صنعت نوغانداری مهاباد در پیله مشکلات + فیلم

اگر به پیله اجازه رشد بیشتر داده شود این حشره با ایجاد سوراخ، خود را از آن خارج می‌کند و با این سوراخ پیله دیگر قابل استفاده نخواهد بود و برای جلوگیری از این موضوع پیله را به مدت چند ساعت در معرض نور آفتاب قرار می‌دهند تا کرم داخل پیله بمیرد و برای کشیدن نخ آن را در آب می‌جوشانند که باعث می‌شود ابتدای نخ برای ابریشم کشی به دست آید.

تهیه نخ ابریشم که به آن نوغانداری نیز می گویند یکی از شغل‌ها درآمدزا در بازه زمانی کوتاه است و کافی است در طول ۳۵ تا ۴۰ روز برگ توت لازم برای مصرف کرم‌ها را داشته باشید و پس از تشکیل پیله، تهیه نخ به صنایع دیگری نیاز دارد و تهیه پارچه‌های ابریشمی، فرش ابریشم و صنایع پزشکی از دیگر صنایع پایین دستی آن به شمار می روند.

برای تهیه گزارشی از صنعت نوغانداری به سراغ تعدادی از فعالان این صنعت در مهاباد رفتم تا از نزدیک با توانمندیها و پتانسیل‌های آن آشنا شوم و از طرفی دیگر مشلات آنان را هم جویا شوم.

یکی از علاقمندان صنعت نوغانداری در مهاباد، «سلمان ملا» نام دارد وی که ۲ سال است در این زمینه فعالیت می کند، گفت: پرورش کرم ابریشم به مدت ۳۰ تا ۴۰ روز ادامه دارد و سود بسیار خوبی برای فعالان این بخش دارد این صنعت ابتدا در چین رونق گرفت و سپس در تمام دنیا گسترش پیدا کرد.

وی اضافه کرد: صنعت نوغانداری در گام نخست نیازمند درخت توت است و باید فعالان این بخش به فکر تهیه برگ توت به عنوان خوراک اصلی کرم ابریشم باشند و در گام دوم برای جلوگیری از خام فروشی تجهیزات مورد نیاز باید به شکل تعاونی خریداری و در اختیار فعالان این بخش قرار گیرد.

وی در خصوص مشکلات نوغانداران مهاباد نیز گفت: امسال بسیاری از همکاران، برای چیدن برگ توت با ماموران شهرداری مشکل داشتند و یا اینکه شهرداری مهاباد با سمپاشی کردن درختان توت که در لابلای درختان دیگر قرار داشت، برگ درختان را غیرقابل استفاده می کرد.

وی اضافه کرد: مسوولان نیز می‌توانند با حمایت بیشتر از صنعت نوغانداری از جمله اعطای تسهیلات بانکی و برگزاری دوره‌های تخصصی به احیای بیشتر این صنعت در شهرستان مهاباد کمک کنند.

نوغانداری برای بانوان سخت‌تر است

یکی دیگر از فعالان نوغانداری در مهاباد ثریا نیک‌نام است وی در خصوص چگونگی آشنایی با این صنعت گفت: مدتی قبل در خصوص نوغانداری مطالعاتی داشتم و هنگامی که شنیدم قرار است دوره‌ای آموزشی در جهادکشاورزی مهاباد برگزار شود، در دوره ثبت‌نام کرده و پس از هفت روز برگزاری دوره، مهارت‌های لازم را در این زمینه کسب کردم.

وی افزود: امسال هم برای نخستین تجربه کار نوغانداری را در طبقه دوم خانه پدری شروع کردم البته در این راه خواهرم «نخشین» در زمینه جمع‌آوری برگ‌های درخت توت و مادرم هم در برخی کارهای مربوط به پرورش کرم ابریشم، تغذیه و جداسازی پیله‌ها مرا یاری کردند.

وی اظهار کرد: اوایل از وجود هزاران کرم در محیط خانه ترس و دلهره داشتم اما کم‌کم به این رویه عادت کرده و برای اینکه کرم‌ها گرسنه نباشند از یکی از پارک‌های مهاباد که درخت توت دارد، برگ‌ها را می‌چیده و به خانه می‌آوردم.

این بانوی نوغاندار گفت: کار چیدن برگ توت هم بسیار سخت است و باید آسیبی به شاخه‌های درخت وارد نشود البته بالا رفتن از درخت و جمع کردن برگ‌ها سخت بود و برخی اوقات پاکبانان هم اجازه نمی‌دادند، از درخت بالا بروم.

وی اظهار کرد: برای تولید هر کیلوگرم نخ ابریشم به پنج کیلوگرم پیله تر و به عبارتی ۲ کیلوگرم پیله خشک ابریشم نیاز است، پس از آنکه پیله تشکیل شد، برای جلوگیری از تبدیل شدن کرم به پروانه باید پیله‌ها حرارت داده شوند و من برای این کار از نور آفتاب استفاده کردم و اکنون پیله‌ها آماده عرضه به بازار هستند.

۳۵ کیلوگرم پیله کرم ابریشم در مهاباد تولید شد

دبیر اجرایی اتاق اصناف مهاباد گفت: امسال هفت نفر از علاقمندان پرورش کرم ابریشم در این شهرستان موفق به تولید ۳۵ کیلوگرم پیله شدند.

چیا قربانی‌اقدم اظهار کرد: پرورش کرم ابریشم یکی از صنعت های قدیمی در سطح جهان است اما در منطقه ما این صنعت عمر بسیار کوتاهی دارد و با وجود پتانسیل‌های خود در این زمینه، به خوبی مورد استقبال مردم و مسوولان قرار نگرفته است.

هم اکنون بیش از ۸۰ نفر در مهاباد گواهینامه پرورش کرم ابریشم را دریافت کردند اما از بین آنان، تعداد کمی (هفت نفر) به صورت عملی در زمینه پروش کرم فعالیت می‌کنندوی افزود: هم اکنون بیش از ۸۰ نفر در مهاباد گواهینامه پرورش کرم ابریشم را دریافت کردند اما از بین آنان، تعداد کمی (هفت نفر) به صورت عملی در زمینه پروش کرم فعالیت می کنند در حالی که می‌توان فعالیت‌ها در این عرصه افزایش پیدا کند.

دبیر اجرایی اتاق اصناف مهاباد اضافه کرد: یکی از مشکلات توسعه نوغانداری در مهاباد، نبود باغات توت است که فعالان را با مشکل کمبود برگ توت که غذای اصلی کرم ابریشم، روبرو کرده است.

قربانی اقدم ادامه داد: در سطح شهر مهاباد تعداد زیادی درخت توت وجود دارد اما با توجه به عملیات سمپاشی شهرداری بر روی این درختان و حتی دود ماشین‌ها، برگ‌های آنها قابل استفاده نیست و موجب مرگ زودهنگام کرم ابریشم قبل از تشکیل پیله می‌شود.

وی تاکید کرد: با ایجاد یک توت‌ستان چند هکتاری می توان برای تعداد زیادی جویندگان کار در این شهر، اشتغال ایجاد کرد و علاوه بر آن صنایع تکمیلی این بخش را نیز راه‌اندازی کرد.

قربانی‌اقدم با اشاره به اینکه پیله کرم ابریشم به صورت خرید تضمینی از تولید کنندگان خریداری می‌شود، گفت: اگر تولید پیله کرم ابریشم در این منطقه توسعه پیدا کند، صنایع تبدیل آن از جمله واحد تبدیل پیله به نخ ابریشم نیز می‌توان راه اندازی کرد.

وی با بیان اینکه پیله کرم ابریشم در بخش صنعتی موارد استفاده زیادی دارد، افزود: پیله کرم ابریشم در زمینه‌های پزشکی، تهیه نخ برای فرش ابریشم و همچنین پارچه‌های ابریشمی مورد استفاده قرار می گیرد.

دبیر اجرایی اتاق اصناف مهاباد گفت: در کنار صنعت نوغانداری، ابریشم بافی به عنوان هنر صنعتی، منحصربفرد و بازارپسند مطرح است چون نخ‌های ابریشمی زمینه ساز تولید دست بافت‌های سنتی و هنری در قالب فرش و تابلو فرش دستباف ابریشمی می‌شود که در حقیقت همان ارزش افزوده و سودآور در مرحله تولید ابریشم است.

قربانی‌اقدم ادامه داد: صنعت نوغانداری شغلی جانبی برای کشاورزان است و امکان بکارگیری بخش غیرفعال جامعه روستایی از جمله کودکان و سالخوردگانی که توان انجام کارهای کشاورزی را ندارد را فراهم می‌کند و طی مدت کوتاه ۳۵ روزه بازده مناسبی می‌تواند داشته باشد و دارای توجیه اقتصادی مناسبی نیز است.

وی یادآور شد: توسعه صنعت نوغانداری در آذربایجان‌غربی با توجه به وجود توتستان‌های خوب و امکان گسترش آنها می‌تواند به کسب درآمد بیشتر برای خانوارهای روستایی و زنان خانه‌دار مناطق شهری نیز بیانجامد.

به گزارش ایرنا، گسترده بودن زیربخش‌های کشاورزی یکی از ظرفیت‌های ارزشمند این بخش در آذربایجان غربی محسوب می‌شود که می‌توان به طور همزمان به تولید و پرورش چندین مورد آن اعم از باغی، زراعی و دام و شیلات پرداخت و اینگونه میزان ثروت آفرینی کرد.

شناخت و آگاهی روستاییان و کشاورزان با نحوه تولید و پرورش کرم ابریشم که ارزش افزوده فراوانی تولید می‌کند، می تواند علاوه بر اینکه برای روستاییان فاقد زمین شغل ایجاد کند، از مهاجرت بی‌رویه آنان به حاشیه شهرها نیز جلوگیری کند.

از طرفی دیگر با توجه به اینکه رونق کشاورزی در این منطقه متاثر از بارش باران و برف است و در برخی سالها که سخاوت آسمان کم و درآمد کشاورزان نیز کاهش پیدا می‌کند، نوغانداری می تواند شغل جایگزینی در این سالها برای روستاییان و حتی اهالی حاشیه شهرها نیز باشد.

مهاباد در جنوب آذربایجان‌غربی واقع شده است.