آفریقا؛ سرزمین فرصت‌های متنوع سرمایه‌گذاری

به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا، تاریخ استعمار در قاره آفریقا زمینه مساعد حضور کشورهای اروپایی را به عنوان اصلی‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی دوران معاصر فراهم کرد. اما فرصت‌های منحصر به‌فرد این سرزمین‌ها با جمعیت قابل توجه و نیز میل کشورهای آن به توسعه در بخش‌های زیرساخت، خدمات، ارتباطات، بانک و بیمه، کشورهای بیشتری را به سرمایه گذاری ترغیب کرده است و انحصار بهره‌بردن از این فرصت را شکسته است.

خبرگزاری آفریقا (APA) به‌تازگی در گزارشی میزان سرمایه‌گذاری‌های اخیر کشورهایی چون چین و امارات را بیش از اتحادیه اروپا به عنوان سرمایه‌گذاران سنتی عنوان کرد و به تضعیف جایگاه کشورهای اروپایی و فرانسه اشاره کرد. این فهرست به همراه آمریکا اما جایگاهی پس از اروپا مهم‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی این قاره محسوب می‌شوند.

چین؛ ظهور سرمایه‌گذاران بخش خصوصی

اعداد وسعت سرمایه‌گذاری چینی‌ها در قاره آفریقا را نشان می‌دهد. بر پایه گزارش موسسه مشاوره ای (Iremos) سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی پکن از چهار میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۳ به ۴۷۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ رسیده است.

چین به پروژه های آفریقای جنوبی و غرب آفریقا اولویت می‌دهد و به این ترتیب ۷۰ درصد از سرمایه گذاری چین در ۱۲ کشور متمرکز است. امروزه سرمایه گذاری های انجام شده در این قاره بیشتر توسط شرکت های خصوصی انجام می شود و در سال ۲۰۲۰ این بخش سهم ۷۵ درصدی را در اختیار داشت.

شرکت‌های چین از دهه ۷۰ میلادی به قاره آفریقا قدم گذاشتند و امروز فعالیت آنها رونق گرفته است؛ شرکت‌های بزرگی چون شرکت مهندسی «چاینا هاربر» (China Harbour) و « ویهای اینترنشنال» (Weihai International). این شرکت ها با فعالیت در زمینه های زیرساختی، مواد خام و انرژی، چین را به اعتبار دهنده اصلی قاره آفریقا تبدیل کرده و مبالغ قابل توجهی را در اختیار کشورهای همکار قرار می دهد.

امارات متحده عربی؛ فعال منطقه‌ای جدید

امارات متحده عربی از مزیت جغرافیایی بهره می‌برد تا خود را به عنوان نقطه حمایتی در حد فاصل بازار آفریقا و سرمایه‌گذاران چینی که پیشتر به آن اشاره شد، معرفی و نقش آفرینی کند. به زبان آمار، تجارت (به استثنای نفت) بین دبی و آفریقا بین سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۷ بیش از ۷۰۰ درصد افزایش داشته است. سرمایه‌گذاری‌های امارات اکنون در بخش‌های مختلف از جمله مخابرات و انرژی گسترش یافته است؛ شرکت «اتصالات» در چندین کشور غرب و شمال آفریقا مشغول فعالیت است.

با اینحال دبی در زمینه زیرساخت بنادر فعالیت ویژه‌ای در قاره آفریقا دارد؛ شرکت «دبی پورت ورلد» چندین پایانه در سنگال، الجزایر، مصر، سومالی و موزامبیک را مدیریت می‌کند. مقیاس این سرمایه گذاری ها نیز به بهبود قابل توجه کیفیت زیرساخت‌های کشورهای مذکور منجر شده است.

امارات همچنین بر پایه راهبردی که هر سال اصلاح و بازتعریف می‌شود، سرمایه‌گذاری‌های خود را در صنعت کاکائو در غنا و ساحل عاج افزایش داده است. بر اساس گزارش اتاق بازرگانی و صنعت دبی، سرمایه‌گذاری امارات در ابیجان در سال ۲۰۲۰ به یک میلیارد دلار رسید.

اتحادیه اروپا؛ حضوری تاریخی اما رو به ضعف

بر پایه گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (CNUCED) اروپائی‌ها همچنان بزرگترین صاحبان دارایی‌های خارجی در آفریقا هستند و در راس آنان انگلیس (۶۵ میلیارد دلار) و فرانسه (۶۰ میلیارد دلار) قرار دارند.

اتحادیه اروپا به منظور رقابت با جاده‌ ابریشم چین، طرح «دروازه جهانی» را برای حمایت از توسعه قاره آفریقا راه‌اندازی کرد. در همین راستا قرار است ۱۵۰ میلیارد یورو در چندین زمینه شامل انتقال زیست محیطی، انتقال دیجیتال، رشد پایدار، سیستم‌های بهداشتی، آموزش و پرورش و زیرساخت سرمایه گذاری شود.

آمریکا و سرمایه‌گذاری دولتی در آفریقا

راهبرد سرمایه‌گذاری آمریکا بر خلاف چین است و به این ترتیب دولت این کشور فعال اصلی در زمینه سرمایه‌گذاری خارجی در آفریقا محسوب می‌شود. از سال ۲۰۲۱ دولت ایالات متحده ۸۰۰ توافق نامه تجاری و سرمایه‌گذاری را به ارزش ۱۸ میلیارد دلار در ۴۷ کشور آفریقایی امضا کرده است.

در جریان مجمع تجاری آمریکا-آفریقا که در دسامبر (آذر/ دی) ۲۰۲۲ برگزار شد، دولت ایالات متحده تعهدات تجاری و سرمایه گذاری بیش از ۱۵ میلیارد دلاری خود را اعلام کرد. این مبالغ بیشتر در زمینه انرژی پایدار، سلامت، کشاورزی، تحول دیجیتال و زیرساخت سرمایه گذاری شده است.

موسسه آمریکایی چالش هزاره با فعالیت عمده در مورد تغییرات آب و هوایی نیز قرار است به یکپارچگی اقتصادی منطقه ای و تحریک تجارت آفریقا کمک کند.

روند سرمایه‌گذاری‌های خارجی در آفریقا از تمایل روزافزون کشورهای خارج از این قاره برای مشارکت در طرح‌ها و پروژه های متنوع حکایت دارد. هر روز برشمار کشورهایی که با هدف تنوع بخشیدن و گسترش نفوذ اقتصادی به فکر استفاده از ظرفیت آفریقا و سرمایه‌گذاری در بخش‌های کلیدی آن می‌افتند، افزوده می‌شود و فهرست کشورهای سرمایه‌گذار مستقیم در حال بلندتر می‌شود.