سایه روشن‌های نشست «سلاک- اتحادیه اروپا»

به گزارش ایرنا، نشست اتحادیه اروپا و جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب (سلاک)، امروز دوشنبه و فردا سه‌شنبه (۱۷ و ۱۸ ژوئیه) با هدف تقویت و بازسازی روابط و همکاری نزدیک‌تر، سران ۶۰ کشور از دو منطقه را گرد هم می‌آورد.

ریاست مشترک این نشست که پس از هشت سال برگزار می‌شود، بر عهده چارلز میشل (Charles Michel) رئیس شورای اروپا و رالف گونسالوِس (Ralph Gonsalves) نخست وزیر سان ویسنته و لاس گرانادیناس (San Vicente y las Granadinas: یک کشور کوچک کارائیب) به عنوان رئیس موقت سلاک خواهد بود.

در این اجلاس دو روزه که در بروکسل برگزار می‌شود، انتظار می‌رود علاوه بر تمرکز بر سرمایه‌گذاری‌ها و ایجاد شراکت‌های اقتصادی، موضوعات حساسی مانند جنگ اوکراین و نقش اروپا در تجارت مطرح شود.

این نشست در راستای تلاش اتحادیه اروپا برای یافتن متحدان اقتصادی و سیاسی جدید در میانه جنگ اوکراین و مقابله با نفوذ چین خواهد بود. این در حالی است که اختلافات سیاسی و ایدئولوژیک میان مقام‌های دو منطقه، دستیابی به نتایج مورد نظر را دشوار می‌کند.

اجلاسی تشریفاتی؟

به نوشته رویترز، فارغ از نتیجه، این نشست گامی به سوی تقویت روابط خواهد بود. گوستاوو مارتینز پاندیانی (Gustavo Martinez Pandiani) معاون وزیر امور خارجه آرژانتین در جمع خبرنگاران در بروکسل گفت: مهم‌ترین موضوع این نشست، خود این جلسه است. ما پس از هشت سال می‌توانیم دوباره به هم وصل شویم.

این در حالی است که سرخیو رودریگس گلفنشتاین (Sergio Rodríguez Gelfenstein) تحلیلگر بین‌المللی ونزوئلایی در گفت‌وگو با اسپوتنیک تصریح کرد: کشورهای اروپایی پیش از برگزاری این نشست، ذهنیت استعماری را از خود نشان داده‌اند که مانع از برگزاری مطلوب و شایسته این رویداد می‌شود.

وی ابراز تاسف کرد: تصور اینکه می‌توان روابط با اروپا را در شرایط برابر برقرار کرد، هنوز یک فرض است. نشست سران اتحادیه اروپا-سلاک در بروکسل در مورد حل‌وفصل مشکلات بزرگ کشورها «فاقد اهمیت» خواهد بود.

برقراری رابطه میان اتحادیه اروپا و آمریکای لاتین و کارائیب، بدون مداخله، با رعایت احترام متقابل و به دور از ذهنیت استعمارگری از جمله نکات کلیدی است که دستیابی به نتایج مطلوب نشست پیش‌رو را به طور جدی به چالش می‌کشد.

رائول هدبوو (Raoul Hedebouw) رئیس حزب کارگر بلژیک (PTB) در گفت‌وگو با خبرگزاری پرنسا لاتینا کوبا، این مجمع دو روزه را منحصر به فرد و فرصتی برای ایجاد روابط برابری دانست.

وی تصریح کرد: این یک رویداد مهم و فرصتی عالی برای اتحادیه اروپا است تا از پیروی از ایالات متحده دست بردارد و با سایر مردم جهان با روابط برابر ارتباط برقرار کند.

خوسه لوئیس سنتِیا (José Luis Centella) رئیس حزب کمونیست اسپانیا نیز خواستار برگزاری یک مجمع موفق به نفع مردم دو سوی اقیانوس اطلس شد و گفت: ما در جهانی پیچیده زندگی می‌کنیم که در آن به اتحادیه اروپا و سلاک نیاز داریم تا به سمت روابط با افق دوستی و همکاری حرکت کنند.

اروپا برای یارکشی علیه روسیه موفق خواهد بود؟

تاکید بر اهمیت برگزاری صِرف نشست، بدون توجه به نتایج مورد نظر در حالی اعلام می‌شود که اتحادیه اروپا از قصد خود برای دستیابی به اعلامیه‌ای مشترک در محکومیت روسیه به دلیل جنگ اوکراین خبر داده است؛ خواسته‌ای که با در نظر گرفتن موضع‌گیری کشورهای آمریکای لاتین از آغاز جنگ اوکراین، بعید یا دست‌کم بسیار دشوار به نظر می‌رسد.

لولا داسیلوا رئیس‌جمهوری برزیل به طور قاطعانه خود را به عنوان یک میانجی بی‌طرف در مسیر دستیابی به صلح معرفی کرده است.

در این راستا، نشریه لا وانگواردیا اسپانیا (La Vanguardia) نیز مدعی شد: اتحادیه اروپا درخواست‌های ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهوری اوکراین برای دعوت به نشست سران اتحادیه با سران کشورها و دولت‌های آمریکای لاتین را نادیده گرفته است.

این روزنامه در مقاله روز دوشنبه خود به نقل از دیپلمات‌های اروپایی که خواست نامشان فاش نشود، نوشت: رئیس شورای اروپا تصمیم گرفته که «بهتر است» زلنسکی به نشست اتحادیه اروپا و سلاک دعوت نشود.

نشستی برای مقابله با نفوذ چین در آمریکای لاتین

اروپا که از زمان حمله روسیه به اوکراین در فوریه سال گذشته میلادی (۲۰۲۲) تا کنون، ارتباط خود را با روسیه به عنوان بزرگ‌ترین تامین‌کننده گاز قاره سبز قطع کرده است، قصد دارد وابستگی خود به چین را نیز کاهش دهد و از طریق ایجاد اتحاد با «شریک‌های قابل اعتماد»، به بازارهای بیشتری برای تجارت راه یابد و مواد معدنی حیاتی برای خودروهای الکتریکی و گذار گسترده‌تر به یک اقتصاد با کربن کمتر و زنجیره تامینی که چین بر آن مسلط است را تضمین کند.

آرلِنه رامیرز (Arlene Ramírez) کارشناس روابط بین‌الملل از دانشگاه نورویچ در گفت‌وگو با خبرگزاری اسپوتنیک تاکید کرد: نفوذ فزاینده چین در آمریکای لاتین و دیدگاه‌های متفاوت در مورد موضوعاتی مانند دموکراسی، حاکمیت قانون و سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی، از جمله دلایلی است که مانع از دستیابی به توافق‌ها در جریان اجلاس سلاک- اتحادیه اروپا می‌شود.

این اجلاس در زمانی برگزار می‌شود که پکن و شرکت‌های این کشور آسیایی، سرمایه‌گذاری‌های خود در کشورهای آمریکای لاتین را افزایش می‌دهند. در مقابل رویکرد اقتصادی چین، اتحادیه اروپا نسبت به نزدیکی به منطقه، نه فقط با انگیزه اقتصادی، بلکه همچنین برای دستیابی به یک دستورکار مترقی‌تر علاقه‌مند است.

کم‌کاری آمریکا در آمریکای لاتین، به ضرر اروپا تمام شد

به عقیده رامیرز، واشنگتن نیز در حال حاضر، از قدرت نفوذ و تسلط سال‌های قبل در این منطقه برخوردار نیست و دولت‌های ایالات متحده، پروژه مشخصی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت به منظور تعادل بخشیدن بر روابط تجاری و استراتژیک چین در قبال آمریکای لاتین نداشته‌اند.

وی افزود: اگر چه برخی کشورهای منطقه، همچنان در زمره کشورهای صادرکننده- واردکننده مهم در روابط با ایالات متحده قرار دارند، اما واقعیت این است که در حال حاضر، بازار سرمایه‌گذاری و حوزه فناوری منطقه، بیشتر تحت تاثیر چین و نه آمریکا قرار دارد. و این موضوع البته که به اروپا ضربه می‌زند.

به این ترتیب، حضور پکن در آمریکای لاتین، از شدت تجارت این منطقه با غرب کاسته است و در شرایطی که گمانه‌زنی‌ها از بی‌ثباتی اقتصادی جهان تا سال ۲۰۲۴ و خطر موج رکود و تورم قابل توجه وجود دارد، برگزاری این نشست دو روزه از اهمیت بالایی برای اروپا برخوردار است.

نشستی همزمان با بلاتکلیفی توافق اتحادیه اروپا- مرکوسور

از طرفی، نشست سران اتحادیه اروپا و آمریکای لاتین در شرایطی برگزار می‌شود که توافقنامه تجارت آزاد میان اتحادیه اروپا و بازار مشترک کشورهای آمریکای جنوبی (مرکوسور) همچنان معلق است. اختلافاتی میان برزیل، آرژانتین، اروگوئه و پارگوئه به عنوان اعضای مرکوسور نیز رخ داده است.

در روزهای اخیر، رئیس‌جمهوری برزیل این توافق را زیر سوال برده و اظهار داشت که این توافق حاوی تهدیدهای تحریمی برای جنگل‌زدایی است و علاوه بر این، برزیل را ملزم می‌کند تا از خریدهای به اصطلاح دولتی صرف نظر کند و به شرکت‌های اروپایی اجازه دهد در مناقصه‌های دولت‌های بلوک آمریکای جنوبی و بالعکس آن شرکت کنند.

آلبرتو فرناندز رئیس‌جمهوری آرژانتین نیز ماه گذشته تاکید کرد مرکوسور خواهان یک توافق دوجانبه سودمند با بروکسل است، نه اینکه فقط به نفع یک طرف باشد.

تورم بالا و رکود دائمی در آرژانتین در آستانه تغییرات مهم در فضای سیاسی این کشور از دلایلی است که شرایط مرکوسور را غیر قابل پیش‌بینی و نگرانی اروپا را تشدید می‌کند.

هر دو بلوک همچنین بدون توجه به امضای توافقنامه تجارت آزاد بین اتحادیه اروپا و مکزیک به اجلاس بروکسل رسیدند که دست‌کم پنج سال در شرایط مذاکره قرار دارد، اما توافق قطعی در مورد آن حاصل نشده است.

در مورد مکزیک، این نگرانی وجود دارد که با پایان یافتن دوره ۶ ساله ریاست جمهوری فعلی، دوقطبی شدن سیاسی و اجتماعی که نشانه‌های آن در حال حاضر دیده می‌شود، رخ دهد.

دو بلوک؛ یکی چرخش به راست و دیگری به چپ

نشست دو روزه سلاک- اتحادیه اروپا همچنین در شرایطی برگزار می‌شود که در مقابل رشد ترقی‌گرایی و چپگرایی در آمریکای لاتین و کارائیب، اروپا در حال چرخش به سمت راست افراطی است. عامل مهمی که می‌تواند دلیلی برای اختلاف نظرها به ویژه در موضوعات مهمی مانند توسعه اقتصادی، تجارت بین‌المللی و دموکراسی باشد.

به گفته کارشناسان، مشکل این نیست که رهبران چپگرا در آمریکای لاتین روی کار آمده‌اند، مشکل اینجاست که اروپا همچنان شاخص‌هایی را در موضوعاتی مانند حاکمیت قانون، حکومت‌داری، شفافیت و احترام به حقوق بشر در نظر می‌گیرد که ظاهرا برخی کشورهای آمریکای لاتین در آن زمینه‌ها به خوبی عمل نمی‌کنند.