کاهش سن اعتیاد در دانشجویان و جوانان

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، زهره عزیزی روز دوشنبه در نشست با خبرنگاران اظهار داشت: طبق بررسی ها حدود ۳۰ درصد از دانشجویان با مشکلات روان‌شناسی و روان‌شناختی وارد دانشگاه می‌شوند و بیشتر آسیب‌هایی که آنان مواجه هستند، آسیب‌های ناشی از جدایی از خانواده است.

وی با بیان اینکه دانشجویان بیشتر با افسردگی و اضطراب روبرو هستند، یادآور شد: آمار اضطراب و افسردگی دانشجویان در دوران کرونا نسبت به قبل از کرونا روند افزایشی را نشان می دهد.

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران همچنین درباره بیشترین آسیب هایی که دانشجویان با آن روبرو هستند، گفت: اعتیاد دانشجویان در کل جهان در حال افزایش است. مصرف دخانیات به ویژه در دختران هم رو به افزایش است. طبق بررسی ها مصرف دخانیات و سن اعتیاد در دانشجویان پایین آمده است.

عزیزی با بیان اینکه دانشگاه تهران ۱۰ هزار دانشجوی خوابگاهی دارد، خاطرنشان کرد: حمایت اجتماعی دانشجویان یکی از برنامه های مهم این دانشگاه است. فرزندی که در خانواده است از حمایت اجتماعی بیشتری برخوردار است تا فرزندی که از یک فرهنگ و مکان متفاوت آمده است و حال باید خود را در خوابگاه با چند نفر هماهنگ کند. این اقدام خود یک استرس بزرگ است. یعنی جدا شدن از خانواده و تطابق پیدا کردن با چند نفر با فرهنگ متفاوت در ترم اول بسیار سخت است.

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران افزود: دانشجویان از محیط مدرسه و تک جنسیتی در محیط بزرگ دو جنسیتی قرار می گیرند. حتی کسانی که از شهرستان به تهران می آیند، همین مورد را در نظر بگیرید که اضطراب و استرس به دنبال دارد. کنار آمدن با همه تکانه هایی که در یک زمان کوتاه با آن روبه رو می شوند، خیلی زیاد است و بچه ها این اضطراب و استرس را اگر از خانه جایی که سرمایه روانشناختی آنها پر نباشد برای آنها بسیار سخت می شود.

مشکلات جوانان و جامعه با شتاب پیش می رود

عزیزی ادامه داد: کسانی که در خانواده های پرعشق، محبت و با حمایت زندگی می کنند سرمایه روانشناختی لازم را دارند، یعنی کارآمدی و خوشبینی و امید فرد بالا می رود. دانشجویی که با سرمایه روانشناختی بالا می آید، بالا و پایین های محیط را راحت تر می گذراند. بنابراین استرس و اضطراب دو عاملی است که بیشترین برخورد را با آن داریم و ما به عنوان متخصص این دو مورد را مانند سرماخوردگی برای پزشکان عمومی می دانیم یعنی برای ما آنقدر این داستان جدی نیست.

وی گفت: البته تعداد کمی هم دانشجو داریم که واقعا پرخطر هستند که ما باید آنها را در آغوش بگیریم، یعنی باید از آنها مراقبت بسیار کنیم تا به خود و دیگران آسیب نرساند، به عنوان مثال دانشجویی که وسواس شدید دارد کنار آمدن وی با دیگران بسیار سخت است و دیگران را اذیت می کند.

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران تاکید کرد: مرکز مشاوره دانشگاه به عنوان قدیمی ترین مرکز مشاوره کشور در زمینه درمان در حوزه دانشجویی پیشگام بوده است. در دوره اول زندگی مراکز مشاوره بیشتر روی درمان متمرکز بوده یعنی دانشجویی مشکلی پیدا می کرد به مرکز مشاوره مراجعه و درمان های خاص خود را دریافت می کرد. مرکز مشاوره کوچک بود و تعداد افراد و مشاورین و روانپزشکان هم تعداد محدودی بودند.

عزیزی ادامه داد: دانشگاه تهران همان طور که همیشه پیشگام و الگو است به مرور الگویی برای تشکیل مراکز مشاوره دانشجویی در دانشگاه های کشور شد. وزارت علوم دانشگاه تهران را به عنوان یک الگو معرفی می کند و دانشگاه های دیگر به فراخور حال خود مراکز مشاوره خود را تاسیس می کنند.

وی با بیان اینکه جهان به شتاب در حال توسعه است و مشکلات جوانان و جامعه هم به همان نسبت با شتاب پیش می رود، گفت: در کل جهان اختلالات روانی و آسیب های اجتماعی و بیماری های روانی توسعه پیدا می کند بهترین کار پیشگیری است. پیشگیری می تواند نسلی را از یکسری بیماری ها و اختلالات نجات دهد بنابراین مراکز مشاوره دانشجویی به سمت پیگیری حرکت می کنند.

دانشگاه ها باید سلامت روان را ترویج کنند

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران در ادامه اولین پایه پیگیری را آموزش عنوان کرد و افزود: اگر آموزش سواد سلامت را داشته باشید و ارتقا سلامت روان را در جامعه و جهان داشته باشید به تبع بیماری ها و اختلالات پایین می آید بنابراین دانشگاه ها باید به سمتی بروند که سلامت روان را ترویج کنند، چرا که جدای از سلامت جسم، سلامت روان نیز بسیار مهم است.

عزیزی ادامه داد: گذر زمان نشان می دهد که دانشجویان به خاطر جدا شدن از خانواده و قرار گرفتن در محیط جدید، استرس ها می تواند برخی مشکلات را که در وجود وی نهفته است، بیدار کند ،بنابراین نقش دانشگاه آموزش تخصصی و پرورش نیروی کار برای جامعه است که ما این نیروی کار را باید حمایت کنیم.

وی تصریح کرد: در چندسالی که دانشجو در دانشگاه تحصیل می کند دقیقا در سن بسیار پرمخاطره بسر می برد، به دلیل نبود پختگی کامل و قرار گرفتن در محیط های جدید و تجارب جدیدی که کسب می کند و بعضا به خاطر این که هنوز مهارت های لازم را برای تطابق با محیط جدید را یاد نگرفته و حل مساله را بلد نیست مرکز مشاوره دانشگاه در واقع مثل چتر حمایتی است که این دانشجویان را حمایت می کند که از بحران هایی که ایجاد شده به سلامت عبور کنند.

این مسوول در دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: مدیر مرکز مشاوره دانشگاه تهران به عنوان دبیر منطقه یک از سوی دفتر مشاوره و سلامت و سبک زندگی وزارت علوم انتخاب شده است. با ۲۵ دانشگاه دولتی کار می کنیم که با مشورت با هم مسایل و مشکلات دانشگاه های دیگر را بررسی می کنیم. به یکدیگر در ارتقا سطح دانش سلامت دانشجویان کمک می کنیم. ما ماهیانه جلساتی را با مدیران مراکز مشاوره منطقه یک داریم که با هم فکری دستورات جلساتی مشخص می شود و به تعاملاتی می رسیم.

عزیزی مهم ترین اقدام در مرکز مشاوره دانشگاه را ارایه خدمات درمانی و مشاوره ای بیان کرد و اظهار داشت: همانطور که دنیا به سمت پیشگیری حرکت می کند مرکز مشاوره هم بیشتر به سمت پیشگیری در حال حرکت است تا دانشجویان بتوانند گلیم خود را از آب بیرون بکشند، یعنی به جای این که به دانشجویان ماهی بدهیم، ماهیگیری را به آنها یاد می دهیم. اگر در جایی با بحرانی مواجه شدند به جای این که به مراکز مشاوره ما مراجعه کنند خودشان بتوانند حل مساله کنند و توانمندسازی در راس برنامه های ما قرار دارد.

وی با بیان اینکه بخشی از کار ما ارایه خدمات درمانی و مشاوره است افزود: خدمات تخصصی مداخله در بحران داریم. مددکاران اجتماعی مرکز شبانه روزی هم در خوابگاه ها و هم در دفتر مرکزی آماده هستند. دانشجویی نیاز تخصصی برای مداخله پیدا کند بنابراین اینجا ما نیروی های آماده پاسخگویی و گوش به زنگ داریم، یعنی اگر دانشجویی نیمه شب با تلفن برای مشکلی تماس می گیرد، تیم تخصصی ما کمک می کند که آن بحران برطرف شود.

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران ادامه داد: به دنبال آن پیگیری و مراقبت های اجتماعی انجام می شود و حتی کمک های تخصصی به خانواده های دانشجویانی که در معرض خطر قرار گرفته اند، ارایه می شود یا به دانشجویانی که در ارتباط با این موضوع پرخطر قرار گرفته اند. دوره های گروه درمانی در خوابگاه ها برای دانشجویان برگزار می کنیم که برای آنها بسیار جذاب بوده است.

عزیزی همچنین گفت: در بخش مددکاری اجتماعی هم مرکز مشاوره دانشگاه طرحی به اسم پات طراحی کرده است که پیشگیری از افت تحصیلی دانشجویان را دنبال می کنیم. دانشجویانی که وارد دانشگاه تهران می شوند دانشجویان برتر کشور هستند و با معدل های بالا وارد دانشگاه می شوند اما با گذشت زمان دانشجوی مشروط یا دانشجویی با افت تحصیلی را در این دانشگاه می بینیم، این مرکز آنها را رصد می کند و دانشجویی که بیش از یک نمره افت معدل داشته باشد تا دانشجویی که مشروط یا محروم شده می تواند در این طرح قرار بگیرد، حتی دانشجویی که نیامده و ثبت نام نکرده است برای ما علامت سوال است که چرا دانشجوی ما نیامده و چه مشکلی دارد.

وی از دیگر اقدامات این مرکز را کمک ها و حمایت های اقتصادی از دانشجویان عنوان کرد و یادآور شد: بعضی از دانشجویان نیازهای اقتصادی دارند که ما منابعی داریم که از طریق آن دانشجویان را حمایت می کنیم.

عزیزی گفت: برای سرویس دهی بهتر به دانشجویان مرکز مشاوره را بزرگتر کردیم یعنی مرکز مشاوره دانشگاه تنها به این ساختمان ختم نمی شود چرا که ما ده هزار دانشجوی خوابگاهی داریم که بخشی از آنها در کوی دانشگاه مستقر هستند و بخشی خارج از کوی در خوابگاه شهید چمران است. ۱۹ ساختمان در سطح شهر داریم که بیشتر در اطراف دانشگاه تهران پراکنده است. غیر از این در خارج از تهران هم دانشجو داریم.

وی افزود: برای دانشکدگان فارابی قم، در ورامین برای دانشکدگان ابوریحان و در کرج برای دانشکدگان کشاورزی و در گیلان برای دانشکدگان فومن و کاسپین، در کیش برای دانشجویان پردیس کیش هرکدام یک شعبه داریم و برای پردیس ارس هم در جلفا یک شعبه در حال راه اندازی است یعنی بدلیل گستردگی دانشگاه تهران وظیفه ما خدمت رسانی به آنها است.

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران ادامه داد: شعب ما کاملا یک مدل کوچک مرکز اصلی است. یعنی یک مسوول مرکز به همراه کارشناس و روانشناس داریم که در آنجا پذیرش انجام می دهیم. این امکانات را بردیم در دل پردیس ها و دانشکدگان قرار دادیم.

عزیزی با بیان این که ۲۵ تا ۳۰ دانشکده و دانشکدگان در تهران داریم، گفت: در این دانشکده و دانشکدگان دفاتری به نام مشاوره و ارتقاء تحصیلی راه اندازی کرده ایم. در هرکدام از این دفاتر یک کارشناس داریم که رشته آن روانشناسی است، یک مشاور داریم که دانشجویان مشکلات خود را اول در آنجا مطرح می کنند که اگر نیاز باشد به دفتر مرکزی ارجاع داده می شود. همچنین طرح پات در هر دانشکده انجام می شود و مسوول هر دانشکده دانشجویان خود را پیگیری می کند.

وی افزود: چندسالی است که طرحی در دانشگاه تهران به عنوان استاد راهنمای تحصیلی اجرا می شود. از بین اساتید دانشکده ها یک استاد مشاور تحصیلی انتخاب شده که هر دانشجویی که وارد دانشگاه تهران می شود از همان روز اول یک استاد راهنما دارد که هم تحصیلی و هم فرهنگی است. هر استاد راهنما ۳۰ دانشجو را راهبری می کند و مرکز مشاوره با این اساتید راهنما در ارتباط است.

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران تصریح کرد: در تمام دانشگاه تهران ۱۰ شعبه و ۱۳ دفتر ارتقای تحصیلی داریم که فراخور نیاز کوچک و بزرگ هستند.

عزیزی همچنین گفت: قرار است از سال جدید تحصیلی به عنوان یک عضو در جلسات معاونین دانشجویی همه دانشکده ها حضور داشته باشیم و در آنجا نحوه همکاری مرکز مشاوره را با اساتید دانشکده ها توضیح دهیم.

وی افزود:در بخش خدمات درمانی و مشاوره خدمات مشاوره تلفنی داریم که تا هشت شب پاسخگوی دانشجویان هستند. مشاوره آنلاین نیز داریم که در دوران کرونا مشاوره آنلاین بیشتر بود با کم شدن کرونا دانشجویان تمایل دارند که بیشتر مشاوره حضوری داشته باشند.

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران ادامه داد: در مرکز بخش روانشناسی و روان سنجی داریم که در واقع نوروتراپی داریم که درمان های روانشناختی است. یکسری درمان های غیرتهاجمی است که هم با تست و هم با دستگاه این کار را انجام می دهیم. در بخش نوروتراپی دستگاهی به نام نقشه مغزی داریم که از فرد نقشه مغزی آن گرفته می شود و بخش های پرکار و کم کار مغز آن مشخص می شود و بعضی اختلالات و بیماری ها و مشکلاتی که باعث می شود فرد تمرکز نکند در این نقشه مشخص می شود و بعد از آن درمان شروع می شود.

عزیزی در ادامه به خدمات درمان پیشگیرانه اشاره کرد و گفت: این دانشگاه دارای سامانه هوشمند دانشجویان است که در هیچ دانشگاهی وجود ندارد، زمانی که دانشجویان وارد دانشگاه می شوند پرسشنامه ای را به نام کارنامه سلامت روان پر می کنند که این کارنامه به سامانه هوشمند وصل است و با تعاریفی که ما از مشکلات و خطرها و اولویت ها برای این سامانه تعریف کردیم، بعد از پرکردن کارنامه کار دفاتر ارتقای شروع می شود. این سامانه در سه اولویت پرخطر، کم خطر و بی خطر و کسانی که مشکلات تحصیلی دارند سلامت روان دانشجویان را مشخص می کند.

وی افزود: کار دفاتر ما رصد و شناسایی اولیه است که این دانشجو چه مقدار نیاز به مراقبت دارد آیا خطر بالایی را که سامانه به ما نشان داده است واقعی است یا نه این دانشجو الان این بحران را ندارد. بعد از آن این دانشجویان تحت پوشش مرکز قرار می گیرند. در طول یک سال تحصیلی این کار انجام می شود.

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران ادامه داد: زمانی که ۱۲ هزار دانشجوی جدیدالورود به دانشگاه تهران وارد می شوند، تیم های مشاوره ما به سراغ آنها در خوابگاه ها می روند و با دادن هدیه های فرهنگی کوچک به آنها خیرمقدم می گویند که حس خوبی را در آنها ایجاد می کند. در طول سال تحصیلی هم تیم های مشاوره ما به دانشجویان سر می زنند که این طرح به عنوان بازگویی فعال است و بعضی از مشکلات را در این طرح شناسایی می کنیم. در طول امتحانات هم تیم های ما به دانشجویان سر می زنند که اضطراب و نگرانی را کم کنند.

عزیزی افزود: کارگاه ها و وبینارهای مختلف برگزار می کنیم. در کنار آن سمینارهای تخصصی و دانشجویی در حوزه سلامت و روان و سمپوزیوم های تخصصی و بین المللی برگزار کردیم. اولین همایش گرامیداشت روز مشاور و روانشناس هم در دانشگاه تهران برگزار کردیم.

وی ادامه داد: برای این که دانشجویان را همسو کنیم بخش همیار سلامت در دانشگاه راه اندازی شد که اعضای آن دانشجویان داوطلبی هستند که با مرکز مشاوره همکاری می کنند و آموزش های کوتاه مدت می بینند، چرا که در خط اول دانشجویان با یکدیگر در ارتباط هستند بنابراین آموزش های تخصصی و نشانه شناسی و آموزش های عمومی به همیاران می دهیم.

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران گفت: در زمینه خانواده هم سایت دوستار خانواده راه اندازی شد که محتوای مناسبی برای خانواده ها در این سایت وجود دارد و همچنین اخبار و اطلاعیه ها را روی سایت بارگذاری می کنیم. اکثر تولید محتوای مرکز مشاوره در این سایت قرار می گیرد.

عزیزی از دیگر بخش های این مرکز را بهداشت و روان عنوان کرد و اظهار داشت: این بخش با حضور اساتید مطرح دانشگاه کارگاه های تخصصی برگزار کرده است.

وی یادآور شد: سال گذشته ۱۰۰ هزار و ۵۱۲ نفر ساعت دانشجو را آموزش دادیم و ۳۹ هزار و ۵۳۹ نفر در کل کشور از فعالیت های ارتقاء سلامت مرکز مشاوره دانشگاه تهران استفاده کردند. همچنین سمپوزیوم های تخصصی در زمینه های خود مراقبتی، اعتیاد، رفتارهای خود آسیب رسان برگزار کردیم. وبینارها و کارگاه هایی را هم برای کارکنان و مدیران و اعضای هیات علمی برگزار می کنیم که به عنوان امتیاز ارتقا برای آنها حساب می شود.

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران همچنین گفت: تربیت کادر متخصص پیشگیری از اعتیاد را آموزش دادیم و در سال گذشته ۶ کارگاه سه روزه برای تربیت مشاوره پیشگیری از رفتارهای پرخطر را آموزش دادیم.

عزیزی با بیان این که مرکز مشاوره دانشگاه تهران از دهه ۴۰ کار خود را شروع کرده است، خاطرنشان کرد: مرکز بیشتر بر روی آسیب اعتیاد، دخانیات و رفتارهای خودآسیب رسان و دیگر آسیب رسان کار کرده است. در مورد خود مراقبتی و روابط موثر و میان فردی با دانشجویان کار کردیم. در زمینه خانواده و تربیت فرزند نیز کار کرده ایم.

وی برگزاری دوره های کارورزی روانشناسی و مشاوره، راه اندازی خط مشاوره تلفنی پیشگیری از دخانیات و مصرف مواد، راه اندازی اولین دبیرخانه دانشگاهی پیشگیری از دخانیات، راه اندازی خط مداخله در بحران، گسترش و هوشمندسازی واحد مشاوره تلفنی، افزایش تعداد روانشناسان و روانپزشکان در اپلیکیشن آنلاین، پیاده سازی سایت مرکز مشاوره با زبان لاتین برای دانشجویان بین الملل از جمله برنامه های در دست اقدام این مرکز مشاوره در سال ۱۴۰۲ اعلام کرد.

دانشگاه تهران نشان بدون دخانیات دریافت می کند

رئیس مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران در بخش دیگری از این نشست از دریافت مجوز این دانشگاه به عنوان اولین دانشگاه بدون دخانیات در خاورمیانه خبر داد و گفت: بنا بر تاکید سازمان جهانی بهداشت و ستاد کشوری کنترل دخانیات این دانشگاه نشان بدون دخانیات را تا ۲ ماه آینده دریافت می‌کند.

عزیزی افزود: سازمان جهانی بهداشت چندین رکن را برای تعیین یک دانشگاه بدون دخانیات اعلام کرده و روی این موضوع خیلی کار کرده است ،حتی شهر بدون دخانیات، دهکده بدون دخانیات، سازمان های بدون دخانیات را تعریف کرده است .

وی یادآور شد: دانشگاه تهران توانست اکثریت ارکانی که این سازمان جهانی اعلام کرده را به نتیجه برساند و نامزد دریافت این نشان شود.

این مسوول در دانشگاه تهران ادامه داد: این دانشگاه بعد از دانشگاه جان هاپکینز در آمریکا به عنوان دومین دانشگاه دنیا اجازه دارد که پیشگیری از دخانیات را به شکل بین المللی به کشورهای دیگر آموزش دهد، یعنی مجوز آن را دریافت کرده ایم و برنامه های آن آماده است که بعد از اخذ نشان این برنامه را به طور رسمی آغاز می کنیم.