زهرا مستدام در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا افزود: پدیده اوقات فراغت یکی از دغدغه‌های جدی عصر حاضر است. نوجوان و جوان امروز انتخاب‌گر هستند و اوقات فراغت را فرصتی برای «پرداختن به زندگی شخصی» می‌دانند. از روابط عمیق عاطفی - خانوادگی و حضور در اجتماعات گسترده خانوادگی (نسبت به گذشته) دوری می‌کنند و به سمت فردگرایی و دگرگونی فرهنگی گرایش یافته‌اند.
وی توضیح داد: توسعه و گسترش فضای مجازی و امکانات رسانه‌ای هم ارتباط مستقیم نوجوان با خانواده را کاهش داده و با افزایش گرایش به این تجهیزات، زندگی را دچار انفعال کرده است.
رویکرد مقابله‌ای انفعالی و آسیب‌های پرخطر
مستدام با اشاره به رویکرد مقابله‌ای انفعالی تصریح کرد: برخی از رویکردهای رفتاری نظیر رویکرد مقابله‌ای انفعالی می‌تواند نوجوانان و جوانان را در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دهد و باعث شود این نسل در رقابت با زندگی سالم و ناسالم نظام فکری آسیب‌زا را انتخاب کند.
وی افزود: این شکل از انتخاب‌ها برای گذران اوقات فراغت با طیفی از اطلاعات مثبت و منفی همراه می‌شود و نوجوان را به یک شکل‌گیرنده تبدیل می‌کند. نوجوان می‌تواند عاملیت (قابلیت و توانمندی مستقل یک شخص برای کنش بر اساس اراده شخصی) خود را از دست دهد.
رئیس مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی دانش‌آموزی شهر تهران ادامه داد: بر اساس تحقیق و پژوهش‌های صاحبنظران حوزه روانشناختی به‌منظور گذران اوقات فراغت مفید باید نقطه مقابل انفعال (یعنی شرایط فراغت فعال) برای نوجوانان و جوانان فراهم شود.
مستدام تاکید کرد: «فعال بودن در اوقات فراغت» رشد خلاقیت و پویایی نوجوانان و جوانان را به دنبال خواهد داشت. امروز جامعه نیازمند پرورش یک نسل خویشتن‌پندار مثبت است و باید ساختاری فعال را برای هویت‌یابی و تکوین شخصیت به‌ویژه در کودکان نوجوانان و جوانان فراهم کند.
اوقات فراغت دوره تربیت غیررسمی برای نوجوان است
وی افزود: اوقات فراغت در حقیقت یک دوره تربیت غیررسمی برای نوجوان است. پنجره‌های باز زندگی نوجوانان در این حوزه باید به طور دقیق شناسایی شود؛ برای تک‌تک دریچه‌های باز روانشناختی باید برنامه تدوین شود و رشد شخصی و توسعه مهارت‌های اجتماعی، تحمل ناامیدی، توسعه انعطاف‌پذیری و افزایش بهزیستی روانی تقویت شود.
مستدام تاکید کرد: استفاده بهینه از اوقات فراغت نوجوانان و جوانان به عنوان نسل آینده‌ساز یک جامعه مستلزم همفکری همه سازمان‌های فعال در حوزه جوانان و نیز تصمیمات و تفکرات اساسی و بین‌رشته‌ای است.
خلأ فراغت؛ زاییده تحولات صنعتی
این کارشناس یادآور شد: در واقع، جهان امروز با پدیده‌های متعدد و جدیدی روبه‌رو است و بسیاری از مسائل همچون اوقات فراغت بی‌برنامه، خلأ فراغت یا فراغت‌های انفعالی زاییده تحولات صنعتی و پیچیدگی روزافزون زندگی بشری است؛ بنابراین چگونگی بهره‌وری از این فرصت (اوقات فراغت) تأثیر بسزایی در رشد و بروز خلاقیت و ابتکار عمل نوجوانان و جوانان خواهد داشت.
نظر شما