پایانی بر خواب ۱۲ ساله بندخاکی "میاندشت" خراسان‌شمالی

به گزارش خبرنگار ایرنا، تغییر اقلیم و برداشت آب از سفره‌ها و آبخوان‌های زیرزمینی باعث شده است که هشت دشت از مجموع ۱۱ دشت استان در وضعیت نامناسبی از نظر ذخائر آبی قرار گیرند و بر اساس تحلیل شاخص «استاندارد بارش، تبخیر و تعرق» (SPEI) دوره یکساله تا پایان اسفندماه ۱۴۰۱ حدود ۹۴ درصد از مساحت استان درگیر خشکسالی است.

خشکسالی‌های پی در پی بیشترین تاثیر را بر عشایر این خطه گذاشته است و دام‌ها به ناچار باید به صورت دستی تغذیه شوند و در این شرایط هزینه تمام شده تولید افزایش و دامداری دیگر صرفه اقتصادی نخواهد داشت.

بندخاکی میاندشت که از اوایل دهه ۹۰ اجرایی شد با همین هدف در دستور کار قرار گرفت و تلاش می شود تا اقتصاد عشایر رونق گیرد ولی کمبود اعتبار موجب شد تا این پروژه به خواب ۱۰ ساله برود و بهره‌برداری از آن به تاخیر بیفتد ولی در دولت سیزدهم تکمیل این طرح شدت گرفت و با مشارکت دولت و قرارگاه امام حسن(ع) سپاه جوادالائمه استان اجرای این بند در دستور کار قرار گرفت و تاکنون هفت میلیارد تومان از محل اعتبارات سفر رییس جمهور در این طرح هزینه شده است.

اگرچه با تکمیل این طرح عشایر یکجانشین می‌شوند ولی نباید از ظرفیت گردشگری آن نیز غافل شد چرا که قرار گرفتن این بندخاکی در نزدیکی منطقه حفاظت شده "میاندشت" جاجرم به عنوان زیستگاه یوزپلنگ ایرانی، ظرفیت خوبی برای حضور گردشگران و طبیعت گردان فراهم خواهد کرد، ضمن اینکه بندخاکی در مسیر امامزاده کوران اسفراین واقع شده و زائران زیادی برای زیارت این امامزاده حضور می‌یابند که این امر ظرفیت‌ها برای رونق گردشگری در سایت عشایری میاندشت را چند برابر کرده است.

این بند خاکی در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان اسفراین در منطقه میاندشت زیست بوم کرمانج غربی واقع است.

مشارکت دولت و قرارگاه امام حسن(ع)

تفاهم نامه‌ای به تازگی با حضور سردار جمال‌الدین آبرومند، دبیر قرارگاه محرومیت‌زدایی امام حسن(ع) و استانداری خراسان شمالی امضا شد و قرارگاه امام حسن(ع) بر اساس این تفاهم نامه ۳۸ طرح عمرانی نیمه‌تمام در مناطق محروم استان را به مدت سه سال اجرایی می‌کند که ساخت بند خاکی میاندشت یکی از مفاد است.

بر این اساس اجرای عملیات خاکی ایل‌راه به طول ۷۰۰ کیلومتر و تکمیل بند خاکی میاندشت به ظرفیت پنج میلیون متر مکعب و احداث استخر ذخیره آب به ظرفیت هزار متر مکعب برای عشایر در اولویت این تفاهم‌نامه قرار داشت.

مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی در این خصوص با بیان اینکه ۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل پروژه ۱۰ ساله بندخاکی میاندشت برآورد شده است گفت: در سفر هیات دولت به استان در تابستان سال گذشته ۲۱۵ میلیارد تومان اعتبار به عشایر استان مصوب شد که تاکنون ۲۰ میلیارد تومان آن تخصیص یافته است.

رضا روشن ضمیر افزود: سهم بند خاکی مزبور از این اعتبار مصوب شده ۳۵ میلیارد بوده که بخش قابل توجهی از اعتبارات تخصیص پیدا کرده و صرف دیون پروژه بندخاکی میاندشت شد به طوری که هفت میلیارد تومان در این زمینه به پیمانکار پرداخت شد.

وی بیان کرد: برای اجرای این پروژه تاکنون بیش از ۳۶ میلیارد تومان اعتبار هزینه شده است و طرح ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و با مشارکت قرارگاه محرومیت زدایی امام حسن مجتبی(ع) بخش عمده‌ای از این طرح تکمیل می‌شود.

اهمیت طرح

این پروژه در اسفندماه سال ۱۳۹۰ کلنگ زنی و مقرر شد تا به مدت سه سال به بهره‌برداری برسد اما تخصیص قطره چکانی اعتبار سبب شد تا اجرای این پروژه به ۱۰ سال به طول انجامد و این پروژه با هدف کنترل و جمع آوری سیلاب، تامین آب کشاورزی، علوفه کاری عشایر میاندشت اسفراین دارای اهمیت است.

حجم مخزن این بند خاکی ۱۱ میلیون متر مکعب که پنج میلیون متر مکعب قابل استحصال و بهره‌برداری است و یکی از سه سایت اسکان هدایت عشایر استان در نزدیکی این بند خاکی واقع است و عشایر می‌توانند با دریافت زمین نسبت به کشاورزی اقدام کرده و معیشت خود را رونق دهند.

بند خاکی میاندشت قابلیت‌های فراوان برای توسعه گردشگری عشایری دارد و با اجرای طرح های بومگردی نقش مهمی برای کسب درآمد این قشر زحمتکش دارد.

مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی در خصوص اهمیت این طرح عنوان کرد: با بهره‌برداری از بند خاکی میاندشت اسفراین ۳۰۰ هکتار زمین پایاب سد برای کشت محصولات کشاورزی و علوفه‌کاری در اختیار عشایر شهرستان قرار می‌گیرد و پیش بینی می شود که بیش از ۱۰۰ خانوار عشایر در این منطقه اسکان یابند.

وی خاطرنشان کرد: با بهره‌برداری از این طرح بخش زیادی از علوفه دامی منطقه تامین می‌شود و بیش از ۳۰۰ هکتار زمین کشاورزی و باغ‌های منطقه زیر کشت می‌رود.

روشن ضمیر اظهار کرد: طرح بند خاکی عشایری میاندشت اسفراین با هدف کنترل جریان های سطحی بالا دست، تغذیه آب های زیرزمینی دشت، جلوگیری از تخریب های احتمالی سیلاب ها، استفاده از ظرفیت های آبی و روان آب ها و استفاده از تکنیک های جدید برای فعالیت های بخش کشاورزی اجرا می شود.

وی گفت: در سایت اسکان عشایر میاندشت اسفراین زیرساخت‌های لازم برای ایجاد ۱۲۰ واحد مسکونی و جایگاه‌های نگهداری دام آماده شده و جدول‌بندی و خیابان کشی انجام، تامین منابع آبی و برق‌رسانی نیز پیش بینی شده است.

مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی افزود: به محض بهره برداری از بند خاکی میاندشت، سایت اسکان تحویل بنیاد مسکن و قطعات زمین منطقه به خانوارهای عشایری واگذار می‌شود و آنها می‌توانند برای ساخت مسکن از تسهیلات بنیاد مسکن استفاده کنند.

وی خاطرنشان کرد: هم اکنون سه سایت اسکان عشایری در خراسان شمالی مطالعه و اجرا شده است که بزرگ ‌ترین پروژه متعلق به منطقه میاندشت اسفراین است.

به گزارش ایرنا، خراسان شمالی ۶ هزار و ۲۵۰ خانوار عشایری با حدود ۳۰ هزار جمعیت دارد و این قشر ۲۵ درصد گوشت قرمز و ۳۵ درصد از صنایع دستی استان را تولید و تامین می کنند.

خراسان شمالی دارای ۹۷۰ هزار راس دام سبک شامل یک میلیون و ۶۶۶ هزار و ۵۳۰ راس گوسفند و بره و مابقی بز و بزغاله است و همچنین این استان دارای ۸۲ هزار راس دام سنگین است که ۷۹ هزار و ۷۵۸ راس گاو و گوساله و ۲ هزار و ۴۹۱ نفر شتر دارد.

خراسان شمالی یک میلیون نفر جمعیت دارد که ۴۴ درصد آن در نواحی روستایی سکونت دارند.