشته شد، من دیدمش، انداختیمش در چاه. همه بچه‌ها آماده شدند به تهران بروند. من گفتم نمی‌آیم. داریوش(مهرجویی) آمد گفت: پس چرا نمی‌روی؟ گفتم نمی‌روم. و نرفتم تا کار تمام شد.

گاو داریوش مهرجویی، انتظامی را شیفته مهرجویی کرد: در درجه اول برای من مهرجویی بود. من سالها بیکار بودم و کار نمی‌کردم تا مهرجویی بیاید. با هر کسی کار نمی‌کردم.

زندگی آقای بازیگر

«آقای بازیگر» ۳۰ خرداد ۱۳۰۳ در محله سنگلج تهران به دنیا آمد. در جوانی برق خواند ولی در ادامه به هانوفر آلمان رفت و در یک مدرسه شبانه روزی، آموزش سینما و تئاتر دید.

سپس به ایران بازگشت و تئاتر پیشه و در سال ۱۳۴۸ نقش اول سینمایی گاو را بازی کرد.

۱۳۵۱ مدرک کارشناسی ارشد تئاتر خود را از دانشکده هنرهای زیبای تهران با نمره بسیار خوب همراه با تشویق کتبی اساتیدش، از جمله بهرام بیضایی دریافت کرد.

هر چند گاو نقطه عطف زندگی انتظامی شد ولی او در حاجی واشنگتن، اجاره نشین‌ها، هامون، ناصرالدین شاه اکتور سینما، روز فرشته، گاوخونی، خانه‌ای روی آب و فیلم‌های بسیار دیگری را هم بازی کرد و خوش درخشید.

انتظامی نخستین بازیگر ایرانی بود که موفق به دریافت جایزه بین‌المللی شد. او جایزه هوگو نقره‌ای بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای فیلم گاو از جشنواره بین المللی فیلم شیکاگو دریافت کرد.

انتظامی در ۲۶ مرداد ۱۳۹۷ در بیمارستان باهنر تهران در سن ۹۴ سالگی درگذشت.

جملاتی از انتظامی

آقای بازیگر ایران کوهی از نبوغ و تجربه بود. شنیدن برخی از جملات او خالی از لطف نیست:

- تماشاگر ایرانی همه اش کلوزآپ را دوست دارد.

- من اعتقاد دارم همه کسانی که کار هنری می‌کنند، باید به دانشگاه بروند. خانم‌ها و آقایان، اگر زیباترین و عالی‌ترین استعداد را هم داشته باشید، تجربه داشته باشید، دانشگاه چراغت است و می‌تواند خوب تو را راه ببرد؛ نروی کلیشه می‌شوی.

- روز فرشته خیلی خوب از کار درآمد. مردم هم پسندیدند. از جمله چند روحانی که وقتی مرا دیدند گفتند شما چقدر مردن را آسان کرده بودید.

- خدابیامرزد علی حاتمی را. هر وقتی می‌خواست من بازی کنم می‌گفت آقا بفرمایید. اگر می‌خواست چیزی هم بگوید بیخ گوش من می‌گفت. یک نوع حرمت است دیگر.

- مادرم مرد، رویش را نگاه نکردم. بابایم مرد، نگاه نکردم. پرسیدند چرا؟ گفتم مادرم را می‌خواهم همان‌طور ببینم که در زنده بودنش دیدم. چون اگر او را در حالت مرگ ببینم این آخرین تصویری است که از او نگاه می‌کنم و هر وقت یاد او می‌افتم همین تصویر در ذهنم می آید. بابایم را هم همین طور. می‌خواهم او را همان‌جور ببینم که نشسته و دارد با من صحبت می‌کند.