تمکین آفریقای جنوبی از حکم دیوان کیفری بین المللی/ هیچ مقام غربی به بریکس دعوت نشد

به گزارش امروز (سه شنبه) ایرنا از پایگاه "خبر-24" آفریقای جنوبی، دادگاه عالی "خاوتنگ" در پرتوریای آفریقای جنوبی که یک نهاد مستقل از دولت این کشور به حساب می آید دیروز به دولت این کشور دستور داد تا در صورت ورود رئیس جمهوری روسیه به این کشور، او را دستگیر کند.

گزارش های حاکی است که این دادگاه به درخواست حزب مخالف "ائتلاف دمکراتیک (دی ای) پاسخ مثبت داده و حزب حاکم کنگره ملی آفریقا (ای ان سی) را موظف کرده است به تعهدات خود نسبت به آی سی سی برای اجرای "اساسنامه رم" عمل کند، چون دولت پرتوریا از سال 1998 (1377) یکی از امضاء کنندگان این اساسنامه است.

از آنجایی که آی سی سی در 17 مارس (27 اسفند 1401) برای ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و "ماریا لووا-بلوا" وکیل حقوقی کودکان روسیه به بهانه و ادعای آنچه که در جنگ اوکراین به عنوان جنایات جنگی اعلام شده، حکم بازداشت صادر کرده است، دولت آفریقای جنوبی نیز بعد از شکایت حزب مخالف و صدور این حکم قضایی موظف شد یا از رئیس جمهوری روسیه برای شرکت در اجلاس پیش روی سران اتحادیه قدرت های نوظهور اقتصادی جهان (بریکس) در ژوهانسبورگ دعوت نکند و در صورت دعوت در بدو ورود او را بازداشت و تحویل نمایندگان آی سی سی در این کشور بدهد.

اجلاس بریکس از ۲۲ تا ۲۴ اوت (۳۱ مرداد تا ۲ شهریور) در ژوهانسبورگ برگزار خواهد شد. در این مراسم سران کشورها و دولت های کشورهای بنیانگذار این سازمان متشکل از برزیل، چین، هند، آفریقای جنوبی (منهای فعلا روسیه) به همراه "نمایندگان ۶۹ کشور از جنوب سیاسی جهان، از جمله رهبران ۵۴ کشور آفریقایی حضور خواهند داشت.

اما با جنجال هایی که کشورهای غربی به همراه حزب مخالف دولت در این کشور و سطح جهان به راه انداختند، "سیریل رامافوسا" رئیس‌جمهوری این کشور هفته گذشته هشدار داده بود که اجرای حکم صادره از سوی دیوان کیفری بین‌المللی برای بازداشت پوتین هنگام شرکت رییس جمهور روسیه در نشست بریکس به منزله «اعلان جنگ» علیه مسکو خواهد بود.

وی حتی در برابر فشار آمریکا برای محکوم کردن مسکو در مورد درگیری در اوکراین مقاومت کرده و در این مورد بی طرفی خود را حفظ و پیشنهاد کرده بود که گسترش ناتو به سمت شرق به آغاز بحران کمک کرده است، اما این بار ناگزیر شد به خواست غربی ها تن دهد و سرانجام از همتای روسی خود بخواهد با اعزام "سرگئی لاوروف" وزیر خارجه خود به ژوهانسبورگ، خود نیز سخنرانی اش را از طریق ویدئو کنفرانس در این اجلاس ارائه دهد.

دفتر رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی هفته گذشته اعلام کرد که “با توافق متقابلی که صورت گرفت رئیس‌جمهوری فدراسیون روسیه در اجلاس بریکس حضور فیزیکی نخواهد داشت و حتی معاون رئیس‌جمهوری هم درباره این تناقضی که کشورش در برابر آی سی سی پیدا کرده است به گونه ای توجیه کرد که به نظر می‌رسد در نهایت هدفش این بود که پس از اینکه کشور تحت فشار شدید غرب قرار گرفت، افکار عمومی را به حمایت از آفریقای جنوبی وادار کند.

تحلیلگران معتقدند این موضوع ثابت می کند، اگرچه بریکس به تدریج می رود به عنوان یک قدرت اقتصادی و سیاسی برتر مستقل از غرب عمل کند، اما هنوز همه کشورهای عضو آن واقعا مستقل نیستند، یعنی هرچقدر که دولت آفریقای جنوبی دوست داشته باشد از رئیس‌جمهوری روسیه، به عنوان مهمان استقبال کند و با روسیه همکاری نزدیکی در گروه بریکس داشته باشد، اما این واقعیت سیاسی ناخوشایند باقی می‌ماند که پرتوریا در نهایت تصمیم گرفته است خود را تسلیم فشار غرب کند.

یادآوری می شود "عمر البشیر" رئیس‌جمهوری سابق سودان که او نیز تحت تعقیب دیوان کیفری بین‌المللی قرار داشت، چند سال قبل در دیداری که از آفریقای جنوبی داشت نه تنها دستگیر و تحویل آی سی سی نشد، بلکه غربی ها نیز مجازاتی برای میزبان در نظر نگرفتند.

شاید به این دلیل که شهرت بین‌المللی و اهمیت سیاسی عمر البشیر به هیچ وجه با اعتبار بین المللی رئیس‌جمهوری روسیه قابل مقایسه نیست، به همین دلیل هم هست که غرب در آن زمان تنبیهی برای آفریقای جنوبی در نظر نگرفته بود، اما اکنون در مورد پوتین غرب همه دلایل لازم را پیش می کشد که به آفریقای جنوبی وابستگی نامناسبش به غرب را یادآوری کند تا مانع از هتک حرمت غرب در این اجلاس در ماه آینده شود.
در این خصوص "خبرگزاری اقتصادی "بلومبرگ" آمریکا هم روز جمعه بر اساس تخمین یک اقتصاددان در اوایل ژوئن نوشته بود که چنانچه آفریقای جنوبی این بار بخواهد با غرب در خصوص پوتین محاجه کند و برخی از شرکای تجاری غربی نیز بخواهند اقدامات تلافی‌جویانه انجام دهند، در این صورت تا ۳۲.۴ میلیارد دلار درآمد صادراتی (تقریباً یک دهم تولید ناخالص داخلی) را از دست خواهد داد.

ولو اینکه هیچ کشور غربی تاکنون اعلام نکرده که چنانچه آفریقای جنوبی حاضر نباشد در درگیری اوکراین با روسیه مخالفت کند و در صورت دستگیر نشدن ولادیمیر پوتین در اجلاس بریکس آفریقای جنوبی این کشور را تحریم خواهد کرد، اما برخی تحلیلگران معتقدند که تهدید تحریم‌های اقتصادی علیه پرتوریا، حداقل تا آنجا که افکار عمومی از آن اطلاع دارند، حداقل از نظر نظری همچنان ممکن است.

از نظر تحلیلگران، این امکان هم وجود دارد که غرب در نهایت هیچ اقدامی علیه آفریقای جنوبی انجام ندهد، چون از نفوذ چین در این منطقه و در آفریقای جنوبی هراس دارد و نگران است که تحریم کردن آفریقای جنوبی موجب پرتاب کردن این کشور به آغوش جمهوری خلق چین شود.

البته آفریقای جنوبی به عنوان عضو دیوان کیفری بین المللی (ICC)، تاکنون در سازمان ملل متحد با همه قطعنامه های ضد روسی مخالفت کرده است. با این حال، در نهایت این کشور در برابر درخواست ضمنی غرب تسلیم شد که رئیس جمهوری روسیه را به دلیل چشم انداز تحریم های اقتصادی بالقوه نپذیرد.

باید اذعان داشت که ظاهرا فشارهای غرب بر شانه آفریقای جنوبی که زمانی به عنوان عضو کشورهای مشترک المنافع انگلیس در آن بلوک جای می گرفت، موجب شد دولت آن در این فقره تسلیم غرب شود، اما همین کشور به عنوان میزبان اجلاس آخر این ماه بریکس تاکنون هیچ یک از رهبران کشورهای غربی را به رغم درخواست مکررشان به ژوهانسبورگ دعوت نکرد.

دیروز شبکه خبر ۲۴ آفریقای جنوبی به نقل از "پرفسور انیل سوکلال" نماینده ویژه آفریقای جنوبی در روابط با اتحادیه اقتصادی بریکس و کشورهای آسیایی اعلام کرد که اگرچه "امانوئل ماکرون" رئیس جمهوری فرانسه پیشتر و بارها تاکید کرد که تمایل وافر دارد در نشست امسال بریکس در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی شرکت کند، اما دعوتنامه ای در این خصوص برای او صادر نشده است.

وی طی نطقی درباره بریکس که نشست امسال آن در آفریقای جنوبی اعضای جدیدی به آن می پیوندند، گفت:"در حالی که هیچ نماینده غربی به این نشست دعوت نشده است، آنها (غربی ها) همچنان با کشور میزبان در تماس هستند تا به گونه ای حضور خود را در نشست بریکس در ژوهانسبورگ قطعی کنند. با این وجود هنوز هیچ یک از نمایندگان قدرت های بزرگ غربی از جمله آمریکا، انگلیس و یا فرانسه دعوت نامه ای برای این نشست دریافت نکرده اند.

در اواسط ماه ژوئن، روزنامه L’Opinion فرانسه به نقل از یک منبع از کاخ الیزه اعلام کرد که امانوئل ماکرون رئیس جمهوری این کشور در اوایل ماه ژوئن در یک مکالمه تلفنی از "سیریل را مافوزا" رئیس جمهوری آفریقای جنوبی خواسته بود تا به او اجازه دهد در اجلاس بریکس شرکت کند.

راما فوزا از درخواست رئیس جمهوری فرانسه شگفت زده شده بود و بعدا، "کاترین کولونا" وزیر امور خارجه فرانسه در جریان سفر به آفریقای جنوبی تایید کرد که رئیس جمهوری کشورش علاقه مند به گفت وگو با کشورهای متحد است.

با این وجود "سرگئی ریابکوف" معاون وزیر امور خارجه روسیه به عنوان عضو اصلی بریکس گفت که سفر رئیس جمهوری فرانسه به اجلاس بریکس نامناسب است.

تاکنون بیش از ۴۰ کشور جهان علاقه مند به پیوستن به بریکس هستند و ۲۲ کشور به طور رسمی برای عضویت در این گروه درخواست داده اند. سوکلال پیش از این به خبرنگاران گفته بود که آرژانتین، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی از جمله کشورهایی هستند که می خواهند به این بلوک بپیوندند.